Sosyal medyada Dışişleri Bakanlığı'nın internet sayfasında İsrail’in başkentinin Kudüs olarak aktarıldığı iddiası paylaşıldı.
Ancak Dışişleri Bakanlığı'nın ilgili sayfasının güncel halinde İsrail’in başkentinin Kudüs olduğuna dair bir bilgiye rastlanmıyor.
Bakanlığın internet sayfasında İsrail’e ait künyede ülkenin başkentiyle ilgili kısma yıldız (*) işareti koyulduğu görülüyor. Yıldız işaretiyle verilen dipnottaysa “İsrail, 1980 yılında başkentini Kudüs olarak ilan etmiş ve devlet kurumlarını bu şehre taşımıştır. Ancak tek taraflı bu adım uluslararası toplum tarafından kabul görmemiştir. Ülkemiz Büyükelçiliğini Tel Aviv’de bulundurmaktadır” deniyor.
Mevcut durumda Türkiye’nin Tel Aviv’de Büyükelçiliği bulunuyor. Aynı zamanda Türkiye’nin Kudüs’te bir başkonsolosluğu faaliyet göstermeye devam ediyor.
Bir dönem İsrail künyesinde Kudüs (*) yazıyordu
Geriye dönük tarama yapıldığında Bakanlığın web sayfasındaki ilgili kısımda 2012 yılında İsrail’in başkenti olarak Kudüs’ün bir yıldız (*) işaretiyle verildiği görülüyor.
Yıldız işareti ile yapılan açıklamada “İsrail, 1980 yılında başkentini Kudüs olarak ilan etmiş ve devlet kurumlarını bu şehre taşımıştır. Ancak tek taraflı bu adım, uluslararası camianın tepkisini çekmiş ve kabul görmemiştir. İsrail’in Kudüs’ün başkenti olduğu yönündeki tutumu uluslararası camia tarafından tanınmamaktadır. Bu çerçevede ülkeler Büyükelçiliklerini Tel Aviv’de konuşlandırmışlardır” ifadeleri kullanılmış.
2015 yılının Mart ayında basına yansıyan haberde Dışişleri Bakanlığı’nın İsrail künyesinde başkent kısmından Kudüs (*) ibaresinin kaldırıldığı belirtiliyor.
Web Archive’daki kayıtlara bakıldığında 1 Eylül 2012, 22 Kasım 2012 ve 9 Şubat 2015 tarihlerinde İsrail’in başkenti olarak Kudüs (*) ifadesinin yer aldığı görülüyor, ancak 12 Mart 2015 tarihinden itibaren bu ifadenin “-*” olarak değiştirildiği görülüyor. 6 Haziran 2020 tarihli arşiv görüntüsünde ise söz konusu ifadenin sadece “*” olarak değiştiği fark ediliyor.
İsrail’in Kudüs’ü başkenti olarak ilan etmesi
İsrail Parlamentosu Knesset’te 30 Temmuz 1980 tarihinde kabul edilen “Kudüs Yasası” ile birlikte İsrail, Kudüs'ün “bütün ve birleşik” biçimde İsrail'in başkenti olduğunu ilan etti.
Ancak Dışişleri Bakanlığı’nın açıkladığı üzere İsrail’in bu tek taraflı adımı uluslararası toplum tarafından kabul görmedi. BM Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı gereğince bu yasa “geçersizdir, kanuni bağlayıcılığı yoktur ve vakit kaybetmeden iptal edilmesi gerekmektedir.” Öyle ki bu karar gereğince BM'ye üye devletlerin İsrail'e yaptırım uygulamak amacıyla Kudüs'teki büyükelçiliklerini çekmeleri gerekmektedir. O dönemde BM Güvenlik Konseyi’nde bu karara çekimser tavır alan tek ülke ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD) idi.
Nitekim 2017 yılında ABD’nin Başkan Donald Trump yönetiminde ABD Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararı uluslararası gündemi uzunca bir süre meşgul etmiş, tartışmalar yaşanmasına neden olmuş ancak ABD’nin bu adımını takip eden ülke sayısı sınırlı sayıda kalmıştı.
Uluslararası toplumda 13 Aralık 2017’de düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Olağanüstü Zirvesi ve 21 Aralık 2017’de BM Genel Kurulu’nda alınan Kudüs konulu kararlarla ABD'nin bu kararına karşı bir tutum sergilendi. Türkiye de o dönemde bu karara tepkisini göstermiş ve ABD’nin bu kararının uluslararası hukuku, BM Güvenlik Konseyi’nin Kudüs ile ilgili kararlarını ve yerleşik BM parametrelerini çiğnediğini açıklamıştı.
ABD’nin aldığı kararın ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bunun uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğunu belirtmiş ve “Bölgenin istikrarını dinamitliyor” demişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise “Kudüs Müslümanların kırmızı çizgisidir. Kudüs'ün statüsü konusunda atılacak yanlış bir adım İslam aleminde infiale yol açacaktır. ABD'yi bölgedeki sorunu daha da derinleştirecek böyle bir adım atmaması için bir kez daha ikaz ediyorum. İsrail ile diplomatik bağları koparırız” ifadelerini kullanmıştı. Erdoğan’ın dönem başkanlığında İstanbul’da toplanan İİT Olağanüstü Zirvesinin sonunda kabul edilen bildiride de alınan karara karşı bir tutum alınmıştı.
Filistin İsrail çatışmasında Türkiye’nin pozisyonu
Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye ile Filistin arasındaki siyasi ilişkilere dair verdiği bilgilere göre Türkiye, iki devletli çözüm temelinde ve Birleşmiş Milletler (BM) kararları çerçevesinde 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi bütünlüğe sahip, bağımsız ve egemen Filistin Devleti’nin kurulmasına yönelik çabaları destekliyor.
Dışişleri Bakanlığı’nın internet sayfasında Filistin’e ait ülke künyesinde de Filistin’in başkenti olarak Doğu Kudüs yazıldığı görülüyor.
