Sosyal medyada ve Yeni Akit’te yer alan bir fotoğrafın Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nun odasına astığı “LGBTİ+ renklerinden” oluşan bir Mustafa Kemal Atatürk portresini gösterdiği iddia edildi. İddia Teyit’e ihbar olarak da iletildi.
Facebook’taki bir sayfa tarafından 27 Temmuz 2019’da paylaşılan iddia şimdiye kadar yaklaşık 450 paylaşım ve 604 beğeni aldı.
Ancak iddiaya konu olan Mustafa Kemal Atatürk portresi Canan Kaftancıoğlu’nun değil, Ordu Gülyalı Belediye Başkanı Ulaş Tepe’nin odasında asılı. Portre, 1990’lı yıllarda Endonezyalı sanatçı Wedha Abdul Rashid tarafından geliştirilen ve Andy Warhol’un pop art akımından etkilenildiği bilinen bir akım olan Wedha’s Pop Art Portrait (WPAP) akımını yansıtan bir parça. Türkiye’de Atatürk’ün WPAP tarzı portresini yapan birçok kişi bulunuyor. Teyit, Ulaş Tepe’nin odasının duvarına söz konusu portreyi yapan sanatçıya ulaştı ve portrenin amacının LGBTİ+ renklerini temsil etmek olmadığını öğrendi.
Portre Kaftancıoğlu’nun değil Gülyalı Belediye Başkanı Tepe’nin odasında asılı
İddia konusu fotoğraf ilk olarak 25 Temmuz 2019’da Ordu Gülyalı Belediye Başkanı Ulaş Tepe’nin Twitter hesabından paylaşıldı. Fotoğraftan CHP İstanbul Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nun Ordu ziyareti sırasında belediyeye geldiği anlaşılıyor.
Ulaş Tepe’nin 27 Temmuz 2019’da makam odasından paylaştığı başka bir fotoğrafta da aynı portre fark edilebiliyor. Bu bilgiden yola çıkılarak iddia konusu portrenin Tepe’nin odasında bulunduğu söylenebilir.
Portre WPAP tekniği ile yapılmış
Söz konusu portre tersine görsel arama özelliği ile internette aratıldığında karşımıza WPAP tarzında hazırlanmış başka ünlü kişilerin de portreleri çıkıyor. Google arama motoruna “WPAP Portre” ifadesi yazıldığında ise iddia konusu Atatürk portresini görebilmek mümkün.
WPAP tekniği 1990’lı yılların başında Endonezyalı sanatçı Wedha Abdul Rashid tarafından yaratılmış. 1990-1991’de Hai Magazine’de Rashid’in bu akımdaki ilk işleri yer alıyor. Rashid bir açıklamasında, geliştirdiği teknikte Andy Warhol’un pop art akımından etkilendiğini belirtmiş. Sanatçı ayrıca bir toplumdaki güçlü figürlerin portrelerinin WPAP akımı ile yapılabileceğini de ifade etmiş.
Endonezyalı sanatçı Wedha Abdul Rashid
Rashid’in Barack Obama portresi
Andy Warhol’un ünlü Marilyn Monroe portresi
İnsanların yüz hatlarının keskin renk ve çizgilerle belirginleştirilmesi ile ortaya çıkan WPAP tarzı portrelerle ilgili YouTube’da da birçok video bulunuyor. Indoconnect isimli dergide Wedha’nın bu tekniği tercih etmesinin sebebi insanların 40’lı yaşlarından sonra yüzlerindeki ifadelerin eskisi gibi tanınır olmadığı ve daha keskin bir illüstrasyonun tercih edilmesini gerektirdiği olarak belirtilmiş. Talent House isimli internet sitesinde de bu akımın Kübizm’in çizgilerinden etkilendiği bilgisi bulunuyor.
