Uzun zamandır sosyal medyada paylaşılan bazı gönderilerde, Apranax isimli ilacın çiğnenmesinin beyin kanamasına yol açtığı iddia ediliyor.
Apranax, hafif ila orta şiddette ağrıyı gidermek için kullanılan bir ağrı kesici. Bu ilaç nonsteroid antiinflamatuar (NSAID) grubunda yer alıyor; yani vücudunuzun iltihaplanmaya neden olan bazı hormonların üretimini engelleyerek çalışıyor. Piyasada sıklıkla rastlanan ibuprofen de bu grupta. Türkiye’de Apranax Fort ve Plus olmak üzere iki farklı formülde satılıyor.
Ciddi yan etkileri arasında beyin kanaması yer almıyor
Tıp literatüründe Apranax’ın etken maddesi olan naproksenin beyin kanaması yaptığına ilişkin bir veri bulunmuyor. Apranax Plus ve Apranax Fort’un prospektüsünde, ilacın yeterli miktarda sıvı ile birlikte alınması gerektiği yazıyor. Prospektüsü incelediğimizde, ilacın çiğnenmesi durumuna karşı bir uyarı ya da yan etki belirtisi yer almadığını görüyoruz. Benzer şekilde Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) ve ABD Gıda ve İlaç İdaresi de Apranax’ın sıvı ile birlikte yutulması gerektiğini tavsiye ediyor. Buna ek olarak ilacın ezilmemesi, çiğnenmemesi gerektiği de yazıyor.
İlacın yaygın yan etkileri arasında bilinç bulanıklığı, kafa karışıklığı, baş ağrısı, kulaklarda çınlama, yorgunluk ve uykulu hissetme, baş dönmesi, döküntü bulunuyor. Görülme olasılığı epey düşük olan ciddi yan etkiler arasında da beyin kanaması ihtimali listelenmemiş.
Ancak hap formundaki ilaçları aksi belirtilmediği sürece çiğnememek, genel prensip. Nitekim Hacettepe Üniversitesi İlaç ve Zehir Bilgi Birimi yetkilileri de, kapsül formundaki ilaçları çiğnemenin zararlı olduğunu belirtiyor. Ancak birime göre, böyle ilaçlar kanama riskini genel olarak artırsa da, bir kez Apranax ya da başka bir ilacı çiğnediniz diye beyin kanaması geçirmezsiniz. Eğer bu gerçekleşiyorsa, altta yatan başka bir rahatsızlıktan şüphelenmek gerekir.
Çiğnense dahi beyin kanamasına yol açtığına dair bir kanıt yok
Teyit konuyla ilgili ilaç şirketi Abdi İbrahim’e ulaştı. Abdi İbrahim, iddianın yaklaşık 10 senedir internette dolaştığını ifade ederek, iddialar üzerine Türkiye genelinde bir araştırma yapıldığını söyledi. Araştırmada ne böyle bir olay meydana geldiğine dair kayda, ne de böyle bir vaka bildirimine rastlanmış. Yetkililer, naproksenin, doğrudan beyin kanamasına yol açtığıyla ilgili hiçbir bildirim olmadığını iletti. Çünkü verilen bilgiye göre, ilacın çiğnenmesi önce kana karışacak ve sonra da karaciğere gideceğinden, oral yolla doğrudan beyni etkilemesi olası değil.
Dentiss isimli internet sitesi de, 2009’da Abdi İbrahim’e ulaşarak iddianın doğru olmadığını ortaya koymuş.
İlaçlar prospektüste belirtildiği gibi kullanılmalı
Genel olarak ilaçların prospektüste belirtildiği şekilde alınması lazım. Çünkü ilacı tavsiye edildiğinin haricinde kullanmak ciddi yan etkilere neden olabilir, ilacın düzgün çalışmasını engelleyebilir ya da hastalıktan iyileşmeyi yavaşlatabilir.
Benzer şekilde, su ile yutulması tavsiye edilen tablet ve hap formunda bulunan ilaçların çiğnenmesi ya da ağızda bekletilmesi kesinlikle tavsiye edilmiyor. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) doktorların veya sağlık uzmanlarının aksini tavsiye etmediği sürece tabletlerin ve hapların çiğnenmemesi, ezilmemesi, kırılmaması veya kapsüllerin açılıp boşaltılmaması konusunda uyarıda bulunuyor.
