23 Mart 2021 sabahı Tayvanlı Evergreen Marine şirketinin filosunda bulunan Ever Given isimli yük gemisi, Süveyş Kanalı’nda karaya oturdu ve dünyanın en işlek ticaret yollarından birinde tüm geçişler durdu. 400 metre uzunluğundaki kuru yük gemisi, olaydan ancak altı gün sonra kurtarıldı.
26 Mart'ta çekilen Maxar Technologies uydu görüntüsünde Ever Given konteyner gemisi Süveyş Kanalı'nda görülüyor. (Maxar Technologies / Reuters)
Kazanın ardından dünyanın dört bir yanında komplo teorileri üretilmeye de başladı. İddialara göre, Evergreen filosundaki gemiler Hillary Clinton adına gizli servis kod adıyla kaçırılan çocukları taşıyor ve bu çocuklar satanist (kötücül olduğuna inanılan güçlere tapınılan) ayinler, cinsel istismar ve ‘gençlik iksiri’ de denen adrenokrom için kullanılıyor. Gizli servis kod adı ise geminin çağrı işareti olan H3RC’yle ilişkilendirilmiş. Bu işaretin Hillary Rodham Clinton’ın kısaltması olduğu iddia edilmiş.
Before It's News adlı sitede, hareket ettirilmesinden kısa bir zaman sonra gemide ceset ve silahların bulunduğu, çocukların kurtarıldığı da öne sürüldü.
Böyle komplo teorileri mutlak iyi ve mutlak kötü arasındaki çatışma senaryosuna sıkı sıkıya bağlı. 2016 yılında ABD’de başlayan Pizzagate ve QAnon gibi komplo teorileri de Evergreen gemisinde yaşandığı iddia edilenlere benzerdi. Yakın zamanda konuşulan bir başka teori de Wayfair isimli mobilya firmasının çok yüksek fiyatlara sattığı eşyalar üzerinden aslında çocuk ticareti yaptığı iddiasıydı. Ancak tüm bu komplo teorileri dayanaksız kanıtlara dayanıyordu.
İlginizi çekebilir: Wayfair isimli mobilya firmasının çocuk ticareti yaptığı iddiası
Ever Given bir konteyner gemisi
Süveyş Kanalı’nda karaya oturan 2018 yapımı Ever Given adlı yük gemisi, Evergreen Marine şirketi tarafından işletilen Panama bandıralı, Japon malı en büyük konteyner gemilerinden biri. Şirketin işletme filosunda 200’e yakın konteyner gemisi olduğu biliniyor. 200 bin tonluk gemi 20 bin konteyner taşıyabilir durumda. Nakliye verilerine göre genellikle her gün tahmini 9,6 milyar dolar tutarında mal taşıyor. Evergreen bünyesinde başka pek çok konteyner da var. Bu konteynerlar çelik kuru yük, açık kuru yük ya da soğutmalı olarak ayrılabiliyor.
Kuru yük gemileri temel olarak dökme yük gemisi ve konteyner gemilerini içeriyor. Konteyner gemileri de genellikle imal edilen malların kamyon boyutundaki intermodal (taşıma modu değiştirilebilir) konteynerlerın taşınmasında kullanılıyor.
Hillary Clinton ve Ever Given yük gemisi arasında bir bağlantı yok
Hillary Clinton’ın Evergreen’le ilgili bir komplo teorisine konu olmasının sebebi 2008 yılındaki bir açıklamasına dayanıyor olabilir. Clinton, o yılki ABD başkan adaylığı sürecindeki bir konuşmasında, “Başkan olduğunuzda gizli servis size ve aile üyenize kod adlar verir, zaten halka açıklandı, bu yüzden çok fazla şey söylemiyorum. Kocamın kod adı 'Kartal' ve benim kod adım 'Evergreen'di, bu yüzden burada totemlerimle çevrili olduğumu hissediyorum" demişti. Ancak siyasi liderlere kod adı verilmesi Hillary Clinton’a özgü değil; Barack Obama, George W. Bush ve Ronald Reagan gibi liderlerin de kod adları vardı.
İngilizce “evergreen” kışın yapraklarını dökmeyen bitkilere deniyor. Mecazen de, zamana karşı direnebilen, dayanıklı insan, fikir ya da tasarımlar için kullanılıyor.
Temelini buradan alabileceği düşünülen iddialar bu olay üzerinden kurulmuş olsa da, Evergreen şirketiyle Clinton arasında bir bağlantı olduğunu gösteren herhangi bir kanıt yok. Uluslararası şirketlerin bilgilerinin bulunabileceği Open Corporate adlı internet sitesinde Evergreen Group’un Hong Kong ve Tayvan gibi şubeleri olduğu da görülüyor. Bu şubelerde de Clinton ismine ait bir iz yok.
