Sosyal medyada paylaşılan ve Teyit’e ihbar olan gelen bazı gönderilerdeDean Koontz’un “The Eyes of Darkness” isimli kitabında 2020’de koronavirüs salgını olacağını yazdığı iddia edildi. 19 Şubat 2020’de Twitter’da paylaşılan bir gönderi yaklaşık 250 retweet ve 220 beğeni aldı. Aynı iddia Sözcü, Sabahve Yeniçağ gibi haber sitelerince de paylaşılmıştı.
Ancak iddia gerçeği yansıtmıyor. Kitapta geçen Wuhan-400 virüsü ile koronavirüs arasındaki tek benzerlik, başlangıç noktalarının Wuhan olması. İddiada yer alan ikinci sayfa ise zaten başka bir kitaptan.
Kitap kurgu bir roman
Kitap, bir bilimkurgu romanı. Birçok sitede de belirtildiği gibi, Koontz bilimkurgu, fantastik, korku ve gizem kitapları yazıyor. Bunlardan biri olan “The Eyes of Darkness” da, oğlu hayatını kaybettiği söylenen bir annenin hikayesini anlatıyor.
Kitapta “Wuhan” kelimesini arattığımızda, 39. bölüme gidiyoruz. Bu bölümde Wuhan’da ortaya çıkan Wuhan-400 isimli bir virüsten bahsediliyor. Fakat bu bölümden yola çıkarak Koontz’un gelecekten haber verdiğini söylemek mümkün değil.
Kitaptaki “Wuhan-400” ile COVID-19 aynı değil
Çünkü kitapta konu edilen kurgusal “Wuhan-400” virüsünün, bugünlerde bizi kaygıya boğan Wuhan koronavirüsü, yani Covid-19 ile tek ortak özelliği, Wuhan’da başlamış olması. Öncelikle, kurgusal Wuhan-400 virüsünün laboratuvarda biyolojik bir silah olarak üretildiği belirtiliyor. Fakat bugüne kadar elde edilen bilimsel veriler, güncel salgına yol açan koronavirüsün laboratuvarda üretildiğine dair hiçbir kanıt olmadığında hemfikir. Yapılan araştırmalar, koronavirüsün çıkış noktasının Wuhan canlı hayvan pazarı olduğu varsayımı üzerinde duruyor.
Bir diğer fark ise, virüsün kuluçka süresi. Kitapta geçen Wuhan-400 virüsünün insanı hasta etme süresi dört saat olarak kurgulanmış. Fakat Center for Disease Control and Prevention’a (CDC) göre koronavirüsün kuluçka süresi 2 ila 14 gün olarak değişiyor. Dünya Sağlık Örgütü ise bu süreyi 5-6 gün olarak veriyor.
Son olarak kurgusal Wuhan-400 virüsünün ölüm oranı yüzde 100. Yani hastalığa yakalanan herkesin akıbeti ölüm. Fakat resmi sayılara göre, 24 Şubat 2020 itibariyle koronavirüs sebebiyle hayatını kaybeden kişi sayısı 2 bin 619, iyileşen kişi sayısı 25 bin 44. Çin Ulusal Sağlık Komisyonu koronavirüsün öldürme oranının yüzde 2,1 olduğunu açıklamıştı. Dünya Sağlık Örgütü’nün 23 Şubat tarihli raporuna göreyse yüzde 3,1 seviyesinde.
ABD’li doğrulama platformu Snopes da iddianın doğru olmadığını belirtmiş. Snopes analizinde, kitabın 1981 edisyonunda, “Wuhan-400” değil, “Gorki-400” ifadeleri kullanıldığı bilgisi de mevcut. Gorki-400 ifadesi 2008 edisyonunda Wuhan-400 olarak değiştirilmiş.
(Kaynak: Snopes)
Teyit konuyla ilgili bilgi almak için Dean Koontz’a ulaşmaya çalıştı fakat henüz kendisinden yanıt alınamadı.
‘Salgının 2020’de başlayacağı’ ifadesi, başka bir kitaptan alınmış
İddialarda yer alan ikinci görseldeki kitap sayfasında, hastalığın 2020 yakınlarında tüm dünyaya yayılacağı ifadesi yer alıyor. Bu cümle Koontz’un kitabındaki hikayenin devamı gibi verilmiş. Ancak The Eyes of Darkness’ta böyle bir ifade yok. Yalansavar konuyla ilgili analizde, bu sayfanın Sylvia Browne imzalı 2008’de yayınlan “End of Days” kitabından olduğunu belirtmiş. Yani ilgisiz iki kitap birleştirilerek, Koontz’un 2020’de Wuhan’da bir salgın olacağını önceden sezdiği algısı oluşturulmuş.
Kaynak: Yalansavar
Salgın hastalıklar üzerine kurulu kıyamet senaryoları, yaratıcı sektörler açısından alışılmadık değil. İstasyon On Bir, Salgın ve Dünya Savaşı Z gibi birçok bilim kurgu kitabı ve film var. Bu senaryoların ve öykülerin yaratıcıları, inandırıcılıklarını ve tutarlılıklarını artırmak için, mevcut bilimsel bilgi ve araştırmalardan yararlanıyorlar. Gerçekçilikleri bu nedenle olağan.
Sonuç olarak Dean Koontz’un koronavirüs salgınını, “The Eyes of Darkness” isimli kitabında önceden yazdığı iddiası doğru değil. İddia hatalı bilginin yedi türünden çarpıtmaya örnek.
