Sosyal medyada ve İnternet Haber, Takvim, TV52, Gerçek Gündem, Tele 1, Haberler, Gazete Yolculuk gibi sitelerde yer alan bir fotoğrafın Covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden Aytaç Yalman’ın cenaze törenine ait olduğu iddia edildi.
Ancak görüntü Yalman’ın cenaze törenine ait değil. Fotoğraf, 2006 yılında kırım kongo kanamalı ateşi (KKKA) hastalığı kuşkusuyla tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren birinin defin törenini gösteriyor.
Görüntüler eski tarihli
Fotoğraf tersine görsel arama tekniğiyle aratıldığında öyküsünün 2006'ya kadar yaslandığı ortaya çıkıyor. 7 Temmuz 2006 tarihli bir Yeni Şafak haberinde KKKA hastalığı kuşkusuyla tedavi gören 72 yaşındaki Kiraz Arslan'ın yaşamını yitirdiği ve cenaze töreninin sağlık personeli denetiminde yapıldığı belirtiliyor. 7 Temmuz 2006 tarihli Milliyet gazetesi incelendiğinde haberin aynı fotoğrafla yer aldığı anlaşılabiliyor.
Haberlerde yer alan bilgilere göre tedavi gördüğü Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde yaşamını yitiren Arslan'ın cenazesi, özel giysili köylüler ve sağlık görevlileri eşliğinde taşındı ve koruyucu elbise giymeyenler tabuta yaklaştırılmadı.
Görsel ebola döneminde de kullanılmış
Ancak görselin hikayesi bununla sınırlı değil. Arslan'ın cenazesine ait olan görüntüler aradan yıllar geçtikten sonra ebola salgınında yeniden internette dolaşmaya başladı. Görüntü 2014 yılından bu yana internette çeşitli haber sitelerinde ebola haberleri verilirken sıkça kullanılmaya devam etti. Örneğin fotoğrafın Demokrat Haber sitesinde 1 Aralık 2014 tarihli bir haberde Birleşmiş Milletler'in (BM) Ebola konusunda yaptığı bir uyarıdan bahsedilirken de kullanıldığı görülebiliyor. Yine 2014 yılının Ağustos ayındaki bir haberde Dünya Sağlık Örgütü’nün Ebola salgınında üç günde 84 kişinin öldüğü bilgisi paylaşılıyor ve haberde aynı fotoğraf kullanılıyor. Aynı fotoğraf 7 Ağustos 2014 tarihli ve Sierra Leone ile ilgili bir haberde de yer alıyor.
Hastalık 12. yüzyıldan beri var
KKKA ilk olarak 12. yüzyılda Tacikistan'da tanımlanan bir hastalık ve insanlara keneler tarafından bulaşan bir virüsle geçiyor. Hastalık Türkiye'de ise ilk olarak 2002 yılında gündeme gelmiş ve 2003'te kesin tanı kondu. Fatalite oranı yüzde 4 olarak bilinen hastalık en üst noktayaysa 2009'da yükseldi. Türkiye'de o yıl tam 1318 vaka tespit edildi.
Eski Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman Türkiye’de Covid-19 nedeniyle yaşamını yitiren üçüncü kişiydi. Haberi ilk olarak gazeteci Saygı Öztürk yapmış, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da doğrulamıştı. Türkiye’de 22 Mart 2020 saat 13.00 itibariyle tespit edilen Covid-19 hastası kişi sayısı 947, yaşamını yitiren kişi sayısıysa 21.
Sonuç olarak fotoğraf Eski Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman’ın cenaze törenine ait değil. Fotoğraf 2006 yılında KKKA hastalığı şüphesiyle yaşamını yitiren birinin defin törenine ait. İddia hatalı ilişkilendirme kategorisinde.
