Gökyüzünde yeşil parlak bir ışık görülen bir fotoğraf karesi, 31 Ocak’ı 1 Şubat’a bağlayan gece sosyal medyada en sık paylaşılan görsellerden biriydi. Görselle beraber, aynı anda Türkiye’nin birçok yerine meteor yağdığı söyleniyordu. Bu da fotoğrafın yaşanan meteor yağmurunu gösterdiğinin düşünülmesine neden oldu.
Elimizde iki soru var: Bu fotoğraf ne zaman ve hangi bağlamda çekildi? 31 Aralık gecesi Türkiye’de çıplak gözle görülebilen göktaşı görüntüleri kaydedildi mi?
Fotoğraf eski tarihli
Öncelikle yeşil ışıklarla birlikte inen göktaşı fotoğrafını arayarak başlayalım. Görseli arama motorlarında tersine arayınca, eski tarihli haberlere rastlıyoruz. Bunlardan biri de, farklı doğa olaylarının derlendiği bir Daily Mail haberi. Haberde National Geographic’e referans verilerek paylaşılan fotoğraf, dün viralleşen görselle aynı.
“Güney Hindistan'da bir dağ silsilesi olan Batı Ghats’ın zirvesinde nadir bir 'yeşil göktaşı'nın Prasenjeet Yadav tarafından çekilmiş fotoğrafı. Yadav uyumadan önce kamerasını 999 görüntü çekecek şekilde ayarlamıştı. Kareyi yakaladığını ancak ertesi öğleden sonra fark edebilmişti.”
Prasenjeet Yadav bir ekolojist ve National Geographic kaşifi. Bir sağlama yapabilmek için “Prasenjeet Yadav” adını “meteroite” kilit kelimesiyle beraber aradığımızda bu bilgiyi doğrular nitelikte haberlere rastlıyoruz. Haberlerin tamamında, Yadav’ın bu kareyi 2015 yılında tamamen rastlantısal olarak yakaladığı yazıyor. Hikayeler tutarlı.
Yadav’ın kişisel internet sitesinden çektiği diğer fotoğraflarla beraber iddiadaki görüntüye de ulaşmak mümkün.
Rasathaneler meteor düşüşü açıklamadı
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Astronomi Laboratuvarı’nın resmi internet sitesinden 2022’de gerçekleşemesi beklenen meteor yağmurlarının bir listesine ulaşılabiliyor. Yılın ilk asteroid yağmuru olan Quadrantid, 16 Ocak’ta sona ermiş. Sonraki olan Lyrid’in ise Nisan’da başlaması bekleniyor.
Ancak bu göktaşlarının, yalnız bu dönemlerde gözlemlenebileceği anlamına gelmiyor. Dünya atmosferine her gün 25 milyon kadar parça giriyor. Bunların çoğu gözlemlenemeyecek kadar küçük. Ancak nadiren, NASA’ya göre ortalama her yıl bir kez, bazı cisimler çıplak gözle görülebilecek ateş toplarının oluşmasına neden oluyor.
Nitekim Türkiye Uzay Ajansı, resmi Twitter hesabından 31 Ocak’ı 1 Şubat’a bağlayan gece yeşil ışık açan bir meteor görüldüğünü açıkladı. Kuruma göre, meteorun rengini veren, içindeki magnezyum atomları idi. Meteorla ilgili Kandilli Rasathanesi ile Ankara Üniversitesi Rasathanesi’nden ise açıklama gelmedi.
Diğer yandan sosyal medyada dolaşanlar arasında, güncel olduğu açık kaynaklardan doğrulanabilen görsel bir malzeme yok. Yapılan haberler de tanıklıklara dayalı.
Gözlemlenen ışıkla ilgili sosyal medya paylaşımları ya da haberlerde eski tarihli bir görselin temsili olduğu belirtilmeksizin kullanılması, görüntünün dün gece Türkiye’de kaydedildiği yanlış bilgisinin yayılmasına neden olmuş.