Geminin çağrı işaretinin H3RC olmasının da bir tesadüf olduğu söylenebilir. Çağrı işaretleri İsviçre'nin Cenevre kentindeki Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından düzenleniyor. Bir denizcilik çağrı işaretinin ilk iki karakteri, ajansın telsiz yönetmeliğine göre geminin bir anlamda vatandaşlık kimliğini oluşturuyor. Çağrı işaretinin başındaki H3 karakteri de bu düzenlemelere göre Ever Given’a bayrağını taşıdığı Panama tarafından veriliyor.
Clinton Vakfı’na ait bir gemi yok
Konunun tüm dünyada hızla yayılmasının ardından iddia pek çok doğrulama platformu tarafından da yanlışlandı. AFP, Hillary Clinton’ın odağında olduğu konuyla ilgili Clinton Vakfı’na da ulaşarak iddiaları sormuş ve iletişim direktörü Brian Cookstra AFP'ye herhangi bir gemiye sahip olunmadığını ve işletilmediğini söylemiş. Yanı sıra ajans, Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne (IMO) de ulaşarak gemiyle ilgili bilgi talep etmiş, ancak insan ticareti hakkındaki iddialarının desteklenebileceği herhangi bir bilginin olmadığı iletilmiş.
Süveyş Kanalı’nda günlerce kurtarılmayı bekleyen Ever Given adlı geminin çevresinde pek çok resmi görevli de yer aldı. Bu süreçte geminin olası kurtarılması planlarında geminin hafifleyebilmesi için konteynerlerin karaya taşınması da yer alıyordu. Ancak orada bulunan resmi görevlilerden de geminin içinde çocukların zorla tutulduğu ya da kurtarıldığı gibi bilgiler gelmedi.
Fotoğraflar eski tarihli ve farklı olaylardan
Kaçırılan çocuklar olduğu ve bu çocukların ayin, cinsel istismar gibi konularda kullanıldığı iddialarına bazı fotoğraflar da eşlik ediyordu. Bu fotoğrafların gemideki çocukları gösterdiği iddia edildi.
Fotoğrafları internette tersine görsel arama yaparak bulmak mümkün. Pek çok çocuğun yerde cansız yattığı fotoğraf, 21 Ağustos 2013’te Suriye’nin Guta bölgesinde yaşanan kimyasal saldırıda hayatını kaybeden çocukları gösteriyor. AP tarafından servis edilen fotoğrafı Human Rights Watch da rapor kapağı olarak kullanmış.
Yine yerde yatan çocukların olduğu bir diğer fotoğraf da Guta’daki saldırıda ölen çocukları gösteriyor. Bu fotoğraf da bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından çocuk ticaretiyle ilişkilendirilerek sık sık paylaşılıyor, ancak bu ilişkinin doğru olmadığı diğer doğrulama platformları tarafından da yanlışlanmış.
Bir çocuğun kutu içinde bantlanmış olduğu görülen fotoğraf da 2015 yılında Endonezya’nın Jakarta şehrinde tecavüze uğradıktan sonra öldürülen Putri Nur Fauziah’ın cesedini gösteriyor. Çocuk, kartonlara sarılmış halde çöplükte bulunmuştu. Kolajdaki fotoğrafların bir kısmı Teyit tarafından 2019 yılında da yanlışlanmıştı.
Kolajın sol alt köşesinde yer alan bir diğer fotoğrafta ranza gibi bir yerden bakan çocuklar ve önde duran iki çocuk görülüyor. Tersine görsel arama sonuçlarında bu fotoğrafın da 2005’te yayınlanan Human Trafficking (insan tacirleri) adlı kurgu diziden bir sahne olduğu anlaşılıyor. Fotoğraftaki kız çocuğu Sarah-Jeanne Labrosse. Dizi, gündelik hayatlarından zorla alıkonan genç kadınların ve çocukların hikayesine değiniyor.
Human Trafficking adlı diziden bir sahne (2005)
Kolajın sol üstünde bulunan ve kamera görüntüleri olduğu fark edilen fotoğraf ise adı çocuk tacizi ve fuhuş nedeniyle bilinen Jeffrey Epstein’le ilgili bir konuyla ilişkilendirilmiş. Yani fotoğraf güncel değil ve uzun bir süredir internette dolaşımda.
Yani dünya ticaretinde etkisi büyük bu kanala takılı kalan yük gemisinin iddia edildiği gibi çocuk kaçırmak için kullanıldığını gösteren hiçbir kanıt yok. İddiaya konu edilen fotoğraflar da eski tarihli ve Evergreen’le ilişkili değil.
