Sosyal medyada yapılan bir paylaşımda Atatürk’ün Yahudi olduğunu ve Sabetay Sevi’nin soyundan geldiğini açıkladığı bir sözü olduğu iddia edildi.
Kitapta böyle bir cümle yok
Paylaşımda kaynak olarak Türk Tarih Kurumu Yayınları tarafından basılan Uluğ İğdemir’in “Atatürk’ün Yaşamı” kitabının birinci cildinin 23. sayfası gösterilmiş.
Teyit olarak kitabı edinerek söz konusu sayfayı ve kitabı inceledik. Kitabın herhangi bir yerinde böyle bir cümle yer almıyor.
Kitabın 23. sayfasında Uluğdemir, Atatürk’ün 1911’de Trablusgarp’a olan yolculuğundan ve Trablusgarp’a varmadan önce Kudüs’e uğrayarak İbraniceyi konuşma dili haline getirmeye çalışan Elizer Ben-Yehuda ile görüştüğünden bahsediyor.
Açık kaynaklarda da Atatürk’ün Yahudi olduğunu açıkladığına dair güvenilir bir kaynağa ulaşılamıyor. Atatürk’ün Yahudi olduğunu açıkladığı hiçbir tarihsel kayıt, belge ya da delil yok.
Atatürk'ün kökleri hakkında mevcut bilgiler
Atatürk’ün geçmişi ve kökenine yönelik çeşitli iddialar zaman zaman gündeme geliyor. Resmi tarih anlatısına göre 1881 yılında Selanik’te doğan Atatürk’ün baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi, 15 ve 16. yüzyıllarda Konya ve Aydın’dan Makedonya’ya yerleştirilen Kocacık Yörüklerinden. Annesi Zübeyde Hanım’ın ise Selanik yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleştirilmiş eski bir Türk ailesinin kızı olduğu ifade ediliyor.
Ancak güvenilir tarihçilerin çalışmalarında da bu yönde bir bilgiye rastlanmıyor.
Tarihçi İlber Ortaylı, Osmanlı’da hanedan gibi ayrıcalıklı üyeler dışında insanların nüfus şecerelerini kayıt altına alan bir kurum olmadığını belirterek Atatürk’ün kökeni hakkındaki bilgilerin aile çevresine, bu çevreye ait bilgi ve kayıtlara dayandığını ifade ediyor. “Gazi Mustafa Kemal Atatürk” adlı kitabında konuya değinen Ortaylı, yine de Atatürk’ün baba ve anne tarafından dedelerinin birkaç kuşak öncesine kadar olanların bilindiğini, aslen bir Türk köyü olan Kuzey Makedonya’nın Kocacık köyünden olduğunu belirtmiş. Ayrıca Ortaylı, Atatürk’ün anne ve baba tarafının Balkanlar’a yerleştirilmiş Yörük Türkmenlerinden olduğunu da eklemiş.
Ortaylı’nın kitabı sesli olarak burada dinlenebiliyor.
Sabetay Sevi ve Sabetaycılık
Haham Mordehay Sevi’nin oğlu olan Sabetay Sevi 7 Temmuz 1626’da İzmir’de doğdu. Sevi, Yahudileri Kudüs’te toplama ve “insanları kurtuluşa erdirme” hayalleriyle 1648 ve 1666’da iki kez kendisini mesih ilan etti. Sultan IV. Mehmet döneminde bir tehdit unsuru olarak görülmesi sonucunda 1666’da İslamı kabul etmek zorunda kaldı.
