Teyit’e Temmuz 2020’de incelenmesi için gönderilen bir paylaşımda, Atatürk Havalimanı arazisinin Katarlılara satıldığı iddia ediliyordu.
İddia uzun süredir gündemde
İddia kaynağı gazeteci Celal Eren Çelik’in 12 Temmuz 2020’de attığı bir tweet. Çelik’in paylaşımının ardından 18 Temmuz 2020’de Gazeteci Ali Tarakçı, havalimanı arazisinin Katar ile gerçekleştirilen SWAP anlaşması kapsamında satıldığını da iddia etti. Tarakçı’nın açıklaması “...Büyük ihtimalle bu alanın üçte biri millet bahçesi olacak, kalanı da konut imarına açılacak ve Katarlılara verilecek" cümlesiyle bitiyor. Yani bu iddia da geleceğe yönelik bir tahmin üzerine kurulu. Temmuz 2020’de internette yer alan haberlerin içeriğine bakıldığında, iddianın Celal Eren Çelik’e ait olduğu da belirtilmiş. Tarakçı iddiasını Eylül 2020’de yineledi.
Teyit de Temmuz 2020’de Celal Eren Çelik’e ulaşmaya çalıştı. 23 Aralık 2020 itibariyle gazeteci Çelik’ten iddianın kaynağına dair halen bir cevap alınmış değil. Söz konusu tarihten sonra yapılan incelemelerde de Atatürk Havalimanı’na yönelik yeni bir gelişme yaşanmadı.
Atatürk Havalimanı arazisinin akıbeti ile ilgili pek çok tahmin mevcut. Örneğin 2018’de CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, Atatürk Havalimanı'nın Katar şirketlerine satılacağını iddia etmişti. Gazeteci Tarakçı da uzun süredir aynı iddiayı tekrarlıyor.
DHMİ: “Arazi satılmadı, akıbeti belli değil”
Teyit konuyla ilgili bilgi almak için öncelikle Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) bir bilgi edinme başvurusu yaptı. Başvurumuz 8 Aralık 2020’de Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü İstanbul Atatürk Havalimanı Başmüdürlüğü tarafından cevaplandırıldı. Aldığımız cevapta, Atatürk Havalimanı’nın arazisinin kurumlara satılmadığı, boş bulunan terminal binalarının arazilerinin akıbetinin ise şimdilik belli olmadığı ifade edildi.
Atatürk Havalimanı arazileri Milli Emlak’ta
Atatürk Havalimanı 7 Nisan 2019’da uçuşlara kapatılmıştı. Daha önce TAV ile yapılan ihale sözleşmesi iki sene daha devam edecekken ihale fesh edilmiş, arazinin akıbetiyle ilgili soru işaretleri belirmeye başlamıştı. Covid-19 salgınının seyri sebebiyle havalimanı arazisi üstüne bir sahra hastanesi yapımına başlandı.
Havalimanının işletme hakkı 2021’e kadar TAV İşletmeleri’nde olmaya devam edecek. Aralık 2019’da medyaya yansıyan haberlerde TAV’a 389 milyon euro tazminat ödeneceği bilgisi yer almıştı. İşletme hakkı iç ve dış hat gidiş terminali, otopark ile genel hizmet binasında sözleşme sonlandırılmış. Bunun sebebi havalimanı arazisinin bahsedilen kısımlarına millet bahçesi yapılması planı olabilir.
Sözcü’den Nedim Türkmen, Mayıs ayında havalimanı arazisinin niteliğine ilişkin şunları yazdı:
“Atatürk Havalimanı arazisi; 1 ve 2 no'lu pistler kırılarak, pandemi hastanesi adı altında hastane inşaatının başlaması üzerine, ‘havaalanı niteliğini kaybettiği’ gerekçesiyle Milli Emlak Genel Müdürlüğü'ne devredildi, adı geçen genel müdürlükçe de, sağlık turizmi tesisleri yapılmak üzere, Sağlık Bakanlığı'na tahsis edildi. Böylece pandemi döneminde hastane ihtiyacı gerekçesiyle, ne yapılacağı konusu çok tartışmalı olan Atatürk Havalimanı sessiz sedasız müthiş bir plan ile fiilen ortadan kaldırılmış ve havaalanı arazisinin de Sağlık Bakanlığı'na tahsisi ile imara açılmasının önünde hiçbir engel kalmamış oldu.”
