Sosyal medyada yayılan bir görselde, NASA’nın, Mars’a ait olduğu iddiasıyla paylaştığı fotoğrafların aslında dünyadan olduğu ve NASA’nın Mars’a hiç gitmediğini gösterdiği iddia edildi.
Görseli paylaşan NASA değil komplo teorisyenleri
Tersine görsel arama yöntemiyle bu fotoğrafı arattığımızda, internetin çeşitli yerlerinde, çeşitli zamanlarda paylaşıldığını görüyoruz. Paylaşılma amacı ise çoğunlukla NASA’nın Mars’a gitmediğini, tüm Mars fotoğraflarının aslında dünyadan olduğunu kanıtlamak.
Fakat fotoğraf, GIMP isimli fotoğraf düzenleme programı kullanılarak yapılmış. Ralf Nowotny isimli kullanıcı tarafından YouTube’a 28 Kasım 2018’de yüklenen videonun açıklama kısmında kullanıcı, videonun kendine ait olmadığını, Danny Wilten isimli bir kullanıcı tarafından yapıldığını, fakat videonun YouTube’dan kaldırıldığını belirtmiş ve farklı bir bağlantı vermiş.
Videonun sahibi, videoyu Dünya’ya ait fotoğrafları düzenleyerek insanları bunların Mars fotoğrafı olduğuna ikna etmenin ne kadar kolay olduğunu kanıtlamak için hazırlamış. Wilten videoda gökyüzünü turuncu renkle dolduruyor ve geri kalan kısımların doygunluğunu değiştiriyor.
Kullanıcı, asıl fotoğrafın nereden olduğunu videoda dile getirmese de, videonun sonunda, sol üst köşede ‘İrlanda’ yazısı görülebiliyor.
Ayrıca sol alt köşedeki keşif aracının da Curiosity ya da Perseverance’a benzer hiçbir yanı bulunmuyor. Her iki araçta da görseldeki gibi bacamsı bir birim yok.
Solda Curiosity, sağda Perseverance.
Peki konunun Devon Adası ile ne ilgisi var? ‘Kutup çölü’ olarak tanımlanan Devon, ay ve Mars görev keşiflerini geliştirmek ve araştırmak için kullanılıyor. İsmini adadaki Haughton kraterinden alan Haughton Projesi, 1997 yılından beri devam ediyor ve her yaz araştırmacılar bu bölgeye giderek araştırma yapıyor. Araştırma bölgesi olarak buranın seçilme sebebi ise bölgenin Mars ve bazı diğer gezegenlere benzer çevresel koşulları olması.
Araştırmalar sırasında Devon adası.
Devon adası tweetteki görselde söylendiği gibi Grönland’a bağlı da değil.
Mars ve NASA fotoğraflarıyla ilgili başka bir iddia da şu şekilde:
Yine tersine görsel aramayla bu fotoğrafı arattığımızda karşımıza 2016 yılından bir blog yazısı çıkıyor. Bu yazı yine NASA’nın Devon Adası’nı Mars olarak gösterdiğini iddia ediyor.
Yazıda paylaşılan görselin sağ üst köşesinde yazan ‘Roving the Arctic’ kelime grubunu kullanarak Google’da arama yaptığımızda ise GigaPan isimli internet sitesine 27 Ağustos 2007’de yüklenmiş aynı panaroma fotoğrafıyla karşılaşıyoruz. Görsel Hans Utz tarafından yüklenmiş. Hans Utz, 2005 ila 2010 yıllarında NASA’da görev yapan bir bilim insanı.
Utz yüklediği görselin açıklamasında ‘Haughton Mars Project 2007’ ve ‘K10’ kelimelerine yer vermiş. Yani görselin Mars’tan olduğu iddia edilmemiş. Bu kelimeleri NASA’nın fotoğraf ve videolarının yer aldığı veri tabanında arattığımızda da K10 isimli keşif aracının Haughton Mars Projesi için kullanılan Devon Adası’ndaki başka fotoğraflarını da görebiliyoruz. Bu fotoğrafların hiçbiri Mars’tan olduğu iddiasıyla NASA tarafından da paylaşılmamış. Üstelik K10 Mars’a iniş yapan araçlardan değil ve Mars yerine ay keşifleri ve görevleri için kullanılması planlanıyor.
NASA’nın yayınladığı tüm Mars fotoğraflarına da buradan bakabilirsiniz.
30 Temmuz 2020’de fırlatılan ve 18 Şubat 2021’de Mars’a iniş yapan Perseverance isimli keşif aracı, gezegende geçmişte yaşanabilir bir ortam veya mikrobik yaşam olup olmadığını araştıracak. Perseverance’ın çektiği ilk renkli Mars fotoğrafı da şu şekilde:
Uzay araştırmaları yapılırken, testler için dünyadaki benzer alanların seçilmesi için olağan bir yöntem. Perseverance’ın Mars inişi için NASA’dan bir ekip Türkiye'deki Salda gölünde incelemeler yapmış, inişin hemen ardından göle özel bir teşekkür yollamıştı.
