14 Mayıs’ta yapılacak 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi ve Cumhurbaşkanı Seçimi kapsamında yurt dışı oy kullanma işlemleri 27 Nisan itibariyle başladı.
Oy verme işlemleri devam ederken Gazeteci Candaş Tolga Işık tarafından yapılan bir paylaşımda Avustralya Sidney’de AK Parti mührü vurulmuş pusulalarla karşılaşıldığını iddia etti. Işık, iddiayı sosyal medya hesabından mühürlü oy pusulası fotoğrafı paylaşarak duyurdu.
Işık bu konudaki bilgiyi de sandık yetkilisinden aldığını ve pusulayla ilgili tutanak tutulduğunu da belirtti.
Kısa sürede bir sürü kanaldan dolaşıma giren iddia ile birlikte fotoğraftaki pusulanın hali hazırda katlanmış olması ise fotoğrafın kullanılmış bir oyun zarfından alınıp çekildiği şüphesini de uyandırdı.
Beyanlara göre mühürlü oy pusulasına 720'lik açılmamış pusulalarda rastlanmış
YSK’nın 225 no’lu kararına göre, yurt dışı temsilciliklerine kullanılacak birleşik oy pusulaları 720’lik açılmamış paketler halinde getiriliyor. Bilindiği üzere oy pusulaları seçim bölgelerine açılmamış şekilde geliyor. Candaş Tolga Işık’ın paylaşımına göre Sidney’de karşılaşılan olaysa 720’lik açılmamış oy pusulaları ile yaşanmış.
Konu hakkında ayrıntılı bilgi almak için Teyit Candaş Tolga Işık’a ulaştı. Işık’ın verdiği bilgiye göre, olay yerinde tutulan her bir tutanağa ilgili oy pusulaları kanunen eklenmek zorunda.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 154. maddesinde de bu durum “Tutanakta sözü edilen veya dosyaya konduğu belirtilen belgeler de tutanağın eki sayılır” ifadesiyle belirtilmiş.
Sidney’deki sandık yetkilisinin açıklamalarını da ileten Işık, fotoğrafın pusula tutanağa eklendikten sonra çekildiğini söyledi. Yani beyanlara göre Sidney’deki yetkililer basılmış mühre 720’lik açılmamış oy pusulalarında rastlamış. Tutanak tutup, pusulayı tutanağa eklenecek forma getiren yetkililer, daha sonra fotoğrafı çekip Candaş Tolga Işık’a ulaştırmış.
Candaş Tolga Işık konuyla ilgili Dışişleri Bakanlığı ile de iletişime geçmiş. Işık'ın aktardığına göre Bakanlık, konunun Yüksek Seçim Kurulu’na taşınması durumunda hukuki sürecin başlayacağını belirten bu durumda Başkonsolosluğun konuşmayabileceğini de Işık’a iletmiş.
Teyit YSK temsilcilerine ulaştı
Konuyla ilgili bilgi ve görüşlerini almak için iletişime geçtiğimiz İyi Parti YSK temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk ise pusulalardaki katlanma izi hakkında ise net bir bilgiye sahip olmadıklarını belirtti. Pusulaların kurullara katlanmış şekilde sevk edilemeyeceğini doğrulayan Öztürk, olayın orada bulunanlar tarafından gerçekleştirilebileceği ihtimalini de değerlendirdiklerini söyledi.
AK Parti YSK Temsilcisi Recep Özel ise Twitter hesabından yaptığı açıklamayla sürecin takipçisi olduklarını belirtirken, oy pusulasındaki mührü fark eden ismin AK Parti sandık kurulu üyesi Emine Delialioğlu olduğunu belirtti.
Teyit'in ulaştığı Eski Danıştay ve Yüksek Seçim Kurulu üyesi İlhan Hanağası ise konuyla ilgili herhangi bir bilgisinin olmadığını iletti.
CHP Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu'na suç duyurusunda bulunuyor
Kısa sürede Twitter hesaplarından açıklama yayınlayan CHP Yurt Dışı Örgütlenmesi ise açılmamış oy pusulasında AK Parti’ye basılan “evet” mührünün Sidney 2-G sandığında görüldüğünü iletti. Sidney Başkonsolosluğu’nda tutulan tutanağı da paylaşan CHP Yurt Dışı Örgütlenmesi aynı zamanda parti adına Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu’na suç duyurusunda bulunacaklarını da belirtmiş.
