Amerika Birleşik Devletleri’nden Dr. Stella Immanuel, Covid-19 tedavisinde kullandığı hidroksiklorokin, çinko ve azithromycinin, hastalığın kesin çözümü olduğunu iddia ediyor. İddia yalnızca Türkiye değil, Amerika Birleşik Devletleri’nde de gündemde.
Ancak iddia doğru değil. Covid-19 için halihazırda kesinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Hidroksiklorokinin Covid-19 tedavisindeki etkisi de kanıtlanmış değil.
Dr. Immanuel komplo teorilerine yatkınlığı ile ünlü
Videoda Dr. Stella Immanuel’in konuşmasının tam çevirisi şu şekilde:
“Çok üzgünüm. Neden mi üzgünüm? Çünkü nefes alamayan insanlar görüyorum. Şeker, yüksek tansiyon hastaları ofisimden içeri ölüme mahkum olduklarını düşünerek giriyorlar ve nefes alamıyorlar. Onlara her şeyin yoluna gireceğini ve yaşayacaklarını söylüyorum. Onları tedavi ediyoruz ve hiçbiri ölmüyor. Bazı müesses bilim ve finanse edilen büyük ilaç firmaları "araştırmalar yaptık ve işe yaramıyor" diyor. Size şunu kesinlikle söyleyebilirim ki bu müesses bilimdir! Bu çalışmaları kimlerin finansal olarak desteklediğini, kimlerin bunun ardında olduğunu bilmek istiyorum. 350 hastayı bu yöntemle tedavi ettim ve hiç kimse ölmedi! Durumları daha iyiye gitti. Yani siz 20-40 kişi tedavi ettiniz ve işler yolunda gitmedi öyle mi? Tedaviniz işe yaramadı diyorsunuz. Ben gerçekten şahidim. Amerika'ya sesleniyorum: Kimsenin hastalanmasına gerek yok! Bu virüsün ilacı tedavisi var! Adı hidroksiklorokin, çinko ve zitromax! Biliyorum, maske takmanız gerektiğini düşünüyorsunuz. Ama maskeye ihtiyacınız yok. İlacı var. Okulları açmak istemiyorlar. Hayır, insanları eve kapatmanız gerekmiyor. Bu hastalığın önlemi, tedavisi ve ilacı var. Size bir şey söyleyeyim, tüm bu sahte doktorların söylediği şey ‘Çift-kör deneyler yapıyoruz!’ Aaa gerçekten mi!? Sadece yapıp duruyorlar. İşe yaramıyor mu? Ama ben gerçek bir doktorum. Radyologlarımız, plastik cerrahlarımız, nöro cerrahlarımız var. Mesela biri Dr. Sanjay Gupta. Kendi ‘İşe yaramıyor. Covid-19, kalp rahatsızlığına neden oluyor’ diyor. Dr. Gupta, sen hiç Covid-19 hastası gördün mü? Hidroksiklorokin ile tedavi ettiğinde kalp rahatsızlığından ölen biri oldu mu? Öyleyse gel benimle konuş. Ben klinikte her gün hastaların ölmekten korktuğunu görüyorum. İnsanların iki üç saat yol gelerek kliniğe ulaştıklarını görüyorum. Çünkü, örneğin Teksas'taki bir acil servisteki doktor, hastayı tedavi etmeye çekinmiş, ilacı ve tedaviyi uygulamamışlar. Tüm doktorlara sesleniyorum! Oturup, Amerikalıların ölmesini seyrediyorlar. İyi Almanların, Yahudilerin öldürüldüklerini seyredip susmaları gibisiniz. Hiçbir şey yapmıyorsunuz. Beni tehdit ettiler. Pek çok çeşit tehditle karşı karşıya kaldım. Beni kurula şikayet edecekler. Umrumda değil! Amerikalıların ölmesine izin vermeyeceğim! Eğer iyileştirebillyorsam çarmıha gerilebilirim!”
Dr. Stella Immanuel kimdir?
Videodaki iddiaların sahibi Dr. Stella Immanuel, Los Angeles'ta pediatrik tıp uzmanı olarak çalışan bir doktor; sağlık alanında ortaya attığı komplo teorileriyle tanınıyor. Mikrobiyoloji ya da enfeksiyon hastalıkları konusunda uzmanlığı yok. Daha önce de bazı tıbbi tedavilerde DNA kullanıldığını ve bilim insanlarının dindarlığı önlemek için aşı hazırladıklarını iddia etmişti. YouTube kanalında yayınladığı videolarda kötü ruhlara karşı dua ediyor. Ayrıca America's Frontline Doctors adlı bir grubun üyesi ve Covid-19 tedavisinde hidroksiklorokin kullanılması gerektiğini de bu grubun basın açıklamasında dile getiriyor.
