Sosyal medyada paylaşılan gönderilerde, Bill Gates’in çiçek virüsü hakkında uyarıda bulunduktan sonra koyunların telef olduğu öne sürüldü.
İnsanları etikleyen çiçek, kökü kazınmış bir hastalık
Variola virüsünün neden olduğu çiçek hastalığı, enfekte olanların ateşinin yükselmesine ve deri döküntüsü geliştirmesine neden olan bulaşıcı bir hastalık. Çiçek hastalığının variola minör, variola majör, hemorajik ve malign olmak üzere dört farklı türü var. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), bugüne kadar tespit edilen çiçek hastalığı vakalarının yüzde 85'inin variola majör olduğunu tahmin ediyor.
Virüs aşıyla kontrol altına alınmadan önce çiçek hastalığına yakalanan 10 kişiden üçü hayatını kaybediyordu. Hayatta kalanların çoğunun yüzünde yara izleri kalıyordu. Doğal olarak meydana gelen son çiçek hastalığı vakası 1977'de rapor edildi ve 1980'de Dünya Sağlık Örgütü, çiçek hastalığının ortadan kalktığını açıkladı.
Diğer yandan aynı geniş virüs ailesine mensup başka virüslerden biri, koyun ve kuzularda da da çiçek hastalığına neden olabiliyor. Çiçek hastalığından korunmanın en kolay ve ucuz yolu hayvanların aşılanması.
Bill Gates çiçek hastalığı konusunda uyarıda bulunmadı
5 Kasım 2021’de Britanya eski sağlık sekreteri Jeremy Hunt ile yaptığı bir röportajda Bill Gates, dünyanın gelecekteki pandemilere hazır olup olmadığını tartışmıştı (28.51).
Gates bu röportajda, bir “virüs oyunu” senaryosu örneği yarattı: “Ya bir biyoterörist on havaalanına çiçek hastalığı getirirse? Dünya buna nasıl tepki verirdi? Bugün yaşadıklarımızdan çok daha kötü olabilecek doğal ya da biyoterörizm kaynaklı salgınlar olursa yine de tıp bilimindeki ilerlemeler bize çok daha iyi mücadale edeceğimiz araçlar vermeli.”
Aslında Gates röportajda, gelecekte mutlaka çiçek hastalığı saldırısının bir tehdit olacağı konusunda uyarıda bulunmadı. Bir örnek olarak havaalanlarında bir çiçek hastalığı kullanarak bir biyoterör saldırısından kaynaklanabilecek olas bir pandemiye hazırlanmaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Dahası, Gates’in bahsettiği çiçek virüsü, insanları enfekte eden idi. Hayvanları etkileyen değil.
Kaynak olarak gösterilen haber geçen yıldan
Paylaşımlarda Bill Gates’in uyarıda bulunduktan sonra koyunların telef olduğu iddiasına kaynak olarak sunulan haber, Mart 2021’den. Ankara Bala’daki besicilerin iddiasına göre koyunların telef olma nedeni Bâlâ İlçe Tarım Müdürlüğü’nün hamile hayvanlara yaptığı çiçek aşısı. Hayvanların ölüm nedeni tam olarak bilinmiyor ve telef olduğu söylenen koyunlar Bill Gates röportajı vermeden sekiz ay önce ölmüş. Bu durumda Bill Gates’in sözleriyle hayvan ölümleri arasında bağ olması mümkün değil.
Koyunların telef olduğu haberinin yeniden gündeme gelmesinin sebebi, 1 Şubat 2022’de Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) arasında hayvan hastalık ve zararlıları ile mücadele programı kapsamında "Ücretsiz Aşı Temini ve Uygulanması Protokolü" ve Gaziantep Valiliği ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi arasında ise “Gaziantep İli Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerine Ücretsiz Aşı Temini ve Uygulaması, Aşılama Bizden Üretim Sizden Projesi Protokolü” imzalanması.
2021’de yayınlanan genelgeye göre de çiçek aşısı, proje kapsamında ücretsiz uygulanacak olan aşılardan. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler ve Gıda Daire Başkanı Kenan Seçkin, protokol sayesinde, daha önce ücretli olan tüm büyükbaş ve küçükbaş aşılarının, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından karşılanacağını belirtti. Yani halihazırda uygulanan aşılar, proje kapsamında bir süreliğine ücretsiz olacak.
Bazı paylaşımlarda aşılamanın Bill Gates uyardığı için ücretsiz yapılacağı öne sürülse de, Gates Vakfı’nın ilgilendiği projeler arasında Türkiye'de küçükbaş hayvanlara ücretsiz çiçek aşısı temini bulunmuyor.
Çiçek ve biyoterör
Günümüzde insanları etkileyen çiçek virüsü, biri ABD, diğeri de Rusya’da bulunan yüksek güvenlikli iki laboratuvarlarda bilimsel inceleme amaçlı tutuluyor. Peki sağlık otoriteleri neden olası bir biyoterör saldırısından bahsediyor?
Halk sağlığı yetkilileri çiçek hastalığı konusunda endişeli çünkü bu ciddi ve ölüm oranı epey yüksek bir hastalık. Dahası hastalığın kökü kurutulduğu için, 1980’den sonra doğanlar çiçeğe karşı aşılı değiller.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ve halk sağlığı yetkilileri, çiçek hastalığının silah olarak kullanılmasının pek olası olmamakla birlikte, teoride mümkün olduğu görüşünde. Yani yetkililer çiçek virüsünün biyoterör saldırılarında kullanılma ihtimalini, düşük de olsa, gözeterek hazırlık yapıyor.
