Sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olarak gönderilen iddia haberde Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü’ne eski Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Başpiskopos III. Makarios’un heykelini diktiği iddia edildi. 2017 yılından beri aralıklarla gündeme gelen iddia Ekşi Sözlük isimli platformda da tartışma konusu olmuştu.
Bir Facebook kullanıcısı tarafından 8 Mayıs 2019 tarihinde paylaşılan iddia haber yaklaşık bin kişi tarafından paylaşıldı.
Ekrem İmamoğlu’nun belediye başkanlığı döneminde Beylikdüzü’nde Makarios’u gösteren bir rölyefi de içeren bir heykel dikildiği iddiası doğru. Ancak “Kıbrıs Anıtı” olarak bilinen heykel sadece Makarios’u göstermiyor. Makarios’un rölyefinin de bulunduğu anıtta, en önde Rauf Denktaş’ın heykeli yer alıyor. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olan Başpiskopos III. Makarios’un rölyefinin bulunduğu kısım ise 19 Şubat 1959’da imzalanan ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yasal çerçevesini belirleyen Londra Antlaşması’nı gösteriyor.
Makarios heykeli değil “Kıbrıs Anıtı”
Heykeltıraş Azmi Sekban tarafından yapılan kompozisyonun ismi Kıbrıs Anıtı. Ekrem İmamoğlu’nun Beylikdüzü Belediye Başkanlığı döneminde yaptırılan anıt 19 Mayıs 2017 tarihinde açılışı yapılan Yaşam Vadisi Parkı’nda bulunuyor.
Önde Rauf Denktaş’ın heykelinin yer aldığı anıtta 19 Şubat 1959’da imzalanan Londra Antlaşmasını simgeleyen bir kısım da bulunuyor.
Kıbrıs Konvansiyonu’ndan Londra Antlaşması’na
İngiltere ve Osmanlı Devleti 4 Haziran 1878’de Kıbrıs Konvansiyonu’nu yapmıştı. Bu sözleşmeye göre, Osmanlı Devleti Kıbrıs’ın yönetimini İngiltere’ye devredecek, fakat Kıbrıs’ın mülkiyeti hukuken Osmanlı Devleti’ne bağlı kalacaktı. İngiliz Hükümeti, daha sonra Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na (1914–1918) Almanya’nın yanında girmesini gerekçe göstererek Kıbrıs’ı 5 Kasım 1914’te ilhak etti. Böylece Kıbrıs’ın Osmanlı Devleti ile hukuki bağı fiilen sona erdi. 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile Türkiye, Kıbrıs’taki İngiliz egemenliğini tanımıştı. Bu sırada adada İngiliz yönetiminin kurulmasının ardından bazı Kıbrıslı Rumlar ile Yunanistan’da hükümet “enosis” talebinde bulunmaya başlamışlardı. Kıbrıs’taki Türk toplumu ile Türkiye ise adanın Yunanistan ile birleşmesini kendi çıkarlarına aykırı gördükleri için bu fikre karşı çıkıyorlardı.
Kıbrıs’ta iki toplum arasında yaşanan gerilimleri çözmek amacıyla İngiltere ve ABD’nin de girişimleriyle Menderes ve Karamanlis hükümetleri bağımsız bir Kıbrıs Cumhuriyeti formülünde anlaşmışlardı. Bunun üzerine, 11 Şubat 1959 tarihinde Zürih’te iki hükümet arasında bir antlaşma imzalandı. Zürih’te alınan kararlar arasında Kıbrıs Cumhuriyeti, İngiltere, Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanacak bir Garanti Antlaşması da vardı. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının tanınmasını sağlayan 11 Şubat 1959’da imzalanan Zürih Antlaşması ve arkasından gelen Londra Antlaşması yani Garanti Antlaşması adadaki Türk ve Rum topluluklarına eşit siyasi hak ve statü tanımıştı. Bu antlaşmaların en büyük öneminin, adada yaşayan toplumların arasındaki gerilimi azaltmayı amaçlayan, enosis ve taksim fikirlerinin ortadan kaldırılması olduğu biliniyor. Dr. Fazıl Küçük ve Başpiskopos III. Makarios’un adadaki tarafları temsil ettiği Londra Antlaşmayla ilgili bilgilere Dışişleri Bakanlığı’nın resmi internet sitesinden de ulaşmak mümkün. Dr. Fazıl Küçük ile birlikte Rauf Denktaş’ın da bu antlaşmalarda alınan kararlarda ciddi bir etkisi olduğunu söylemek mümkün.
Heykel 2017’de saldırıya uğramıştı
Beylikdüzü Yaşam Vadisi Parkı’ndaki anıtta bulunan Makarios silüeti 2 sene önce de gündeme gelmişti. Yeni Şafak gazetesinde “CHP’li belediye Türk düşmanı Makarios’un heykelini dikti” başlığıyla haberleştirilen anıt hakkında Murat Bardakçı da bir köşe yazısı yazmıştı. Medyadaki tepkileri bir grubun anıta saldırısı izlemişti.
Saldırının üzerine Ekrem İmamoğlu anıtın önünde bir basın açıklaması yapmıştı.
Anıta yapılan saldırıyı Rauf Denktaş’ın ailesi kınayarak, kompozisyonun kendi onaylarıyla yapıldığını belirtmişlerdi.
Tekrar gündeme geldi
Ocak 2019’da Recep Tayyip Erdoğan’ın parti grup toplantısında heykelde Makarios’a yer verilmesini eleştirmesi üzerine anıt tekrar gündeme taşındı. AKP Meclis Üyesi Mücahit Birinci’nin de 15 Mayıs 2019 tarihinde Twitter hesabında anıttan “Makaryos Heykeli” diye bahsettiği görülebiliyor.
Ekrem İmamoğlu’nun anıtın Makarios Heykeli olmadığına dair yakın dönemdeki açıklamalarına da aşağıdaki videonun 5. dakika 49. saniyesinden itibaren ulaşmak mümkün.
Kıbrıs Anıtı daha önce maliyeti hakkındaki iddialarla gündeme gelmiş, Teyit heykelin maliyetinin 8 milyon TL değil 152 bin 400 TL olduğunu ortaya çıkarmıştı.
Sonuç olarak, Ekrem İmamoğlu’nun belediye başkanlığı döneminde Beylikdüzü’nde Makarios’u gösteren bir rölyefi de içeren bir heykel dikildiği iddiası doğru. Ancak “Kıbrıs Anıtı” olarak bilinen heykel sadece Makarios’u göstermiyor. Yaşam Vadisi Parkı’nda bulunan ve Azmi Sekban tarafından yapılan anıtta, en önde Rauf Denktaş’ın heykeli yer alıyor. Makarios’un rölyefi anıtın Londra Antlaşması’nın tasvir edildiği bölümünde görülüyor. Kıbrıs Anıtı, Rauf Denktaş’ın ailesinin onayıyla yapılmış. Bu iddia haberi, yanlış bilginin bağlamdan koparma kategorisinde değerlendirmek mümkün.
