Tarihçi Mustafa Armağan’ın 2019 yılında yaptığı bir sosyal medya paylaşımı tekrar gündeme geldi. Armağan paylaşımında, Türk Tarih Kurumu’nun "İngiliz Belgelerinde Atatürk" adlı kitabının beşinci cildinde, Mustafa Kemal Atatürk’ün “yeni Türkiye’nin gerçek kurucusunun” Britanya Başbakanı Lloyd George olduğunu söylediğini iddia ediyor.
Atatürk sözleriyle ironi yapıyor
Bilal N. Şimşir tarafından hazırlanan Türk Tarih Kurumu 1973 basımı İngiliz Belgelerinde Atatürk (British Documents on Atatürk, 1919-1938) adlı kitabın beşinci cildinin 262. sayfasında böyle bir ifade geçiyor. Ancak bu ifade bağlamından koparılmış.
Kitapta ilgili bölümde, 1923 yılında Türkiye’ye ziyarette bulunduğu sırada Atatürk ile röportaj yapan The Saturday Evening Post dergisinin yazarı Amerikalı gazeteci Isaac Marcosson’un aktarımları şu şekilde yer alıyor:
“Ankara’da bir hafta geçirmiş olan tanınmış Amerikan gazetecisi Isaac Marcossan ile görüştüm. Mustafa Kemal’in çok içtiği söylentilerinin doğru olmadığını; eşinin güzel, zeki, İngilizce ve Fransızca bilen ve siyasete karışmaya hevesli bir hanım olduğunu, kendisinin (Marcossan’ın) Mustafa Kemal’in vatansever kişiliğinden etkilendiğini söyledi. Mustafa Kemal, ülkesini kalkındırmak için Amerika’dan yardım umuyor, İngiltere’ye kuşkuyla bakıyormuş; Yeni Türkiye’nin gerçek kurucusunun Lloyd George olduğunu, onun İstanbul’a heykelini dikmek gerektiğini, çünkü Yunanlıları İzmir’e çıkarınca Türk milletinin vatanı savunmak için ayaklandığını söylemiş. Amerikan gazeteci, Türkiye’deki yoğun vatanseverlik ve yabancı düşmanlığının Türkiye’nin ekonomik kalkınmasını köstekleyeceğini, Ankara’nın başkent kalması için Mustafa Kemal’in ısrar edeceğini söylüyor.”
Okunduğunda da anlaşılacağı üzere Atatürk bu sözleriyle “ironi” yapıyor. Tarihi kaynaklarda, 1916 ila 1922 yıllarında Britanya Başbakanlığı görevi yapan Lloyd George’un kurtuluş mücadelesi döneminde Türklere karşı Yunanlıları desteklediği aktarılıyor. Atatürk de Lloyd’un Yunan işgaline verdiği destek sayesinde “Türk milletinin vatanı savunmak için ayaklanmasını” sağladığını söylüyor.
Atatürk’ün sözlerini aktaran Marcosson, 1923 yılındaki gezisiyle ilgili izlenimlerini aktardığı yazısında da Lloyd George’dan bahsediyor:
“Mayıs 1919’da Yunanlılar uzun zamandır göz diktikleri Smyrna’yı (İzmir) işgal ettiler. Bu akıl almaz durum neredeyse tamamen Lloyd George’un eseriydi ve İngiliz Başbakanı o sırada fark etmemiş olsa da, onu iktidardan düşüren olayların ilkiydi.
Bu olay nasıl Yunanlılar için nihai felaketin ve Lloyd George’un nihai düşüsünün başlangıcını ifade ediyorsa, aynı zamanda Kemal’in büyük anının geldiği anlamına da geliyordu. Yunanlıların İzmir’i işgali ve iradelerini acımasızca dayatmak istemeleri, adeta Türkiye’deki yeni milliyetçiliğin ateşini başlatan kıvılcım oldu.”
Marcosson’un yazısı da Atatürk’ün sözlerinde ciddi olmadığını, Lloyd’un Yunanlıları destekleyerek kurtuluş mücadelesini teşvik ettiğine gönderme yaptığını ortaya koyuyor.
Tarihçi Emrah Sefa Gürkan da Twitter hesabından Armağan’ın, Atatürk’ün yaptığı nükteyi çarpıttığını dile getirdi.
İddiayı Malumatfuruş da inceledi.