Evet mühürlü oy pusulalarıyla önceki seçimlerde de karşılaşılmış
Seçim güvenliği hakkında endişeler her seçim olduğu gibi 2023 seçimlerinde de gündemde. Mühür vurulmuş pusulalarla ilgili iddialara daha önce de rastlandı. Oy ve Ötesi’nin 7 Haziran Genel Seçimleri Değerlendirme Raporunda bu ve benzeri iddialar ile ilgili istatistiklere yer verilmiş. Rapora göre 2015 seçimlerinde 15 adet önceden “evet” mühürlü oy pusulası seçmene verilmiş. Diğer taraftan bu mühürlü oy pusulaları sandık kurulu tarafından geçersiz sayılarak tutanak tutuluyor.
Seçim güvenliğini tehlikeye sokan tek etmen mühürlü pusulalar değil. Aynı rapora göre 2015 seçimlerinde 78 adet damgasız oy pusulasına, 100 adet yanlış tutulan tutanağa, ve 48 adet zamanında kapatılmayan sandığa rastlanılmış.
Bu ve benzeri istatistikler kamuoyunda seçimlere olan güvenin düşmesine yol açıyor. 2023 Seçimlerinde ise deprem bölgeleri seçim güvenliği açısından hassasiyet uyandırıyor. Dolayısıyla seçim güvenliği alternatif olarak partilerin inisiyatifleri ile sağlanmaya çalışılırken buna gönüllü kuruluşların ve bireylerin çabaları da eşlik ediyor.
YSK'nın seçim güvenliği tedbirleri
YSK’nın seçim güvenliğini sağlamak için sorumlu olduğu görev ve yetkiler Anayasa’da yer alırken YSK’nın resmi sitesinde de açıkça ilan edilmiş. Örneğin YSK bu doğrultuda oy pusulalarını barındıran paketleri güvenli bir şekilde saklamaktan ve seçim kurullarına zamanında ulaştırmaktan sorumlu. Aynı zamanda pusulalardaki baskı ve mühürlerin doğruluğundan ve kontrolünden de YSK sorumlu. Sıra seçim gününe geldiğinde ise il ve ilçe seçim kurullarının teşekkülünü sağlamak yine YSK’nın görevi.
YSK Başkanı Ahmet Yener ise depremden etkilenen bölgelerde seçim güvenliğinin nasıl sağlanacağı üzerine 26 Nisan’da açıklama yaptı. Hatay’da kurulan seçim konteynerlerini gezen Yener, yaklaşık 350 bin civarı seçmenin oy kullanacağını belirterek, gerekli tedbirlerin alındığını da iletmiş.
Seçim güvenliği tedbirleri YSK tarafından alınanlar ile sınırlı kalmıyor. İyi Parti, CHP gibi kimi partiler kendi alternatif güvenlik mekanizmalarını seçmenlerle paylaştı. Öncelikli tedbirin sandık başında olmak olduğunu belirten İyi Parti Seçim İşleri Başkan Yardımcı Burcu Akçaru, Millet İttifakı olarak yaklaşık 195 bin yurt içi ve yurt dışı sandığına görevli göndermeye dikkat ettiklerini belirtti.
Öte yandan partiler, YSK’dan alınan sonuçların partiler tarafından karşılaştırılmasını sağlayacak bir yazılım geliştiriyor. CHP Genel Başkan Yardımcı Onursal Adıgüzel’in açıklamalarına göre benzeri yazılımlar 2018 ve 2019 seçimlerinde de kullanılmış.
Sonuç olarak Sidney’de görülen oy pusulasındaki mührün basılı geldiğine veya oradaki yetkililer tarafından müdahale gördüğünü kanıtlamak için henüz yeterli bulgu yok. Analiz bu nedenle sonuçlandırılamadı kategorisinde. Yeni bir bulgunun ortaya çıkması analizin sonucunu değiştirilebilir.
