Cengiz İnşaat’ın Bodrum Cennet Koyu’nda yapacağı turistik tesisin inşaat arazisinde arkeolojik kalıntılar bulunduğu öne sürüldü. Paylaşılan gönderilere, araziden çıktığı öne sürülen kalıntıların fotoğrafları da eşlik etti. Sosyal medyada gündem olan görüntüleri ve inşaat arazisini araştırdık.
Fotoğraflar Mayıs 2021’de çekilmiş
Önce görüntülerden başlayalım. İnşaat arazisinden olduğu iddiasıyla paylaşılan fotoğrafları tersine görsel arama yöntemiyle aradığımızda, farklı bir konumdan olduklarına dair bir sonuçla karşılaşmıyoruz. İş makinelerinin kalıntılar üzerinde olduğunu gösteren bu fotoğraflar, 2021 yılından beri dolaşımda.
Teyit’in ulaştığı Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Bodrum Meclisi Eş Sözcüsü Umay Karabaş, MUÇEP’e izinsiz yol çalışması yapıldığına dair ihbar gelmesi üzerine 25 Mayıs 2021’de inşaat arazisine gittiklerini ve arkeolojik kalıntıları gördüklerini aktardı. Karabaş, bölgedeki kalıntı fotoğraflarının hangi tarihte ve nerede çekildiğini gösteren verileri de paylaştı. MUÇEP’in aktardıkları ve fotoğrafların o dönem alınan exif bilgilerinde yer alan konum ve tarih bilgileri tutarlı. Fotoğrafları çeken ise MUÇEP'ten Mirbahattin Demir.
Arazideki arkeolojik kalıntılar ve iş makineleri, 25 Mayıs 2021
Arazideki iş makineleri, 25 Mayıs 2021
Arazideki arkeolojik kalıntılar, 25 Mayıs 2021
Ancak Demir fotoğrafları daha sonra Google Drive'a yüklediği için exif bilgileri silinmiş. Teyit bu nedenle exif bilgilerini kendi teyit edemiyor.
2021 Haziran ayında Dünya Çevre Günü'nde MUÇEP'in yaptığı basın açıklaması sırasında da paylaşımlarda yer alan kalıntılardan biri görülebiliyor.
Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) arazinin inşaata açılması konusunun yeni olmadığını, firmaların bölgede yaklaşık 20 yıldır inşaata başlamak istediğini söylüyor.
Yine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgulama Uygulaması'na göre, bu arazi daha önce 107'ye 1 parsel olarak tek parçaymış. Arazi 14 Ocak 2022 tarihinde ifraz ile beş ayrı parsele ayrılmış. Arazinin bir kısmı arsa, bir kısmı da taşlık ve hali arazi olarak geçiyor.
Elimizde tam bir konum bilgisi olmasa da, ekran görüntülerinde işaretli yerin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgulama Uygulaması'na göre 11, 18, 19, 41, 43 numaralı parsellerden biri olabileceğini anlayabiliyoruz.
Şimdi biraz geri gidip arazinin tarihine bakalım.
Arazinin bir kısmının arkeolojik sit alanı statüsü değiştirilmiş
Cengiz Holding'in daha sonradan devraldığı Bodrumbir Turizm Yatırım A.Ş., Bodrum Cennet Koyu’nda yer alan ve o zaman tek parça olan 678 bin metrekarelik araziyi, 2012’de Özelleştirme İdaresi'nden satın aldı. Cengiz İnşaat’a bağlı şirket Cennet Koyu için “Sahil Düzenleme, Koruma Yapıları ve Dolgu Alanı” projesi hazırladı.
Özelleştirme kararı iki kez Danıştay iptali ile gündeme geldi. Ancak Cengiz Holding alınan kararın hukuken şirketlerinin mülkiyet hakkını etkilemediğini söylüyor.
Arazi, Bodrum Gökburun Yarımadası'ndaki Cennet Koyu'nda.
Araziyi açık kaynaklardan incelediğimizde, harita uygulamalarında sokak görüntüleri ya da arazide çekilmiş fotoğraflar olmadığını görüyoruz. Bu yüzden bölgede kalıntı olup olmadığı bu uygulamalardan teyit edilemiyor. Cennet Koyu’nda başka oteller de olduğu ise görülebiliyor.
Arazinin doğal sit alanında olduğu, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı üzerinden teyit edilebiliyor.
Ancak zaten iddialar bölgenin doğal sit alanı olup olmamasıyla değil, arkeolojik kalıntılarla ilgili. Bu nedenle bölgenin arkeolojik sit alanı olup olmadığına bakmak gerek.
CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, Ocak 2021’de TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı açıklamada arazi üçüncü derece arkeolojik sit ve koruma alanı olduğu için projenin iptalini istemişti.