Teyit portreyi yapan sanatçıya ulaştı
Teyit, iddia konusu Atatürk portresinin yaratıcısına ulaştı. Portreyi yapan sanatçı Adnan Temmuz Hüsem, portrenin bir duvar resmi olduğunu ve daha önce internet üzerinden gördüğü bir tasarımdan yola çıkarak odanın duvarına çizdiğini belirtti. Sanatçı ayrıca portredeki renklerin doğada da bulunduğunu, Atatürk’ün çok yönlü kişiliğini yansıtmak amacından da hem kendisi hem de Ulaş Tepe tarafından tekniğin beğenildiğini ve başka bir amacının olmadığını da altını çizdi. Tepe’nin odasının duvarı için birçok tasarım düşünülmüş ve çalışanların onayına sunulmuş. Son olarak iddia konusu portre oy birliği ile seçilmiş. Sanatçı yapım sürecinden de fotoğrafları paylaştı.
Yapılan portrenin altındaki HY ibaresi dikkat çekiyor. Sanatçı bu tasarımı Hüseyin Yel adlı başka bir tasarımcıdan esinlenerek yaptığını belirtti. Pinterest uygulaması üzerinden Hüseyin Yel’in aynı teknikle yaptığı Atatürk portresi fark edilebiliyor. Teyit, Hüseyin Yel’e de ulaştı. Yel, bu portrenin 2015 yılında ilk olarak kendisi tarafından Devianart’a yüklendiğini ve telifini almak için çalışmasının olduğunu ifade etti.
Türkiye’de WPAP tarzı birçok Atatürk portresi bulunuyor
İzmir Menderes Belediyesi Çok Programlı Anadolu Lisesi resim öğretmeni Necser Kırar da Mayıs 2019’da WPAP akımı ile okulun iç duvarlarından birine WPAP tarzı bir Atatürk portresi çizmiş.
Sosyal medya platformlarında bazı kullanıcıların WPAP akımından etkilenerek iddia konusu portre ile oldukça benzer portreler ortaya çıkardıkları görülebiliyor.
Pamukkale’deki bir okuldaki benzer portre
Portredeki renklerin Gökkuşağı Bayrağı’nı temsil ettiği iddiası belirsiz
1978’de Gilbert Baker tarafından çizilen ve LGBTİ+ bireylerin sembolü olan Gökkuşağı Bayrağı’nda (rainbow flag) ise altı renk bulunuyor. İddia konusu portrede de bu renklerden bazılarını (kırmızı, turuncu, yeşil) görebilmek mümkün. Fakat bu renklerin bir arada bulunduğu her bir sanat eserinin LGBTİ+ bireyleri sembolize ettiğini söyleyebilmek oldukça zor.
Gökkuşağı bayrağı
Gökkuşağı bayrağındaki renkleri barındıran nesneler bazı kullanıcılar tarafından LGBTİ+ bireyleri temsil ettiği iddiası ile paylaşılabiliyor. Örneğin Teyit, 21 Haziran 2017’de yayımladığı bir analizde Sakarya’daki bir caminin minaresindeki renkli ışıkların LGBTİ+’lerle alakalı olmadığını belirtmişti.
Sonuç olarak farklı renkleri bir arada barından Mustafa Kemal Atatürk portresi Canan Kaftancıoğlu’nun değil Ordu Gülyalı Belediye Başkanı Ulaş Tepe’nin odasında asılı. Portre, 1990’lı yıllarda Endonezyalı sanatçı Wedha Abdul Rashid tarafından geliştirilen bir akım olan WPAP akımından etkilenerek yapılmış. Türkiye’de Atatürk’ün WPAP portresini yapan birçok kişi bulunuyor. Portrede LGBTİ+ bireylerin sembolü olan Gökkuşağı Bayrağı’ndaki bazı renklerin bulunduğu iddiası doğru fakat WPAP tarzı portre akımının geliştirilme amacının LGBTİ+ bireylerle alakası olmadığı söylenebilir. Teyit, Ulaş Tepe’nin odasının duvarına söz konusu portreyi yapan sanatçıya ulaştı ve portrenin amacının LGBTİ+ renklerini temsil etmek olmadığını öğrendi. Söz konusu iddia yanlış bilginin en yaygın 7 türünden “hatalı ilişkilendirme”ye örnek olarak gösterilebilir.
