Sosyal medyada paylaşılan bir iddiaya göre Ankara’da Esenboğa Havalimanı ile şehir merkezi arasında ulaşımı sağlayan Belko araçlarında kişi başı ücret 3 TL’ye düşürüldü.
Facebook’ta bir kullanıcı tarafından 1 Temmuz 2019’da paylaşılan iddia şimdiye kadar yaklaşık 6 bin paylaşım ve bin 100 beğeni aldı.
Ancak Temmuz 2019 itibariyle Belko’nun ücretinin 3 TL’ye düşürüldüğü iddiası doğru değil. Belko araçlarında kişi başı ücret 9 Temmuz 2019 itibariyle 11 TL. Belko’nun ücretleri Ankara Ulaşım ve Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararları ile belirleniyor. UKOME’nin şu ana kadar Belko’da tarife değişikliğini amaçlayan bir kararı bulunmuyor. İddia konusu tarife değişikliği UKOME’nin gündeminde de değil.
Belko’nun ücreti 11 TL
Belko (Belko Ankara Kömür Asfalt Enerji İnş. San. Tic. Ltd. Şti.), 1986 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı bir şirket olarak kurulmuş. Başlangıçta amacı halka kaliteli ve ucuz kömür dağıtmak olan şirket 2013’ten beri Ankara Esenboğa Havalimanı, AŞTİ Otogarı ve Kızılay arası yolcu taşımacılığı yapıyor. Belko’nun yolcu taşımacılığı faaliyeti ile ilgili güncel bilgilere BelkoAir.com’dan ulaşılabiliyor. Sitede şu an için kişi başına bilet ücretinin havalimanı ve Kızılay arası 11 TL olduğu görülebiliyor.
İstanbul’dan Ankara’ya 7 Temmuz 2019’da seyahat eden Teyit ekibi de Belko’yu kullandı. Ulaşım fişinin üzerinde de ücretin 11 TL olduğu ibaresi bulunuyor.
Teyit ayrıntılı bilgi almak için Belko Müşteri Hizmetleri Servisine ulaştı. Servis yetkilisi, ücretin 11 TL olduğunu ve 9 Temmuz 2019 itibariyle herhangi bir değişim amacını taşıyan resmi bir yazının da ellerinde bulunmadığını belirtti.
Ücreti belirlemeye yetkili yer: UKOME
Belko Genel Müdürlüğü ise Teyit’e Belko’nun ücret tarifelendirmesinin Ankara’da UKOME kararıyla olduğunu ifade etti. UKOME, Büyükşehir Belediye Kanununa dayanarak oluşturulmuş ve Resmi Gazete’de 15 Haziran 2006’da yayımlanan bir yönetmelikle kurulmuş “ulaşım koordine merkezleri” anlamına geliyor. Yönetmeliğin 18. maddesine göre UKOME’ler bir büyükşehirdeki bilet ücret ve tarifelerini belirlemeye yetkililer.
Teyit, Ankara Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanı Cumhur Taylan’a da ulaştı. Taylan, şu an için Belko’da herhangi bir tarife değişimine gidilmesinin gündemde olmadığını açıkladı. Taylan ayrıca Ankara UKOME’nin başkanının aynı zamanda Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mansur Yavaş olduğunu ifade etti. Yönetmeliğe göre de UKOME’lerin karar alması için toplantı yapma yetkisi büyükşehir belediye başkanında.
Ankara UKOME’nin geçmiş kararlarına belediyenin internet sitesinden ulaşılabiliyor. Bu kararlar arasında Belko’nun ücret tarifesinde değişikliğe gidilmesi bulunmuyor. En son alınan ve yayımlanan kararın tarihi ise 6 Mayıs 2019. Bu kararda da Belko ile ilgili herhangi bir ibare bulunmuyor.
