Suriye’nin İdlib kentinde 36 askerin hayatını kaybetmesinin ardından sosyal medya hareketlendi. 1 Mart 2020 tarihinde sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen bir fotoğrafın, Türk F-16'larının İdlib semalarında çizdiği bir kalbi gösterdiği iddia edildi.
Fotoğraf, güvenlik uzmanı Abdullah Ağar tarafından paylaşıldı. Ağar, fotoğrafın komandolar tarafından İdlib’deki Serakib-Neyrab üssünde çekildiğini belirtti.
Fotoğrafa bazı haber siteleri ile Habertürk televizyonunda da yer verildi. Ayrıca Akşam gazetesi de paylaşıma birinci sayfadan yer verdi. Yalnız Ağar’ın yaptığı paylaşım, 24 binden fazla beğeni, 7 bine yakın retweet aldı.
Ancak fotoğrafta gökyüzüne çizildiği görülen kalbin mimarı Türk F-16’lar değil. Kalp sembolünü 2006 yılında Britanyalı akrobasi pilotları çizmiş. Fotoğraftaki bu görüntü montajlanarak elde edilmiş.
Fotoğraf, iki akrobasi uçağının gösterisinden
Fotoğrafın Getty Images üzerinden ulaşılabilen orijinalinin açıklamasında ‘iki akrobasi uçağının havada romantik bir gösteri yaptığı’ yazıyor. Fotoğrafı çekense Geraldine Rowe. Rowe’un Flickr hesabından görsele dair diğer bilgilere de ulaşılabiliyor. Fotoğraf, 3 Haziran 2006’da Britanya’da çekilmiş. Görsele yakından bakıldığında, uçakların F-16 olmadığı da anlaşılıyor. Orijinal fotoğrafta yeryüzü de görünmüyor; iddia konusu görselde bu bölüm sonradan eklenmiş.
Fotoğrafta yer alan uçaklar ve örnek bir akrobasi uçağının (sağda) benzerliği.
Türk F-16’ları
Fotoğraf bir kitap kapağında da kullanılmış
Getty Images fotoğrafların satın alınabildiği bir site. Fotoğrafları mevcut izinlerine göre ticari metalar ya da reklamlarda da kullanmak mümkün. Kalp sembolünün göründüğü bu fotoğraf da, 2010 yılında “Sen Olmasaydın Ben Ne Yapardım?” kitabının İspanyolca baskısında kapak fotoğrafı olarak kullanılmış.
Paylaşımlar sosyal medya ve ana akım medyada hızla yayılırken, 2 Mart 2020 tarihinde Abdullah Ağar sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı ve fotoğrafta montaj olduğunu belirterek özür diledi.
Sonuç olarak İdlib’de Türk F-16’ları tarafından gökyüzüne kalp sembolü çizildiği iddiası gerçeği yansıtmıyor. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden manipülasyona örnek.