America's Frontline Doctors, aşırı muhafazakar siyasi örgüt Tea Party Patriots Action tarafından desteklenen yeni bir grup. Grup temel olarak Covid-19’un mevcut tedavi yöntemleriyle iyileştirebileceğini ve yayılmasını yavaşlatmak için geniş çapta kabul gören çabaların gereksiz ve tehlikeli olduğunu iddia ediyor. 16 Temmuz 2020’de açılan internet siteleri, 7 Ağustos itibariyle aktif değil. Grup 29 Temmuz’da başka bir isimle yeni bir internet adresi açtı ve bu site 7 Ağustos itibariyle aktif.
America's Frontline Doctors’ın videolarının yaygınlaşmasında Madonna’nın Instagram hesabında yaptığı paylaşım ve Donald Trump’ın konuşmasında gruba yer vermesi de etkili oldu.
Covid-19’un henüz tedavisi bulunmadı
Stella Immanuel’in iddia ettiğinin aksine, şu anda kanıtlanmış bir Covid-19 tedavisi yok. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre, virüs için spesifik bir antiviral tedavisi bulunmuyor. Dinlenme, sıvı takviyesi ve ateş düşürücü gibi destekleyici tedaviler ile semptomlar hafifletebiliyor. Benzer şekilde, Dünya Sağlık Örgütü de şu anda hastalığı iyileştirmek için etkisi kanıtlanmış bir ilaç ya da tedavi olmadığını söylüyor.
Stella Immanuel konuşmasında, Covid-19’un çaresinin hidroksiklorokin olduğunu iddia ediyor. Hidroksiklorokinin Covid-19 tedavisindeki rolü hakkında belirsizlikler var, ancak olumlu etkisine dair güvenilir bir kanıt yok. Bazı çalışmalar hidroksiklorokinin tedavide bir rolü olmadığını ortaya koyuyor.
Dünya Sağlık Örgütü, Covid-19 tedavisinde hidroksiklorokin kullanımının ölümleri azaltmadığını ve hafif-orta şiddette hastalığı olan kişilere yardımcı olmadığını söylüyor. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü, 17 Haziran 2020’de Covid-19 klinik deneme programından hidroksiklorokin kolunu çıkardı. Benzer şekilde ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı da Covid-19 tedavisi için hidroksiklorokin kullanımının hastanede yatan Covid-19 hastalarına yararlı olma ihtimalinin çok düşük olduğunu belirterek klinik çalışmaları durdurdu.
Teyit, konuyla ilgili yayınladığı ikianalizde hidroksiklorokin hakkındaki iddiaları detaylı olarak ele almıştı.
Anekdotal hikayeler bilimsel olarak kanıtlanmalı
Dr. Stella Immanuel’in iddia ettiği tedavi karmalarını uyguladığı bazı hastalar iyileşmiş olabilir; ancak bu tekil, yani anekdotal tecrübelerin bilimsel bir anlamı yok. Çünkü bu hastaların tam olarak neden iyileştiklerini tespit etmek için, sistematik ve geniş katılımlı klinik araştırmalar yapılması gerekiyor. Nitekim şimdiye kadar yapılan çalışmalar, bu tedavilerin kullanıldığı hastalarla kullanılmayanlar arasında bir fark olmadığını ortaya koyuyor. Bu yüzden, tedavinin etkinliği etrafında bilimsel bir kabul oluşması, mevcut kanıtlarla metodolojik olarak olanaksız.
Nitekim Immanuel, konuşmasının devamında, tedavilerin işe yarayıp yaramadığını ortaya koyan geniş çaplı çift-kör deney çalışmaları küçümsüyor. Çift-kör deneyi, deneysel tedavinin etkilerini saptamak için kullanılan yöntemlerden biri. Çift-kör deneyde her iki taraf da deney konusunda bilgilendirilmiyor. Denek de, tedaviyi uygulayan kişi de, deneğin deney grubunda mı, yoksa kontrol grubunda mı olduğunu bilmiyor. Bu çift katmanlı yol ile, bazı değişkenlerin etkisi en aza indiriliyor; plasebo ve telkinin olası etkisi bertaraf ediliyor.
Maske kullanımı virüs bulaşını büyük oranda azaltıyor
Ayrıca Dr. Stella Immanuel koronavirüse karşı maske takmaya gerek olmadığını savunuyor. Oysa maske takmanın virüs bulaşını büyük oranda engellediği, yapılan deneyler sayesinde biliniyor. Ayrıca ABD Hastalık ve Koruma Merkezi gibi sağlık otoriteleri de maske takılması gerektiğini belirtiyor.
Hidroksiklorokin, şu anda Türkiye’de Covid-19 tedavilerinde kullanılan bir ilaç. Ancak hastalığın kesin çaresi olarak değerlendirilmiyor. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği de Covid-19 tedavisinde hidrokroloksik kullanımında hematolojik veya kalp hastalığı olanlarda dikkatli olunması gerektiğini söylüyor.
Doğrulama platformu PolitiFact ve Snopes da Dr. Stella Immanuel’in iddialarının yanlış olduğunu ortaya koydu.
Sonuç olarak iddia doğru değil. Covid-19 için halihazırda kesinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemi bulunmuyor. İddia, çarpıtmaya örnek.