Soru önergelerine de konu oldu
Konu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) birçok yazılı soru önergesi de verilmiş. Bakanlıkların verdiği cevaplardan da arazinin Katarlılara devredilmediğini anlıyoruz. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi’nin yazılı soru önergesine verilen cevaptan, havalimanı arazisinin 13 Mayıs 2019’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Müdürlüğü’ne devredildiğini anlıyoruz. 05/23 pistinde inşa edilen Pandemi Hastanesi ise, uçakların iniş kalkışını etkilemiyor. Yine başka bir tarihte CHP İstanbul milletvekili Emine Gülizar Emecan’ın aynı konu hakkında verdiği önergeye verilen cevaptan da hastane yapılan kısımların havalimanı mania planına (havalimanlarındaki seferler için bir tehlike olup olmadığını değerlendiren planlar) aykırı olmadığını anlıyoruz.
Milli Emlak’a devredilen hazine arazilerinin satış işlemleri, müdürlüğün internet sitesi üzerinden takip edilebiliyor. Sitede de “Atatürk”, “havalimanı” gibi sözcüklerle yaptığımız aramalarda, 8 Aralık 2020 itibariyle Yeşilköy ve çevresinde herhangi bir satış yapılmadığı görülebiliyor. Ancak bu siteden belirli bir tarih öncesi yapılan satışlara ulaşılamıyor.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’nün (TKGM) çevrimiçi sorgu sistemi kullanıldığında ise, iddiaların gündeme geldiği ilk yıl olan 2018’de havalimanı üzerine denk gelen kısımdan bir satış yoğunluğu grafiği oluşturmanın imkansızlığı ortaya çıkıyor. 2019 ve sonrasına ait bilgiye ise sistemden ulaşılamıyor.
Atatürk Havalimanı arazisinin piyasa değeri 2016 itibariyle metrekare başına 8-10 bin dolardı. Havalimanının yıkılmasıyla yaklaşık 12 bin metrekarelik bir alanın imara açılması halinde, 100 milyar doların üzerinde bir rant oluşacağı söyleniyor.
Arazinin geçmişiyle ilgili de internet üzerinden bazı kaynaklara ulaşılabiliyor. TKGM parsel sorgu sisteminden arazinin parçalı yapısı görülebiliyor. Birbirinden farklı mahallelerde birden fazla arsa ve parsel üzerine kurulu, yaklaşık 11 milyon 650 bin metrekare büyüklüğündeki alan, özniteliği itibariyle “Florya Çiftliği” olarak geçiyor.
Varlık Vergisi borcu yüzünden satılan Florya Çiftliği arazileri
Florya Çiftliği mevki, 1961’de belediye tarafından bakanlığa satılmış. Eski adıyla Yeşilköy Havalimanı, geniş arazisine bu tarihten sonra kavuşmuş. 1985’te ise “Atatürk” adını almış. Bildiğimiz terminal binaları ve tasarımına ise 90’lı yılların sonundaki tadilattan sonra ulaşmış. Cumhuriyet’in ilk yıllarından beri var olan askeri uçak arazisinin arazilerinin 1961’den önceki haline de yine internet üzerinden erişebiliyoruz. Emlak Kulisi üzerinden ulaşılabilen bazı gazete kupürlerinden, belediyenin bakanlığa devrettiği arazilerin bir kısmının, yapılan varlık vergisi düzenlemesi sebebiyle 1943’te satıldığını görebiliyoruz.
2015 yılında Kevork Sirayan isimli Vanlı bir Ermeni ailenin aslında havalimanı arazisi üstünde hak iddia etmesinin ardından yaşanan tartışmalar kamuoyuna yansımıştı.
