Sosyal medyada paylaşılan bazı gönderilerde, yüksek irtifada kan pıhtılaşması riski arttığından Covid-19 aşısı olanların uçak seyahati yapmalarına izin verilmeyeceği iddia edildi.
İddialara kaynak olarak Great Reject isimli bir internet sitesinde yer alan içerik gösteriliyor. Great Reject’te, Covid-19’un gerçekte var olmadığını kabul eden, aşı karşıtı içerikler yer aldığından bu sayfanın pek de güvenilir olmadığını söyleyebiliriz. Ayrıca sayfada daha önce Teyit’in incelediği iddialardan olan Nobel ödülü sahibi Luc Montagnier'in Covid-19 aşısı olanların iki yıl içinde öleceğini açıkladığı iddiasına da yer verilmiş. Sayfada bunun gibi başka komplo teorilerine de rastlamak mümkün.
Covid-19 aşısı olanların uçak seyahati yapmalarına izin verilmeyeceği iddiaların aksine, daha önce Qantas Havayolları CEO'su Alan Joyce, Covid-19 aşısı yaptırmanın uluslararası seyahat için bir gereklilik haline gelebileceği yönündeki açıklamasıyla dikkat çekmişti.
Aşı olanlar uçağa alınıyor
Covid-19 aşılamasına dair uçuş prosedürleri her ülke için farklı olsa da, 1 Haziran 2021 itibariyle “aşı olanların seyahat edemeyeceği” gibi herhangi bir havayolu şirketi tarafından kabul edilmiş bir prosedür yok.
International Air Transport Association (IATA) 19 Mayıs 2021’de yayınladığı basın açıklamasında, Covid-19 aşısı olanları uçuşlara kabul etmenin, sınırları yeniden açmak için en iyi yöntem olacağını belirtti. Buradan, havayolu şirketlerinin aşılanmış kişilerin uçuşlara alınmayacağı gibi bir gündemi olmadığını çıkartabiliriz. Teyit, konuyla ilgili daha detaylı bir bilgi almak için International Air Transport Association’a e-posta yoluyla ulaştı. IATA yetkilileri, iddianın doğru olmadığını belirterek Covid-19 olan kişilerin uçak seyahatlerine kabul edilmemesi gibi bir gündem olmadığını ifade ettiler. IATA, aşılanmış kişilerin herhangi bir kısıtlama olmaksızın seyahat etme özgürlüğüne sahip olduğunu savunuyor.
ABD Hastalık Koruma ve Önleme Merkezi (CDC) iki doz Covid-19 aşısı olan kişilerin yurtiçi havayolu seyahati yapmalarını bulaş açısından düşük riskli olduğunu değerlendiriyor ve kişilerin tamamen aşı olana kadar seyahatlerini ertelemesi tavsiye ediliyor. Türk Hava Yolları ve Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 aşısı olan kişiler özelinde herhangi bir kısıtlama ya da tavsiyesi bulunmuyor.
Covid-19 aşılarının kan pıhtılaşmasına yol açtığı kesin değil
Covid-19 aşılarının kan pıhtılaşmasına yol açtığı da bilimsel olarak ispatlanmış değil. Nadir görülen kan pıhtısı vakalarının hem Oxford-AstraZeneca hem de Johnson & Johnson aşılarıyla bağlantılı olup olmadığı konusunda araştırmalar halen devam ediyor. Oxford Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, pıhtıların ilk dozdan sonra yaklaşık 1 milyon insanın 5'inde meydana geldiğini gösterdi. Yani Covid-19 aşılaması sonrası kan pıhtılaşması vakalarının epey nadir olduğunu söylemek mümkün. Johnson & Johnson Covid-19 aşılarının Avrupa'da dağıtımı devam ediyor. Avrupa İlaç Ajansı, AstraZeneca ve Johnson & Johnson aşılarının nadir görülen kan pıhtılaşmasıyla olası bir bağlantı hakkında bir uyarı taşımasını, ancak aşının faydalarının risklerinden daha ağır bastığını belirtti.
ABC Fact Check’in ulaştığı Qantas ve Virgin Australia Havayolları, aşılı yolcuların kan pıhtılaşması korkuları nedeniyle uçmalarına izin verilmeyeceği söylentilerini yalanladı.
Bugün itibariyle dünyada 2 milyara yakın insan aşı oldu. Bu rakamın bu yaz çok daha yukarılara çıkması bekleniyor. Bu kadar büyük bir nüfusun uçuşlardab uzak tutulması, endüstrinin ekonomik gerçekleri ile de uyumsuz.
Aşılamadan bağımsız olarak uzun mesafelerde pıhtılaşma riski var
ABD Hastalık Koruma ve Önleme Merkezi (CDC)’ne göre bazı uzun mesafe yolculuklarında kan pıhtılaşması riski mevcut. Kan pıhtıları ve uzun mesafeli seyahat hakkında çoğu bilgi, hava yolculuğu hakkında olsa da havayolu dışında araba, otobüs veya trenle dört saatten fazla seyahat eden bazı kişiler kan pıhtılaşması riski altında olabilir.
Ancak bu riskin aşı ile ilgisi yok. Ailede kan pıhtılaşması öyküsü, sigara kullanımı, obezite, son üç ay içinde cerrahi bir prosedür geçirmiş olmak ya da kanser geçmişine sahip olmak kan pıhtılaşması riskini uzun yolculuklarda artırabilir.
Seyahat sırasında bacaklarınızdaki derin damarlarda kan pıhtıları oluşabilir, çünkü uzun süre kapalı bir alanda hareketsiz oturuyorsunuz. Ne kadar uzun süre hareketsiz kalırsanız, kan pıhtısı geliştirme riskiniz o kadar artar. Uzmanlar çoğu zaman kan pıhtısı probleminin kendi kendine çözüleceğini belirtiyor. Nadiren de olsa kan pıhtısının akciğerlere giderek tıkanmaya neden olduğunda ciddi bir sağlık sorunu ortaya çıkabilir. Bunun için eğer kan pıhtılaşması için riskli gruptaysanız, seyahat öncesi bir doktora danışmakta fayda var.
İyi haber şu ki, sağlığınızı korumak ve uzun mesafeli bir yolculuk sırasında kan pıhtılaşması riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz şeyler var. Eğer kan pıhtılaşması riskiniz varsa her iki saatte bir yürümek ya da olduğunuz yerde hareket etmek işe yarayabilir.
