2023 Genel Seçimlerinin ilk turunun 14 Mayıs’ta sona ermesiyle sosyal medyada seçim sonuçlarıyla ilgili birçok şüpheli paylaşım yapıldı. Bu paylaşımlardan biri de Diyarbakır Bismil’de bulunan 1234 nolu sandıkta çıkan 233 Yeşil Sol Partisi oyunun Milliyetçi Hareket Partisi’ne yazıldığı iddiası idi.
Bismil’de yaşanan oy sayısı farklılığının Türkiye genelinde birçok sandıkta meydana geldiğine dair paylaşımlar yapılmaya devam ediyor. İzmir gibi şehirlerden de örnekler mevcut.
16 Mayıs itibariyle YSK henüz kesin sonuçları ilan etmedi
YSK henüz kesin seçim sonuçlarını ilan etmedi. YSK, 298 sayılı yasa uyarınca il ve ilçe seçim kurullarına yapılan itirazların, YSK'ca kesin karara bağlanma tarihinin 18 Mayıs olduğunu, ardından 19 Mayıs'ta kesin sonuçların ilan edileceğini bildirdi. Bu yüzden iddia hakkında kesin bir yargıda bulunmak güç.
İddia paylaşımlarında iki görsel yer alıyor. Bunlardan ilki, Milletvekili Genel Seçim sandık sonuç tutanağı. Diğeri ise CHP’nin oluşturduğu sandık sonuçlarının kontrol edilebileceği sistem.
İlk olarak tutanaktan başlayalım. Sosyal medyada paylaşılan tutanakta sandık numarasının 1234 ve seçmen sayısının 327 olduğu bilgisi yer alıyor.
Sandıktan çıkan geçerli zarf sayısı 279, geçerli oy sayısı 267 ve geçersiz oy sayısı 12 olarak olarak tutanağa işlenmiş. Tutanağa göre sandıktan Hak ve Özgürlük Partisi’ne bir, Türkiye Komünist Partisi’ne bir, Sol Parti’ye bir, Büyük Birlik Partisi’ne üç, AK Parti’ye 20, Yeniden Refah Partisi’ne bir, Yeşil Sol Partisi’ne 233, Güç Birliği Partisi’ne bir, Cumhuriyet Halk Partisi’ne dört ve İyi Parti’ye iki oy çıkmış.
Tutanakta yer alan karekod ise herhangi bir bağlantıya yönlendirme yapmıyor.
Seçim güvenliğinde en önemli konu, oy kullanılan sandıklardaki ıslak imzalı tutanaklar. Tutanaklar, oy verme işlemi hemen bittikten sonra sandık kurulu üyelerininin oyları sayılmasıyla oluşturuluyor. Bir tutanak örneği, vatandaşların görebileceği şekilde sınıfın kapısına asılıyor ve diğer tutanağı sandık kurulu başkanı, bir sandık kurulu üyesi ile birlikte tutanağı ilçe seçim kuruluna götürüyor. İlçe seçim kuruluna götürülen tutanaklar, siyasi parti temsilcileri huzurunda birleştirilerek Seçim Bilişim Sistemine (SEÇSİS) işleniyor. SEÇSİS’e girilen bu veriler YSK’ya ulaştırılıyor ve eş zamanlı olarak siyasi partilerle paylaşılıyor.
CHP sistemdeki verileri YSK’dan aldığını söylüyor
İddialarda ikinci bir kanıt olarak gösterilen görsel, CHP’nin kendi kurduğu sistemi gösteriyor. Bu sayfada yer alan sonuçlara göre ise Bismil’deki 1234 nolu sandıkta Yeşil Sol Parti’ye sıfır, MHP’ye 233 oy çıktığı iddia ediliyor.
CHP’nin seçim takip sistemi hakkında yeterli bilgiye sahip değiliz. Bu sistem, kamuoyuna açık değil. CHP, sts.chp.org.tr/ adresinden erişilebilen sistemin, Yüksek Seçim Kurulu'ndan gelen veriler ile seçmenin sandığındaki sonuçları kontrol etmesi için hazırlandığını söylüyor. YSK, SİPPORT üzerinden siyasi partilere erişim sağlıyor.
Bu sistemde yurttaşlar, T.C. kimlik numaralarını girerek kendi sandıklarında verilen oyları görebiliyor. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerine ilişkin oyların ayrı ayrı gösterildiği sitede, sandık sonuçlarında hata görüldüğü takdirde bildirim de yapılabiliyor.
CHP, "Bir hata ya da uyuşmazlık tespit ederseniz sayfada yer alan sandık sorun bildir formu alanını doldurun" çağrısı yaptı.
CHP, sistemdeki bu verilerin CHP örgütünün girdiği veriler değil, YSK'nın verileri olduğunu söylüyor. Bu yüzden siteye erişim YSK'nın sonuçları tamamlandıktan sonra açılmış.
