27 Kasım 2019’da sosyal medyada yer alan bir gönderide, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın (DİB) okullara psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmeni (PDR) ataması yaptığı iddia edildi. Orhan Aydın tarafından paylaşılan iddia, şimdiye kadar 3 bin 500 retweet ve yaklaşık 10 bin beğeni aldı. Aydın’ın tweetine gelen yorumlardan, sosyal medya kullanıcılarının, iddiayı okullara PDR öğretmenlerinin Diyanet tarafından atanacağı şeklinde anladığını söylemek mümkün.
Okullara rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğretmenlerini, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın atayacağı iddiası yanlış. DİB’in PDR öğretmeni kadrosu açtığı doğru; fakat bu atamalar, örgün eğitim veren okulları kapsamıyor.
PDR öğretmeni ataması, DİB’in taşra teşkilatı için yapılacak
DİB’in internet sitesindeki “insan kaynakları” bölümünden iddia konusu kadronun duyurusuna ulaşılabiliyor. Duyuruya bakıldığında, atanacak PDR öğretmenlerinin bakanlık taşra teşkilatlarında çalışacağı görülebiliyor. Duyuru Diyanet Haber, Kamu İlanları gibi sitelerde de 25 Kasım’da yayımlanmış.
Kadro duyurusunda belirlenen şartlar ise, 657/48 şartını taşıyor olmak, ilgili lisans bölümlerinden mezun olmak, 2018 ve 2019 Kamu Personeli Seçme Sınavı’ndan (KPSS) 70 ve üzeri almış olmak olarak sıralanmış.
Gerekli şartları taşıyanlar, Diyanet İşleri Başkanlığı Bilgi Yönetim Sistemi üzerinden başvurularını yapıyor. Atamada üzerinde durulması gereken ilk nokta, kadronun “açıktan atama” usulüyle doldurulacak olması. Açıktan atama, daha önce hiçbir kamu görevinde bulunmamış, çalışmayan kişilerin sınavlı ya da sınavsız, ilk kez kamu görevine alınması anlamına geliyor. İkinci nokta ise başvuruların 4 Aralık-17 Aralık 2019 tarihlerinde yapılacak olması. Yani başvurular henüz başlamamış.
DİB’in öğretmen kadrosu var
Duyuruda ayrıca “Sınıfı” kısmında “Eğitim Öğretim Hizmetleri” sınıfı yazdığı da görülebiliyor. Devlet Memurlar Kanunu’na (DMK) göre memurlar, 12 adet hizmet sınıfında görev yapıyor. Eğitim hizmetleri de bunlardan. Bu sınıfta çalışan öğretmenler, eğitmenler ve okutmanlar çeşitli kamu kurumlarında bulunabiliyor.
DİB’in “eğitim hizmetleri genel müdürlüğü” diye bir müdürlüğe sahip olduğu, internet sitesindeki kurumsal şemadan da anlaşılıyor. Müdürlüğün sitesinden, hizmet içi eğitim ve rehberlik daire başkanlığının görevlerine de ulaşılabiliyor.
Başkanlığın söz konusu atamaların yapılacağı taşra teşkilatı içerisinde de “eğitim merkezi müdürlüğü” bulunuyor.
Diyanet-Sen'in internet sitesinden ulaşılabilen 2013 tarihli bir kadro ilanından daha önce de DİB'in kendi bünyesinde çalışmak üzere PDR öğretmeni ataması yaptığı sonucuna ulaşılabiliyor. 2014 yılında DİB'in yayımladığı Personel Yeterlilikleri Raporu'nda da başkanlıktaki rehber öğretmenlerin yeterlilikleri belirtilmiş. Bu yeterlilikler arasında "bireyin motivasyonunu artırma tekniklerini uygulayabilmek; bireyin kaygı, korku, öfke gibi sorunlarını kontrol etmesi ve yenmesi için önerilerde bulunmak, Kur'an-ı Kerim'i yüzünden okumak" gibi kıstaslar sıralanmış.
Teyit, Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne ulaştı. Müdürlük çalışanları taşra teşkilatlarındaki PDR öğretmenlerinin genelde kuran kurslarında çalıştıklarını, öğrencilerle okullarda çalışan PDR öğretmenleri gibi ilgilendiklerini aktardılar. Böyle bir kadro ihtiyacının neden doğmuş olabileceğine ilişkin sorularımıza ise cevap alamadık.
Daha ayrıntılı bilgi almak için Teyit, Türk Diyanet Vakıf-Sen başkanı Nuri Ünal'a da ulaştı. Ünal da PDR öğretmenlerinin, 4-6 yaş grubu, hafızlık ve yatılı kuran kurslarında görev yaptıklarını, öğretmenlerin eğitmenlik yaptıklarını ve kurslardaki öğrencilere rehberlik ettiklerini belirtti. Nuri Ünal'ın aktardığı diğer bilgilere göre böyle bir kadro ihtiyacının ortaya çıkmış olmasının sebebi özellikle yatılı kurslarda görev yapan imam-hatiplerin pedagojik formasyon eğitimi almamış olabilme ihtimalleri. Yani kurs öğrencileri ile ilgilenebilecek ve onların psikolojilerinden anlayabilecek öğretmen ihtiyacını karşılamak üzere Diyanet PDR öğretmeni ataması gerçekleştiriyor. Ünal'ın aktardıklarına göre şu an Türkiye'de bu kadroda 20 ilâ 25 kişi çalışıyor.
