Sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen fotoğrafların, cenin yiyen Çinli bir adamı gösterdiği edildi. Facebook’ta paylaşılan bir fotoğrafın içeriğinde, Çinlilerin Uygur kadınların ceninlerini zorla alarak yedikleri de öne sürülmüş. “Çin restoranlarında ancak en zenginlerin yiyebildiği bebek ceninidir. Ceninler anne karnı deşilerek çıkartılır, sıradan bir et muamelesi görüp pişirilir. Doğu Türkistan’daki hamile Türk kadınları işte bu muameleyi görür; ülkenin nüfusu artmasın, bölgedeki Türk nüfusu kırılsın diye.” Benzer iddialar uzun zamandır dolaşımda.
Ancak iddia doğru değil. Fotoğraf, Çinli sanatçı Zhu Yu'nun “İnsanları Yemek” adlı performans çalışmasından.
Fotoğraf Çinli sanatçının eserinden alınmış
Çinlilerin cenin yediğine dair iddialar daha önce de Teyit’e ihbar olarak gelmişti. Ancak dünya çapında bir şehir efsanesine dönüşen bu durum, sanıldığından farklı. Çünkü iddiaların kaynağı Çinli sanatçı Zhu Yu’nun “İnsanları Yemek” adlı performans eseri.
2000 yılında Çinli ünlü avangard performans sanatçısı Zhu Yu’nun yönetiminde, Şanghay Sanat Festivali için “İnsanları Yemek” adlı bir performans hazırlandı. Ancak bu performanstan alınan görüntüler, daha sonra Çin’in başına bela oldu. Fotoğraflar birçok ülkede Çinlilerin insan yediğine kanıt olarak gösterilip kara propaganda amacıyla kullanıldı.
Çinli sanatçı Zhu Yu, bu denli skandal bir performansa imza atmasının sebebini, “sosyal ve kültürel yargıları göreceli hale getirmeye çalışmak” olarak açıklamış ve insanın insan yiyemeyeceği düşüncesine karşı bir protesto tasarladığını söylemiş. Sanatçının yediklerinin gerçek cenin olup olmadığı da tartışmalı. Doğrulama platformu Snopes, Zhu Yu’nun yerken poz verdiği “ceninin” bir ördeğin vücudu ile bir oyuncak bebeğin kafasından yapıldığını söyledi.
Sanatçının performansı, pek çok tartışmayı beraberinde getirmiş. Zhu Yu, kendisiyle yapılan bir söyleşide eserini “Hiçbir din yamyamlığı yasaklamaz. Biz de insanları yememizi engelleyen herhangi bir yasa da bulunmuyor. Dini ve yasal boşluktan faydalanarak çalışmamı ortaya koydum” diye açıklamış. Videonun sonunda ise Zhu Yu’nun sonrasında yediği ceninin sahte olduğunu açıkladığı yazıyor.
Çinli sanatçının fotoğrafları üzerine, Malezya’da yayın yapan Perdana isimli bir gazete, sergiyi bir Tayvan restoranında insan cenini servis edildiği iddiasıyla haberleştirince konu uluslararası bir boyut almış. Çin Kültür Bakanlığı, Çin halkının sosyal düzenine ve ruhsal sağlığına bir tehdit oluşturduğu gerekçesiyle sergiyi yasaklamış. Çin egemenliğindeki Tayvan hükümeti ise, gazeteden tekzip yayınlamasını istemiş. Fotoğraflar 2000 yılında yayılmaya başlayınca, konu FBI ve Scotland Yard tarafından da araştırılmış; ancak fotoğrafların kaynağının bir sanat eseri olduğu kısa sürede ortaya çıkmış. Ancak internette yayılan yanlış bilgilerin sonu gelmemiş.