Oy ve Ötesi’ne göre Bismil’deki 233 oy Yeşil Sol Parti’ye yazılmış
Sandık sonuçları için başvurabileceğimiz bir kaynak daha var: Oy ve Ötesi. Oy ve Ötesi’nin tutanak sorgulama sayfasından Diyarbakır Bismil Tekel Mahallesi’nde bulunan Esma Ocak İlkokulu’ndaki 1234 nolu sandığın tutanağına ulaşabiliyoruz. Bu tutanağa göre 233 oy MHP’ye değil Yeşil Sol Parti’ye yazılmış.
İtiraz süreci nasıl işliyor?
Oy sayım sürecinde tespit edilen usülsüzlüklere karşı itiraz etmek mümkün. İlçe seçim kurulu teşkili işlemlerine karşı, il seçim kurullarına bunların teşekkülünden itibaren en geç iki gün içinde itiraz olunabiliyor. İl seçim kurulları, itirazları en geç iki gün içinde, kesin olarak karara bağlanıyor.
Normal şartlarda itirazlar 16 Mayıs akşamı 17'ye kadar yapılabiliyor, ancak burada farklı bir durum söz konusu. YSK'nın 17 Nisan 2019 tarihli 3066 numaralı kararı emsal niteliğinde. Bu gibi maddi hataların söz konusu olduğu durumlarda itiraz süresine bakılmaksızın düzeltilme yapılabiliyor. Nitekim Teyit'in ulaştığı CHP'nn YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu da il birleştirme tutanağı imzalanana kadar sandık sonuç tutanaklarındaki tüm maddi hataların düzeltilmesinin mümkün olduğunu belirtti.
YSP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki, Bismil 1234 nolu sandıkta sonuçları yanlış girildiğini belirtti.
Çok sayıda sandıkla ilgili tartışma yaşanıyor
Sosyal medyada çok sayıda kullanıcının ıslak imzalı tutanaklarla veriler arasında farklılık olduğunu belirtmesi üzerine partiler de itirazlarını yaptığı bilgisini paylaştı.
Yeşil Sol Parti YSK Temsilcisi Mehmet Rüştü Tiryaki akşam 20 civarında yaptığı açıklamayla binin üzerinde sandık sonuç tutanağında verilerin yanlış girildiğini tespit ettiklerini ve itirazla bu verilerin düzeltildiğini açıkladı. Tiryaki henüz herhangi bir kentte milletvekili dağılımını etkileyecek bir sonuca ulaşmadıklarını belirtirken "193 bin sandıktaki verilerin tamamını inceleyeceğiz, her bir hatayı düzelteceğiz, oylarımıza sahip çıkacağız" ifadelerini kullandı.
CHP'nin temsilcisi Yakupoğlu ise Teyit'e yaptığı açıklamada verilerin üç farklı kanattan karşılaştırıldığını ve çok sayıda itiraz yapıldığını vurguladı. Yakupoğlu, YSK tarafından siyasi partilerle anlık paylaşılan veriler, okul bilişim sorumlularının uygulama üzerinden girdiği veriler ve ıslak imzalı tutanakların ilçe başkanlıklarınca sisteme girilmesinden elde edilen vilgilerin mukayese edildiğini ve bir nokta, virgül farklı bile olsa tespit ettiklerini belirtti.
CHP'nin hukuk ve seçim işlerinden sorumlu genel başkan yardımcısı Muharrem Erkek ise YSK verisiyle uyuşmayan sandıklara ilişkin itirazların seçim kurullarına yapıldığını, düzeltmelerin ilçe seçim kurulunca yapılacağını ve her bir oyun takipçisi olacaklarını açıkladı.
17 Mayıs tarihinde Erkek bir açıklama daha yaptı ve cumhurbaşkanlığı seçimi için 2 bin 269, milletvekilliği seçimi için 4 bin 825 sandık için itirazda bulunduklarını açıkladı. Erkek "Genel sonuçları değiştirmeyecek nitelikte de olsa her bir oyu takip ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Öte yandan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi ise iddiaları kamuoyunu provoke etmeye yönelik manipülasyon olarak tanımladı. Kurum tutanak ve YSK verilerinin doğru olduğunu CHP sistemine yanlış giriş yapıldığını öne sürdü.
YSK Başkanı Ahmet Yener de sosyal medyada paylaşılan görsellerin YSK ile bir ilgisi bulunmadığını, yanı sıra diğer itirazların da değerlendirildiğini belirtti.
Sonuç olarak CHP’nin sistemi ile tutanaklar arasındaki farkın sebebi bilinmiyor. YSK ıslak imzalı tutanakları ve kesin sonuçları açıklayana kadar, bu ikiliğin sebebine dair bir yorumda bulunmak mümkün değil.
Konu hakkında yeni gelişmeler oldukça analiz güncellenebilir.