Diyanet'in yukarıda yer verilen raporunda çalışan PDR öğretmenlerinden Kur'an-ı Kerim'i bilmelerini istediğini belirtmiştik. Rehber öğretmenler kuran kurslarında çalıştıkları için böylesi bir yeterliliğin ortaya çıktığını söylemek mümkün.
p.Dr. isimli bir dergide de Diyanet'te çalışan rehberlik öğretmenleriyle ilgili İl müftülüğünün insiyatifiyle Aile İrşad ve Rehberlik bürolarında görev yaptıkları da belirtiliyor.
DİB’de uzun zamandır eğitmen kadroları mevcut
Diyanet, Türkiye genelinde Kuran kursları düzenleyip dini eğitim materyali oluşturarak, ulusal din eğitiminin planlanması ve uygulanması için Milli Eğitim Bakanlığı’na yardım ediyor. Bunun için de, pedagojik formasyon görmüş eğitimcilere ihtiyacı olduğunu akılda tutmak gerekiyor.
Başkanlığın görevleri arasında personeli eğitmek, eğitim stratejisi belirlemek gibi başlıklar sıralanmış. Yine internet sitesindeki bilgilere göre, eğitim hizmetleri genel müdürlüğü, 1965 yılına kadar DİB içerisinde değilmiş; bu görevi yapan ilk başkanlık ‘Dini Hizmetler ve Din Görevlilerini Olgunlaştırma Dairesi Başkanlığı’ olmuş. Bu başkanlık zaman içerisinde dönüşerek 2010’da yürürlüğe giren 6002 sayılı kanunla, eğitim hizmetleri genel müdürlüğü adını almış.
1965’ten beri DİB içerisinde benzer işleri yapan bir başkanlık mevcut. DMK’daki eğitim hizmetleri sınıfı, kanunun ilk halinden beri mevcut olduğuna göre DİB’te 55 yıldır eğitmen kadrosu bulunduğunu söylemek mümkün. DİB’in yıllık faaliyet raporlarından da eğitim hizmetlerine bütçe ayrıldığı fark edilebiliyor.
2018 faaliyet raporuna göre, DİB eğitim hizmetleri için yaklaşık 1 milyon 189 bin lira ayırdı.
Birçok kamu kurumunda öğretmen kadrosu bulunuyor
Eğitmen kadrosu bulunduran tek kamu kurumu DİB de değil. Pek çok bakanlık ve kamu kurumunda da “eğitim hizmetleri sınıfı” birimleri mevcut. Örneğin Sağlık Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’nda da eğitim hizmetleri müdürlükleri var. Sağlık Bakanlığı’ndaki eğitim, sertifikasyon ve tescil hizmetleri dairesi başkanlığında, kurum içi eğitimler için eğitmenler çalışıyor. Görevde yükselme yönetmeliğine göre de eğitim uzmanlarının en az beş yıllık “öğretmenler” olması gerekiyor. Adalet Bakanlığı da 2019 yılı içerisinde sözleşmeli öğretmen alımı yapmış. Adalet Bakanlığı'nın 2016'da yayımladığı bir iş ilanına bakıldığında da çalışacak pedagogların rehberlik ve psikolojik danışmanlık (PDR) öğretmenliği bölümü mezunu olmaları şartı arandığı görülebiliyor. Bakanlık 2014'te de aynı kadro için 25 kişi istihdam etmiş. Bakanlıktaki pedagoglar mahkemelerde ve adliyelerde çalışıyorlar. Yani adliyede çalışan bir pedagog suçlu ya da mağdur çocuklara destek sağlıyorlar.
BirGün de yanıltıcı başlık kullanmış
Aynı haber BirGün’de de 27 Kasım’da yer aldı. Haber metnindeki bilgiler doğru; ancak habere “Diyanet İşleri şimdi de öğretmen atayacak” başlığı atılmış. Başlık, metnin tamamını okuyamayan kullanıcıların, DİB’in tüm okullara öğretmen atayacağını düşünmelerine sebep olmuş olabilir. Bu tip başlıklara “yanıltıcı başlık” diyoruz. Bu örnek de gösteriyor ki, gazetecilerin yanlış bilgiye yol açacak sansasyonel başlıklar atmaktansa, açık ve net bilgi vermeleri önemli.
Sonuç olarak DİB, okullara PDR öğretmen ataması yapmayacak. Duyurusu 25 Kasım’da yapılan atamalar, Diyanet’in kendi taşra teşkilatı için yapılacak ve başvurular Aralık 2019’da açılıyor. Dahası, DİB’in 1965’ten beri eğitim kadrosu var. DİB, bakanlıklar gibi çeşitli kamu kurumlarında da öğretmenler çalışabiliyor. İddia, yanlış bilginin en yaygın yedi türünden "çarpıtma"ya örnek gösterilebilir.