Belko saatleri trafiğin yoğunluğuna göre değişebiliyor
Aynı iddia sosyal medyada paylaşılırken Belko’nun Kızılay’dan 20 dakikada bir yolcu alırken artık 5 dakikada bir yolcu alacağı da belirtilmişti. Fakat bu iddia da doğru değil. Belko yetkilisi ile yapılan telefon görüşmesinde Belko’nun şu an faaliyette olan 34 aracının trafiğin ve yolcuların yoğun olduğu saatlerde (sabah 07.00-08.00 civarı) 10 ilâ 15 dakikada bir hareket ettiği öğrenildi. Ayrıca sabah 06.00’dan gece 24.00’e kadar yarım saatte bir, diğer saatlerde ise saat başı araçların Kızılay’dan geçtiğini belirten yetkili, yoğunluğa göre daha sık seferler olabildiğini ifade etti.
İnternet sitelerinin arşiv görüntülerine erişilebilen Wayback Machine’den BelkoAir’in 2013’ten günümüze ana sayfasının arşivlenmiş hallerine ulaşmak mümkün. Çeşitli tarihlerde BelkoAir’in anasayfasındaki araç saatleri incelendiğinde eskiden de Kızılay’dan araçların 30 dakikada bir geçtiği fark ediliyor.
BelkoAir.com’un Aralık 2018 tarihli ekran görüntüsü
Belko “Özel Halk Otobüsü” sayılıyor
Şirket yetkilileri Teyit’e Belko’nun havalimanına yolcu taşıyan aracının Özel Halk Otobüsü (ÖHO) kategorisinde olduğunu belirttiler. Ankara Elektrik Gaz ve Otobüs İşletmeleri’nin (EGO) internet sitesinden sefer saatleri kontrol edildiğinde de 442 numaralı hattın zaten ÖHO olarak belirtildiği ve Belko araçlarını kastettiği görülebiliyor.
Hürriyet'te 1 Temmuz 2019'da yer alan haberde 442 numaralı EGO otobüsünün geri geleceği ve ücretinin de 3 TL olabileceği iddiası yer aldı. Bu iddianın sebebi olarak da Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın 31 Mart 2019 yerel seçimleri öncesi bir gazetecinin sorusu üzerine bu fikre sıcak baktığını paylaşması. Söz konusu iddia bazı sosyal medya kullanıcılarının bilgiyi yanlış anlayıp bu bilgiyi çarpıtarak paylaşmalarına sebep olmuş olabilir. EGO Genel Müdürlüğü yaptığı bir açıklama ile 442 EGO'nun dönmesinin mümkün olmadığını belirtmişti.
Belko 5 Temmuz 2019’da yaptığı bir açıklamada belediyeden alınan ihalenin süresinin 2023’e kadar devam edeceğini belirtti. Açıklamada 2013’te 5 TL’den başlayan ulaşım ücretlerinin artan maliyetler nedeniyle 11 TL’ye çıktığı bilgisi de yer alıyor. Ankara’da Esenboğa Havalimanı’na yolcu taşıyan Havaş isimli başka bir şirket de bulunuyor. Havaş, TAV Havalimanları holdinge bağlı bir şirket ve bilet ücretleri Temmuz 2019 itibariyle 11 TL.
Sonuç olarak Ankara’da Belko’nun ücretinin 3 TL’ye düştüğü iddiası doğru değil. Belko araçlarında kişi başı ücret 9 Temmuz 2019 itibariyle 11 TL. Belko’nun ücretleri UKOME kararları ile belirleniyor. UKOME’nin şu ana kadar Belko’da tarife değişikliğini amaçlayan bir kararı bulunmuyor. İddia konusu tarifelendirme UKOME’nin gündeminde de şu an için bulunmuyor. Ayrıca Belko’nun Kızılay’dan artık 5 dakikada bir yolcu aldığı iddiası da doğru değil. Belko yarım saatte bir Kızılay’dan geçiyor ama yolcu yoğunluğu sebebiyle bu süre zaman zaman kısalabiliyor. Belko’nun havalimanına yolcu taşıyan otobüsü şu an için 442 numaralı ÖHO hattını işaret ediyor. Söz konusu iddia yanlış bilginin en yaygın 7 türünden “çarpıtma”ya örnek olarak verilebilir.