30 Haziran 2021’de kısmen üçüncü ve birinci derece arkeolojik sit alanında kalan Cengiz Holding’in özel mülkiyetine ait 107 ada 1 parselin sit sınırındaki imar yoluna giren kısmının düzeltilmesi talebine ilişkin karar onaylanmış.
Bu kararda bu parselin bir kısmının 15 Nisan 2021'de ‘sehven’ arkeolojik sit alanı diye kaydedildiği yazıyor. Kararın ardından 2021 Haziran ayında bölgenin arkeolojik sit alanı statüsü kaldırılmış. Yani fotoğraflar çekildikten hemen sonra.
Ancak o zamanlar parsel hala tek parça idi. 14 Ocak 2022 tarihinde alınan ifraz kararı ile ayrılmış durumda. Bu nedenle exif bilgilerindeki konuma da bakarak Sit Alanları Vatandaş Bilgilendirme Platformu üzerinden 107'ye 11, 18, 19, 41, 43 numaralı parsellerin hepsini tek tek kontrol ediyoruz. Hiçbiri açık kaynaklarda arkeolojik sit alanı olarak görünmüyor, ikinci derece doğal sit alanı (Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yanında kamu yararı gözönüne alınarak kullanıma açılabilecek alan) olarak görünüyor.
Oysa Cengiz İnşaat yaptığı açıklamanın yedinci maddesinde şöyle demiş:
"Arazideki 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescilli olan kısım ayrı bir parsel olarak tapuya tescil edilmiştir. Kanun gereği bu 1. derece arkeolojik sit alanında herhangi bir yapılaşma zaten mümkün değildir. Bu sit alanı şirketimizce aynı şekilde korunacaktır."
Ancak bu alanın tam olarak neresi olduğunu da bilmiyoruz.
Bulgari Otel CEO’su arazide kalıntı bulunduğunu doğrulamış
Cengiz İnşaat aynı açıklamada arazi satın alındıktan sonra 2013 yılında olası yapılaşma alanında 157 sondaj yapıldığını ve herhangi bir arkeolojik buluntuya rastlanmadığının tespit edildiğini de söylemiş. Fakat yol çalışması sırasında sonraj sırasında tespit edilemeyen yeni kalıntılar çıkmış olabilir. Sondajların tam olarak nerede yapıldığını da bilmiyoruz.
Arkeolojik kalıntılar bulunduğu iddiasını Instagram’da gündeme getirenlerden Türkiye Mimarisi hesabının sahibi Serkan Ennaç, Bulgari Otel’in CEO’su Jc Babin ile mesajlaştığını söyledi. Serkan Ennaç’ın aktardığına göre Jc Babin, arazide az miktarda arkeolojik kalıntı bulunduğunu ve daha fazlası çıkarsa arkeologlarla çalışacaklarını söyledi. Bu, otelin üst düzey yetkilisinin de kalıntı bulunduğunu doğruladığını gösteriyor. Ancak kalıntıların tam olarak nerede bulunduğu bilgisine de ulaşılamıyor.
Cengiz İnşaat'ın kendine ait arazide arkeolojik koruma altında olup sonradan bu statüsü kaldırılan bir yerde yol çalışması yapmış, bu sırada da kalıntılara rast gelinmiş olması olası. Ancak bu bilgiden emin olmak için de kesin konum bilgisi, bu konumun inşaat alanının neresine denk geldiği, kesin parsel bilgisi ve bu parselle ilgili tüm geçmiş kayıtlara ihtiyacımız var. Fotoğraflar bir yıl önceden ve bu süreçte neler olduğuna, hangi resmi kurumların ne gibi işlemler yaptığına da açık kaynaklardan ulaşamıyoruz.
Dahası Cengiz İnşaat da bizzat iddia konusu fotoğrafların kendilerine ait arazide çekildiğini yalanlayan bir açıklama yapmadı.
Teyit belirsizliği gidermek için şu kurumlarla iletişime geçti; ancak herhangi birinden henüz yanıt alınamadı. Bu bilgiler elde edildiği takdirde analizin sonucu güncellenebilir.
- Parsellerin arkeolojik sit kayıtlarına erişmek için Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na e-posta gönderildi.
- Muğla Valiliği'ne ve Muğla Büyükşehir Belediyesi'ne bilgi edinme başvurusunda bulunuldu.
- İddialarla ilgili yanıt hakkı için Cengiz Holding'e e-posta gönderildi.
- Bulgari Otel basın birimi ve CEO'suna ayrı ayrı e-postalar gönderildi.
Diken de bölgedeki tarihi kalıntıları araştırmıştı.
