Geliştirilme aşamasında olan Covid-19 aşısının bileşenleri hakkında birçok yanlış iddia ortaya atılıyor. Aşıyla insanlara, insan cenini hücreleri enjekte edileceği de öne sürüldü. Kullanılan ceninlerin de insan DNA’sını değiştirebileceği iddia ediliyor.
Aşıyla insana cenin hücresi enjekte edilmiyor
Aşı çalışmalarında genel olarak canlı hücrelerden yararlanılıyor. İnsan fetüsü hücreleri de aşı geliştirirken, virüsü izole etmede zaman zaman kullanılan bir malzeme. Ancak bu hücreler aşıların aktif bileşeni olarak içerisinde yer almıyor; sadece aşıya dahil olacak organizmaların geliştirilme aşamasında yararlanılıyor.
Fetüse ait hücreler ve genetik materyaller ise saflaştırma işleminden geçirilerek yok ediliyor. Aşı nihai hale gelene kadar da fetüse ait DNA’dan arındırılmış oluyor. İnsan DNA’sını olumsuz etkileyecek sonuçlar da ortaya çıkmıyor. Dolayısıyla hücrelerden yararlanma klinik öncesi araştırmanın parçası; aşı içeriğine dahil edilmiyor.
Aday Covid-19 aşılarından bazılarında da bu metot kullanılıyor. Örneğin Oxford-AstraZeneca ve Çin’in CanSino Biologics aday Covid-19 aşısında klinik öncesi aşamada bu yöntemden yararlanılmış. Aşılarda HEK293 (Human Embryonic Kidney 293) fetal hücre türüyle virüsler yetiştirilmiş. Johnson & Johnson aşısında da başka fetal hücreler kullanıldı. Pfizer & BioNTech ve Moderna gibi RNA aşılarında ise canlı hücrelerden yararlanılmadı.
Fetüs hücrelerinin kullanıldığı bazı aday Covid-19 aşıları.
Öte yandan aşılarda çok az DNA kalıntısı kalsa bile bunlar parçalanıyor. Gramın milyarda biri haline gelen bu parçaların insana zarar verdiğine dair de hiçbir bilimsel kanıt yok. Covid-19 aşı çalışmalarını yürüten bilim insanları da aşıda fetal hücre ve DNA’sı olmadığını açıkladı. Unutmamak gerekir ki aşılar nihai hale gelene kadar güvenlik açısından birçok testten geçiriliyor. Üstelik bu yöntem de güvenilir olarak kabul ediliyor.
Aşı geliştirmek için kürtaj yapılmıyor
Bu yöntem etik olarak tartışmalı olsa da yeni değil, 1960’lardan bu yana kullanılıyor. 1960’lı yılların başlarında bazı aşılar geliştirilirken düşük materyalindeki fetüsten elde edilen hücre kültürlerinden yararlanılmış. Bu yıllarda kullanılan fetal doku da tıbbi nedenlerle düşük ya da kürtaj yapan kadınlardan izin alınarak kullanılmış.
Öte yandan aşı üretmek için hamileliklerin sonlandırılması da söz konusu değil. 1960 yılından sonra aşı üretiminde yeni bir fetüs kullanılmamış. Dolayısıyla günümüzde dünyanın bütün laboratuvarlarında geliştirilen, Covid-19 aşıları da dahil, bütün aşılarda yıllar öncesine ait hücre kültürleri kullanılıyor. Taze fetüs hücrelerinden yararlanılmıyor.
