Sosyal medyada ve T24, Sputnik, Haber7 ve Sabah gibi birçok gazetede yazar Aslı Erdoğan’ın bir röportajında “Türklere, okula başlar başlamaz Kürtlerden nefret edilmesi öğretiliyor” demecini verdiği iddia edildi. Söz konusu iddia İsmail Saymaz ve Gülsüm Alan gibi isimlerin Twitter hesaplarında yer aldığı gibi Ahmet Hakan da 26 Ekim 2019 tarihli Hürriyet gazetesindeki köşesine bu iddiaları taşıdı. Yine haberlerde Aslı Erdoğan’ın HDP hariç, CHP de dahil olmak üzere parlamentodaki tüm siyasi güçlerin 'terörist' olduğunu söylediği öne sürülüyor.
Ancak yazar Aslı Erdoğan, röportajında iddia konusu bu ifadeleri kullanmıyor.
Başlık Le Soir’e geçerken değişmiş
Türkiye’deki haber siteleri röportajın kaynağını Belçika kaynaklı Le Soir olarak gösteriyor ancak işin aslı, Erdoğan mülakatının orijinal kaynağı La Repubblica gazetesi. La Repubblica’nın sitesinden röportajın tamamını okumak için ise abonelik almanız gerekiyor. İtalya’da yayımlanan gazeteden Marco Ansaldo’ya verilen röportajın tarihi ise 15 Ekim 2019. Röportajın orijinal başlığı ise “Asli Erdogan: Noi turchi indottrinati sin dalle scuole contro i nemici curdi”. Bu cümlenin Türkçe karşılığı ise “Aslı Erdoğan: Bize okulda da Kürt düşmanlara karşı doktrin (öğreti) veriliyor”. Başlıkta veya röportajın tamamında Aslı Erdoğan’ın Kürtlerden nefret edilmesi öğretiliyor gibi bir açıklaması yok.
Röportaj İtalyan gazetesinden Fransızca yayım yapan Belçika gazetesi Le Soir’e ise farklı bir başlıkla aktarılıyor ve “Asli Erdogan: «Nous, les Turcs, sommes conditionnés à détester les Kurdes dès l’entrée à l’école»” başlığı atılıyor. Bu başlığın Türkçe karşılığı ise "Biz, Türkler, okula başlar başlamaz Kürtlerden nefret etmeye şartlandırıldık". Le Soir röportajın kaynağı olarak da La Repubblica’daki metin gösteriliyor.
Aslı Erdoğan, röportajında ne diyor?
Aslı Erdoğan’ın röportajındaki iki başlık tartışma konusu. Bunlardan birisi Kürtlere karşı okulda nefretin öğretildiği, diğeri ise HDP hariç parlamentodaki partilerin terörist olduğu.
Erdoğan’ın röportajı okunduğunda muhabirin “Neden Suriye’deki işgali eleştirenler soruşturma yaşıyor, dava açılıyor ya da tutuklanıyor?” sorusunu yönelttiği fark ediliyor. Erdoğan buna cevap olarak, “Avrupalılar ne yazık ki Türkiye’deki basını takip etmiyor. Eğer takip etseler nasıl bir endoktrinasyon süreci olduğunu anlarlardı.” diyor. Sonrasında muhabir “endoktrinasyon” kavramını soruyor. Erdoğan ise cevabında “Kesinlikle, okuldan itibaren kitaplar aracılığıyla yapılıyor. Türkiye Cumhuriyeti Kemalizm ideolojisi ile iç içedir. Bu, Mustafa Kemal Atatürk döneminde işe yarıyordu belki ancak sonrasında aşırı milliyetçiliğe kaydı. Türkiye şu anda kendisini hep bir tehdit altındaymış gibi gösteriyor ve bu durumu dini kavramlarla birleştiriyor. Savaşta ölenler ‘şehit’ oluyor ve ülkesi için öldükleri söyleniyor. Hayır, şunu söylemek gerekiyor. Sen ülken için ölmüyorsun, hükümetin için ölüyorsun.” Görüldüğü gibi, Erdoğan’ın röportajında Kürtlere karşı okulda nefretin öğretildiğine yönelik bir söylem yer almıyor.
Birkaç sorudan oluşan röportajın giriş bölümünde ise Ansaldo, Aslı Erdoğan’ın bir imparatorluğun mirasçısı olan Türkiye’nin Kürtlerin örgütlenmelerini hep terörist olarak kabul ettiğini ve HDP dışında, CHP de dahil tüm partilerin böyle düşündüğünü söylediğini belirtiyor. Röportajın tamamında da bu ifadelere rastlamak mümkün.
Tartışma yaratan mülakatla ilgili Teyit olarak Marco Ansaldo'ya WhatsApp üzerinden ulaşarak röportajın içeriği hakkında bilgi aldık. Ansaldo, Aslı Erdoğan'ın röportajda "nefret" ifadesini kesinlikle kullanmadığını ve bu söylemin yer aldığı iddialarını tamamen reddettiğini belirtti. Ne röportajın başlığında ne de mülakatın içinde nefret ile ilgili bir ifade bulunduğunu vurguladı. Ansaldo başlığı Aslı Erdoğan’ın röportajdaki ifadelerini sentezleyerek oluşturduklarını belirtti.
Tartışma ile ilgili BBC Türkçe de yaptığı haberde Marco Ansaldo'ya ulaştığını ve röportajın orijinalinde bu ifadelerin yer almadığı bilgisini paylaştı.
İddiaya yer veren internet sitelerinden T24 ise 26 Ekim 2019 tarihinde yaptığı yeni bir haberde Aslı Erdoğan’dan özür dilediklerini belirtti ve Erdoğan’dan kendilerine gelen açıklamaya yer verdi. Le Soir gazetesine bir açıklama yapmadığını vurgulayan Erdoğan, yayımlanan ifadelerin kendisine ait olmadığını söylerken, "Ben böyle şeyler asla ve asla söylemedim. Bütün milletvekilleri teröristtir, gibi çocukça bir cümleyi kurmam mümkün değil. Ben terörist sözcüğünü zaten hiç kullanmam" ifadelerini dile getirdi.
Teyit ayrıca Le Soir gazetesine ve Aslı Erdoğan’a da ulaşmaya çalıştı ancak henüz bir cevap alamadı.
Bu gelişmeler sonrasında Belçika'da yayım yapan Le Soir bir açıklama ile röportajda çeviriden kaynaklanan bazı hatalar olduğunu ve düzeltilmiş metnin yeniden yayımlandığını belirtti. Gazete yazar Aslı Erdoğan'dan da özür diledi.
Sonuç olarak, Aslı Erdoğan’ın La Repubblica’ya verdiği röportajda, okullarda “Kürtler düşman olarak gösteriliyor” ve “HDP dışında parlamentoda yer alan partiler terörist” ifadesini kullanmadığı anlaşılıyor. Röportajı yapan Ansaldo başlığı oluştururken görüşleri sentezlediğini belirtirken, Fransızca çevirisini yapan Le Soir’in ise nefret ifadesini sonradan eklediği ortaya çıkıyor. Aslı Erdoğan’ın röportajından olduğu iddia edilen cümleleri kullanan Türkçe kaynakların ise Fransızca tercümeden faydalandığı ve orijinal röportajı incelemediği anlaşılıyor.
