Sosyal medya ve mesajlaşma platformu WhatsApp’ta yayılan, Teyit’e de çok kez ihbar olarak ulaşan bir metinde, WhatsApp’tan gönderilen ve Arjantin’deki Covid-19 eğrisinin düzleştiğini anlatan “Arjantin yapıyor” isimli videonun, telefonlara zarar veren bir virüs içerdiği iddia edildi. Metinde konunun CNN’de haberleştirildiği bilgisi de yer alıyor.
Benzer metinler Hindistan ve Türkiye için de paylaşıldı.
Metin İngilizceden çevrilmiş
WhatsApp, Facebook gibi platformlarda yayılan ve benzer iddialarda bulunan her metinde olduğu gibi metindeki anahtar kelimeleri çevirip aradığımızda metnin İngilizce versiyonuna ulaşabiliyoruz.
“Just a heads up….They are going to start circulating a video on WhatsApp that shows how the COVID-19 curve is flattening in Argentina. The file is called “Argentina is doing it”, do not open it or see it, it hacks your phone in 10 seconds and it cannot be stopped in any way. Pass the information on to your family and friends. Now they also said it on CNN.”
Yani Temmuz’dan beri internette dolaşan iddia, olduğu gibi Türkçeye aktarılmış.
Böyle bir video yok
İlgili kelimelerle arama yaptığımızda yalnızca iddia üzerine yazılmış analizlere ulaşıyoruz. Videonun içeriği hakkında herhangi bir bilgiye ulaşmak mümkün değil. Arjantin’de salgın eğrisinin nasıl düzleştiğini gösteren bir videoya ulaşmak için yapılan aramalardan da bir sonuç elde edilemiyor.
Arjantin’de salgın eğrisinin düzleştiğinden bahsetmek mümkün gibi de görünmüyor.
Kaynak: ourworldindata.org
İddiada konunun CNN’de de dile getirildiği belirtilmiş. Anahtar kelimelerle birlikte, CNN Türk ve CNN özelinde yaptığımız her iki aramada da böyle bir açıklamaya rastlamıyoruz.
İddianın gerçeği yansıtmadığı birçok doğrulama platformu tarafından da tespit edilmiş.
Hindistan'ı gösteren video da yok
Teyit'e ulaşan ihbarlara göre, birebir aynı metin, Hindistan'daki Covid-19 eğrisine ilişkin bilgiler veren videonun telefona virüs bulaştırdığı iddiasıyla da dolaşıma girdi.
UYARI;
WhatsApp'ta Covid19 eğrisinin Hindistan'da nasıl düzleştiğini gösteren bir video yayınlamaya başlayacaklar. Dosyanın adı "Hindistan yapıyor", açmayın veya görmeyin, 10 saniye içinde telefonunuza saldırıyor ve hiçbir şekilde durdurulamıyor. Bilgileri ailenize ve arkadaşlarınıza aktarın. Şimdi bunu TV haberlerinde de söylediler.
Arjantin'i konu eden içerikte olduğu gibi, burada da herhangi bir videoya ulaşılamıyor. Diğer yandan Hindistan'daki Covid-19 salgını eğrisinin düzleştiğini de söylemek mümkün değil.
Türkiye için de virüs uyarısı metni paylaşıldı
Telefonunuza virüs bulaşacak iddiasıyla paylaşılan başka bir metinde de, Türkiye'de Covid-19'un nasıl tedavi edileceğini gösteren görselin telefona virüs bulaştıracağı iddia edildi. WhatsApp ve diğer sosyal medya platformlarında dolaşıma giren metin şöyle:
"Virüs Uyarısı!
Türkiye'de Covid-19'un nasıl tedavi edildiği gösteren bir görsel yayınlayacaklar ve bunu 'Türkiye başardı' diye paylaşacaklar. Açmayın çünkü beş saniyede telefona giriyor ve hiçbir şekilde durdurulamıyor. Bu bir virüs. Arkadaşlarınıza ve ailenize iletin. A Haber, ATV, Beyaz TV ve BBC'de söylediler."
Ancak paylaşılan bu metnin de hiçbir doğruluğu yok. Bahsedilen haber mecralarında böyle bir uyarıya rastlanmıyor.
Benzer içerikler uzun yıllardır dolaşımda
Mesajlaşma platformu WhatsApp bu tür iddiaların yaygınlığını ve kaynağını tespit etmenin en zor olduğu platformlardan biri. Platform kullanıcılarını bu tür mesajlara karşı uyarıyor ve WhatsApp yoluyla aldığınız mesaj aşağıdakilerden birini içeriyorsa bir aldatmacaya maruz kalmış olabileceğinizi belirtiyor:
- Gönderici WhatsApp'la bir bağlantısı olduğunu iddia ediyorsa.
- Mesaj içeriğinde bunu nasıl başka kişilere iletebileceğiniz yazıyorsa.
- İçeriğinde eğer bu mesajı başkalarına iletirseniz hesabınızın bloke edilmesi gibi cezaları önleyebileceğiniz yazıyorsa.
- Mesaj içeriğinde WhatsApp veya başka bir kişiden bir ödül veya hediye kazandığınız bilgisi yer alıyorsa.
Farklı platformlar aracılığıyla gönderilen ve virüs taşıdığı iddia edilen link, video veya mesajların telefonlarımıza zarar verdiği iddiası yeni değil. Benzer iddialar uzun yıllardır dolaşımda. Yıllar içerisinde Teyit’in incelediği Dance of the Hillary virüsü, WhatsApp’tan gönderilen Noel kutlama mesajının virüs bulaştırdığı ve Martinelli virüsü iddialarına göz gezdirdiğimizde tüm metinlerin belirli ortak özellikler taşıdığını görmek mümkün. Her metin iddiayı yayıldığı dönemde gündemde olan bir olayla ilgili içerik üzerine kurarken, ilgili mesajı tanıdıklarınıza iletmenizi söylüyor ve konunun medya kuruluşları tarafından da duyurulduğunu hatırlatarak sonlanıyor.
