Geçtiğimiz günlerde Anesthesia Analgesia Dergisi’nde Aspirin ile ilgili bir çalışma yayınlandı. Bu çalışma neticesinde Aspirin, birçok haber sitesinde “korona tedavisinde müthiş buluş” diye konu edildi.
Hastalığı ağır seyreden kişilere Aspirin verilmiş
İddialarda bahsi geçen araştırma, Amerika Birleşik Devletleri’nden toplam 412 hasta ile yapıldı. Araştırmaya dahil edilen 314 hasta (yüzde 76,3) Aspirin almazken, 98 hasta (yüzde 23,7) hastaneye yattıktan sonra 24 saat içinde veya yatıştan yedi gün önce Aspirin aldı.
Araştırmaya göre Aspirin alan hastaların yoğun bakıma alınma ihtimalleri yüzde 43, ventilatöre takılma riski yüzde 44, ölüm riski de yüzde 47 azaldı. Ancak araştırmada Aspirinin her Covid-19 hastasına verilmesi tavsiye edilmiyor. Aspirin, hastaneye yatışı yapılmış, yani durumu ağır seyreden hastalara veriliyor.
Aspirinin etkisinin kanıtlanması için daha çok çalışmaya ihtiyaç var
İddialarda bahsi geçen araştırma çift kör randomize bir çalışma değil. Çift kör randomize kontrollü çalışmalarda iki katılımcı grup bulunuyor. Deney grubuna ilaç verilirken, kontrol grubuna ise plasebo veriliyor. Bu sayede ilacın gerçekten işe yarayıp yaramadığı ve olası yan etkileri saptanıyor. Yani çift kör randomize kontrollü çalışmaların yürütülmesi oldukça kritik. Aspirinin Covid-19 tedavisinde etkili bir ilaç olup olmadığının anlaşılması için de çift kör randomize çalışmalar yürütülmesi gerekiyor.
Bu yüzden, araştırmanın yürütüldüğü Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışmanın lideri olan Doç. Dr. Jonathan Chow, “Bu araştırma, randomize bir klinik çalışma ile doğrulanması gereken kritik bir bulgudur” diyor. “Bulgularımız doğrulanırsa, Aspirin Covid-19 hastalarında ölüm oranını azaltmak için yaygın olarak kullanılan, reçetesiz satılan ilk ilaç haline gelebilir.”
Covid-19 tedavisinde belli kan sulandırıcılar salgının neredeyse başından bu yana kullanılıyor. Bilim Kurulu üyesi Alpay Azap da “Covid-19 sebebiyle gerçekleşen ölümlerin çoğu damarlarda oluşan pıhtıların damarları tıkaması nedeniyle oluyor. Kan pıhtıları oluşup ince kılcal damarları tıkamaya başlıyor. Bu damarlar tıkandığı zaman organlar beslenemiyor. Akciğer yetmezliği, solunum yetmezliği şeklinde karşımıza çıkıyor. Beyinde felçlere sebep olan pıhtılar oluşabiliyor. Kalp krizi olabiliyor […] Amerikalı bilim insanlarının yaptığı şey de bu kan sulandırıcı ilaçların bunu ne kadar önlediğini gösteren bir çalışma. En baştan beri böyle bir durum olduğunu bildiğimiz için Türkiye’de zaten kan sulandırıcı Aspirin olabilir heparin gibi daha farklı ilaçlar olabilir, baştan beri hastalarımızda kullanıyoruz” dedi.
Ayrıca araştırmacılar, Aspirinin doktora danışılmadan kesinlikle kullanılmaması gerektiği konusunda uyarıyor. Kontrolsüz Aspirin kullanımının mide bağırsak kaynaklı kanama riskini artırdığı belirtiliyor.
Bilim kurulu üyesi Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, kontrolsüz Aspirin kullanmanın oldukça riskli olduğunu belirtti. Ceyhan'ın açıklamasına göre uzun süreli Aspirin kullanımı mevsimsel grip riskini arttıyor ve Covid-19 tanısı konmamış kişilerin Aspirin kullanması sakıncalı.
Covid-19 İlaç çalışmalarının süreci
Covid-19 ilaç tedavileri için izlenmesi gereken bazı aşamalar var. İlaç araştırmalarına, keşif ve geliştirme aşamasıyla başlanıyor. Fakat Covid-19 tedavisi için denenen tüm ilaçlar zaten belirli hastalıklar için kullanılan ilaçlar. Bu yüzden ikinci aşamadan, yani klinik öncesi araştırma fazıyla başlanıyor. Klinik öncesi araştırma aşamasında araştırmacılar ilacı insanlarda test etmeden önce ilacın ciddi zarar verme potansiyeline sahip olup olmadığını öğreniyor. Klinik öncesi araştırmanın tamamlanmasıyla ilaçların, güvenli ve etkili olduklarından emin olmak için insanlar üzerinde test edildiği aşama olan klinik araştırmaya geçiliyor. Bu aşamada araştırmacılar, ilaçla ilgili belirli araştırma sorularını cevaplamak için klinik araştırmalar tasarlıyor.
6 Kasım 2020 itibariyle Covid-19 tedavisinde kullanılan dünyada kabul görmüş bir ilaç bulunmuyor. Ancak ABD Gıda ve İlaç Dairesi, Remdesivir’in kullanımını onayladı. Covid-19 aşı ve ilaç tedavilerinin hangi aşamada olduğunu, Teyit’in hazırladığı dosya yazısından takip edebilirsiniz.
