Son yıllarda Türkiye’de de popüler olan plastik pirinç meselesi aslında dünyanın 2011’den beri gündeminde olan bir konu. Sabah ve Yeni Akit’in yaptığı haberlerde plastik ve patates püresi ile bazı kimyasalların karıştırılarak sahte pirinç elde edildiği belirtiliyor. Çinlilere atfedilen bu olayın birçok ülkeyi alarma geçirdiği de ifade ediliyor.
Plastik pirinç iddialarının çıkış noktası 2011 yılında yayınlanan bir habere dayanıyor. Korece yayın yapan Weekly Hong Kong gazetesi, yayınladığı bir raporda, Çin’in Shaanxi bölgesinde patates ile plastiğin karıştırılarak sahte pirinç üretildiğini belirtti. Bunun üzerine dünyadaki çeşitli haber siteleri konuya ilgi gösterdi ve raporu haberleştirdi.
2011’den beri çeşitli şekillerde dolaşımda olan iddia 2015 yılının Mayıs ayında Endonezya’da yayın yapan Harian Terbit isimli gazete tarafından tekrar gündeme getirildi. Gazete Çin’de plastik pirinç üretildiğini iddia eden bir yazı yayınladı. Ancak, gazete Endonezya’da plastik pirinç dolaşımının olduğuna dair bir belirtiye rastlanmadığını belirtirken okuyucuları konu hakkında dikkatli davranmaya çağırıyordu.
İlginizi çekebilir: Videonun Çin'de plastik pirinç üretildiğini gösterdiği iddiası
Kasım 2015’te yine Endonezya’da yayın yapan The Jakarta Post isimli gazete ise Çin’den gelen plastik pirinç iddialarının uydurmaca olduğunu, Ticaret ve Tarım Bakanlığı tarafından yayınlanan bir dizi resmi laboratuvar testinin sonuçlarında plastik madde bulunmadığını belirtti.
2016 yılına gelindiğinde bu sefer plastik pirinç iddiaları Afrika’da ortaya çıktı. BBC şaibeli pirinçlerin Nijerya’da ele geçirildiğine dair bir haber yaptı. Haberde, Nijeryalı bir yetkilinin, bayram öncesinde sahte pirinçlerin piyasaya sürülmeden yakalandığını ifade ettiği görülebiliyor. Bunun üzerine Aralık ayında açıklama yapan Nijerya Sağlık Bakanlığı ise yapılan testler sonucunda pirinçlerde plastik olmadığını belirtiyor.
Pirinçlerin top haline getirilebilmesi plastik olduğu anlamına mı geliyor?
Hollanda Gıda ve Tüketim Malı Güvenliği Kurumu (NVWA) da plastik pirinçler ile ilgili bir açıklama yaparak iddiaları yalanladı. NVWA’nın yaptığı açıklamada bugüne kadar tüm Avrupa’da yapılan incelemeler ve ürün kontrollerinde sahte pirinçlere rastlanmadığı belirtildi. Pirinçler paketlenirken zaten firmalar tarafından bir temizleme işlemi yapıldığı ifade edilirken eğer plastik pirinç varsa bile bunların temizlendiği vurgulandı.
Ayrıca farklı pirinç çeşitlerine de dikkati çeken kurum, pişirilen pirinçlerin doğal olsa bile yapışkanlık yapabileceği ve ne kadar çok yapışırsa plastik top haline sokulabileceğini de açıkladı. Yani NVWA, pirinçlerin top haline getirilmesinin içinde pirinçlerin plastik olduğu anlamına gelmeyeceğini belirtti.
Türkiye’de Çin’den gelen plastik pirinç var mı?
Dünyanın farklı yerlerinde gündeme gelen ve Çinliler’in dünyaya plastik pirinç ihraç ettiği iddiaları Türkiye’de de yankı buldu. Fakat Türkiye’nin pirinç ithal ettiği ülkeler arasında Çin yok. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü’nün pirinç hakkındaki durum raporuna bakıldığında bu durumu görmek mümkün. Pirinç ithalatında öne çıkan ülkeler Hindistan, ABD ve İtalya olarak görülebiliyor. Söz konusu rapor incelendiğinde Çin’in en büyük pirinç üreticisi ve aynı zamanda da en büyük pirinç tüketicisi olduğu dikkat çekiyor. Yani Çin ürettiği pirinci yine kendisi tüketiyor.
Ziraat Mühendisleri Odası’nın hazırladığı “Türkiye’de Çeltik Üretimi ve İthalatı” isimli raporda da Türkiye’nin pirinç ithal ettiği ülkere ulaşılabiliyor. Raporda, yukarıdaki ülkere ek olarak Tayland, Vietnam ve Mısır’ı da görebiliyoruz.
Konu hakkında teyit.org’a bilgi veren Bitki ve Bitkisel Ürünler Sınır Kontrol Daire Başkanlığı yetkilileri ise iddiaların asılsız olduğunu belirtti. 1 kilogram pirincin maliyetinin iddialarda belirtilen plastik madde olan 1 kilogram granülden daha ucuz olduğunu ifade eden yetkililer, piyasadan alınan numunelerin kontrol sürecinin devam ettiğini vurguladı. Ayrıca piyasadan alınan pirinçlerin de top haline getirilebileceği bu durumun plastikle alakalı olmadığı vurgulandı. Yetkililer, içinde plastik olmayan pirinçlerin top haline getirilmesinin pirincin çeşidi ve içindeki nişasta miktarıyla alakalı olduğunu ekledi.
Doğrulama sitesi Snopes’un da konuyu inceleyerek belirsiz olarak nitelediği görülebiliyor. Snopes, analizinde iddianın kesin olarak kanıtlanamadığını, konu hakkında çıkan haberlerin ise sürekli olarak resmi kurumlar tarafından yanlışlandığını belirtmiş.
Sonuç olarak farklı tarihlerde ve farklı yerlerde ortaya çıkan Çin’de üretilen plastik pirinç iddiaları belirsizliğini korumaya devam ediyor.
