Haber sitelerinde ve sosyal medyada yer alan haberlere göre Malatya’da bazı vatandaşlar koronavirüse karşı iyi geldiği düşüncesiyle kendilerini bal arılarına ısırtıyor. Periyodik olarak arıcıları ziyaret eden yurttaşlar, bu sayede bağışıklıklarının güçleneceğini ve koronavirüse yakalanmayacaklarına inanıyor.
Uygulama mesnetsiz bir varsayıma dayalı
Konuyla ilgili kilit kelimelerle arama yapıldığında bazı sitelerde yer alan haberlere ulaşılıyor. İçeriklerde arıcılıkla uğraşan Cahit Arslan’ın görüşlerine yer verilmiş. Arslan bir süredir romatizmal ağrılarına çözüm olarak bu yöntemi uyguladığını belirtirken, koronavirüse de iyi geldiğinin söylendiğini belirtiyor.
Haberlerde yer alan içerikler incelendiğinde bahsi geçen tedavi yönteminin apiterapi olduğu anlaşılıyor. Tedavinin ana mantığı, arı zehrinin yarattığı enflamasyon, yani iltihabın, bağışıklık sisteminin harekete geçirerek antienflamatuar etki oluşmasına katkı vermesi.
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün sitesinde, apiterapi tamamlayıcı bir uygulama olarak gösteriliyor. Yöntemin tedavi ettiği varsayılan rahatsızlıklar arasında, herhangi bir viral solunum yolu hastalığı yer almıyor. Hatta apiterapi yönteminin bilinçsiz uygulamasının ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceğinin de altı çizilmiş. Bu yüzden apiterapinin sadece Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı bir apiterapi ünitesi veya apiterapi uygulama merkezinde, uzmanlık sertifikası olan bir doktor tarafından uygulanması zorunlu.
Yani kendinizi rastgele arılara sokturmanız, apiterapi gördüğünüz anlamına gelmiyor.
Apiterapinin koronavirüse iyi geldiğini gösteren anlamlı veri bulunmuyor
Apiterapinin koronavirüs tedavisinde kullanılabileceğini kanıtlayan geniş çaplı araştırma veya meta analiz bulunmuyor. Yapılan bazı çalışmalar ise yalnız öncü nitelikte ve doğrudan apiterapi ile ilgili değil.
Arı zehri ve genel olarak enfeksiyonlar üzerine yapılan birkaç araştırma ise, apiterapi uygulaması değil, zehirde bulunan bazı maddelerin ilaç hammaddesi olarak olası etkinliklerini sorguluyor. Arı zehri, ilaç hammaddesi olarak ayrıştırılmadığında binlerce farklı kimyasal içerebilir ve bunlardan bazıları insan bedenine zarar verebilir.
Temmuz ayında Çinli araştırmacıların yayınladığı bir makalede, salgının ortaya çıktığı Hubei eyaletindeki arıcılar incelenmiş. Makalede, düzenli olarak maruz kaldıklarından arı zehrini tolere ettikleri düşünülen 5 bin 115 arıcı incelenmiş, virüse maruz kalmalarına rağmen Covid-19 enfeksiyonuna daha az yakalandıkları sonucuna varılmış. Ancak verilere göre bu kontrollü bir deney değil, ankete dayalı. Yani kişilerin beyanı esas alınmış.
Nitekim bu makale yayınladıktan kısa süre sonra, Ekim’de yayınlanan başka bir makale, ilkinin bulgularını çürütmeye yetmiş. Bu ikinci çalışmada aynı sorular Alman arıcılara sorulmuş ve arı zehrini tolere edebilmenin, koronavirüs enfeksiyonundan korumadığı sonucuna varılmış.
Bu metot ölümcül alerjik reaksiyonlara neden olabilir
Yöntemle ilgili açıklama yapan İnönü Üniversitesi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Merkezi Müdürü ve Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Parlakpınar, arı sokmasının koronavirüse karşı etkili olduğuna dair bilimsel bir klinik çalışmanın yapılmadığını ve iyi geldiğine dair herhangi bir kanıt olmadığını söylemiş. Benzer bir açıklama yapan Hukukçu Hekimler Derneği Başkanı Dr. Cengiz Bayram da bu işlemin koronavirüs ya da akciğer tutulumu gibi hastalıkları tedavi ettiğine ilişkin bir bilgi olmadığını belirtirken, arı zehrine alerjisi olan kişilerin bayılma, kusma, zor nefes alma gibi semptomlar gösterebileceğini de vurgulamış.
Apiterapinin, diğer rahatsızlıklarda kullanımı ile ilgili tıp dünyasında bir konsensüs de bulunmuyor. Bu alternatif tedavi metodu hakkında, bazı olumlu etkiler rapor edilmiş olsa da, neredeyse tümü anekdotal. Yani apiterapinin, herhangi bir hastalığın tedavisinde etkililiği, geniş gruplarda yapılmış karşılaştırmaları çalışmalarla ispatlanmış değil. Kaldı ki bu terapinin, alerjisi olanlarda ölümcül sonuçları olabileceği biliniyor. Çünkü bağışıklık sisteminin zehre yanıtı, basit kızarıklıkla antifilaktik şok arasında, epey geniş bir spektrumda değişebiliyor. 55 yaşında İspanyol bir kadın, tedavi sırasında yaşamını yitirmişti.
Covid-19’un 28 Ocak itibariyle kesinleşmiş bir tedavisi bulunmuyor.