Çin’de yamyamlık iddiaları yeni değil
İngilizce’de “cannibalism” olarak adlandırılan insan eti yeme adeti, Türkçede “yamyamlık” olarak biliniyor. Çinle ilgili yamyamlık iddiaları ise yeni değil. 2011 yılında Çin’de üretildiği öne sürülen, toz haline getirilmiş cenin etiyle dolu kapsül hapların Güney Kore’ye gizlice sokulurken yakalandığı haberleriortaya atılmıştı. Güney Koreli gümrük memurları, Çin'den kaçak olarak gelen, içi toz haline getirilmiş ceninle dolu binlerce kapsülü ele geçirdiğini öne sürmüştü. Kore Gümrükleri, hapların Güney Kore'deki müşterilerin talebi üzerine en az dört Çin şehrinden gönderildiğinin tespit edildiğini ifade etmişti.
İddialar üzerine Çin, “insan eti” haplarını araştırdığını öne sürmüştü. Çin yasalarına göre, tıbbi kurumların cenin kalıntılarının ticaret yapmaları yasak; ancak yolsuzluğa bulaşmış sağlık personelinin bu gibi durumlara sebebiyet verebileceğine dair şüpheler söz konusu. Çin gazetesi Shanghai Daily de hastanelerin ceninleri ve vefat etmiş bebekleri tıbbi atık olarak elden çıkaramadıklarını söylemiş; diğer insan kalıntıları gibi muamele görmeleri ve yakılmaları gerektiğini açıklamıştı.
Roma’da gladyatörlerin kanı içiliyordu
New Statesman yazarı Felicity Cloake, 2007 yılında kaleme aldığı “İnsan eti yedim ve pişman değilim” başlıklı yazısında yamyamlığın tarihine dair bazı bilgiler de paylaşmış. Cloake’un yazdığına göre, Antik Roma’da arenada hayatını kaybeden gladyatörlerin kanlarını içmek adettendi. Papua Yeni Gine’de sevilen yakınların cesetlerinin yenmesi dini bir ritüel idi, hatta 1950’li ve 60’lı yıllarda enfekte olmuş insan beyinlerinin yenmesinden dolayı binden fazla kişi hayatını kaybetmişti. Çin’de eski zamanlarda Konfüçyüs felsefesi gereği küçük çocukların bedenlerinin bazı parçalarını yetişkinlere feda ettiğini, en popüler yemeğin de pirinç lapasıyla pişirilmiş çocuk uyluğu ile üst kolu olduğunu belirten Cloake, insan bedeninin çeşitli parçalarından ilaç yapma geleneğine dair de Mısır ve 17. yüzyıl Almanyasından örnekler vermiş.
Plesanta yemek son dönemin yeni trendlerinden
Cenin yendiğine dair ortada bir kanıt olmasa da, son dönemlerde ‘plesanta’ yiyen birçok anne var. Plesanta yemeye ‘Placentohagy’ deniyor. Ünlü isimlerin trend haline getirdiği plesenta yemenin kanıtlanmış herhangi bir faydası ise yok. Ancak makalenin yazarları, daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Plesanta anne karnında ceninle birlikte büyüyor ve bebek doğduktan sonra işlevini tamamlıyor. Doğumdan sonra da bebekle birlikte dışarı atılıyor. Bazı kadınlar doğum sonrası depresyonunu hafiflettiği ve bağışıklığı güçlendirdiği inancıyla kapsüllenmiş, pişirilmiş ya da çiğ plesanta tüketiyorlar. Memeli hayvanların bir kısmının benzer bir davranış sergilemesini örnek gösteren bu yeni trendin takipçileri, plesanta yemenin anne sütünü artıracağına da inanıyor. Öte yandan plesantanın steril olmadığı ve enfeksiyona sebebiyet verebileceği söyleniyor. Türkiye’de ise plesanta doğum sonrasında tıbbi atık olarak değerlendiriliyor ve imha ediliyor.
Sonuç olarak fotoğrafın insan cenini yiyen bir Çinliyi gösterdiği iddiası gerçeği yansıtmıyor. Fotoğraf Çinli sanatçı Zhu Yu’nun “İnsanları Yemek” adlı eserinden alınmış.
