Facebook’ta dunyabircehennem isimli sayfada 6 Şubat 2019 tarihinde paylaşılan gönderide 3 bin tane Golden Retriever cinsi köpeğin Türkiye’den Amerika’ya deney için götürülerek öldürüldüğü iddia edildi. Gönderi 367 kişi tarafından paylaşıldı, 120 kişi tarafından beğenildi. İddiada Sema Rosinbum isimli bir doktor, Golden cinsi köpek deneylerinin başındaki isim olarak gösterildi.
Ancak, Türkiye’den Amerika’ya Golden Retriever cinsi köpeklerin deney için götürüldüğü iddiası doğru değil. Köpekler Amerika’ya hayvan kurtarma organizasyonları aracılığıyla sahiplendirilmek için götürülüyor.
Köpekler sahiplendirilmek için götürülüyor
Türkiye’deki sahipsiz ve bakıma muhtaç Golden Retriever cinsi köpekleri Amerika’ya götürerek sahiplendiren birçok Golden kurtarmaorganizasyonubulunuyor. Türkiye’deki ve Amerika’daki gönüllülerle çalışan organizasyonlar köpekleri bulduktan sonra İstanbul’daki anlaşmalı veterinerlerde tedavisini ve bakımını yaptırıyor. Daha sonra Amerika’ya uçakla gönderilen köpeklere yine gönüllü refakatçiler eşlik ediyor. Veteriner ve yolculuk masrafları organizasyonlar tarafından karşılanıyor.
İddiada ismi geçen Sema Rosinbum Amerika’da yaşayan ve FDA’da çalışan bir doktor, aynı zamanda Kyra’s Rescue organizasyonunun yöneticisi. Kyra’s Rescue da diğer organizasyonlar gibi Türkiye’deki sokak ve barınaklardaki köpeklere Amerika’da ev bulmak için kurulmuş.
FDA ise Amerika’daki Gıda ve İlaç İdaresi. teyit.org’un Sema Rosinbum ile yaptığı görüşmede kendisi konuyla ilgili kanuni süreci başlattığını belirtti. Dr. Sema Rosinbum iddiayla ilgili şöyle bir açıklamada bulundu:
“...Eğer ben deneylerde köpek kullanıyorsam, benim köpekleri deney olarak kullandığım bir yayınımı gösterebilir misiniz? Eğer deney için köpek kullanıyorsam bu konuda bir yayınım olmalı, değil mi? Şunu da belirtmek isterim ki, bana attıkları bu iftira ile sadece beni suçlamıyorlar, FDA’yı 3000 köpeği öldürmek ile suçluyorlar. Yani söylediklerinin ne kadar ağır bir suç olduğunun farkında bile değiller.
Diğer bir unsur da, kullandıkları resim, 2013 yılında Harvard Tıp Fakültesinde verilen ve benim de konuşmacı listesinde yer aldığım bir konferansın programından. Benim oradaki sunumum tamamen insan kök hücreleri ile yapılan bir çalışmayla ilgili…”
Sema Rosinbum gönderdiği yanıtta kurtardığı köpeklerle ilgili haberleri ve fotoğrafları da paylaştı.
Amerika’daki bir yerel gazete küpürü.
Sema Rosinbum’ın kurtardığı köpeklerden biri olan Penny, Amerika’da People Magazine dergisinin yaptığı bir yarışmada yılın en sevimli kurtarılmış köpeği seçilmiş. Dr. Rosinbum, Penny’nin kurtarıldığı dönemdeki fotoğraflarını da paylaştı.
Penny’nin sahiplendirildiği aileyle fotoğrafları.
Penny’nin People Magazine Dergisi’ndeki fotoğrafı.
2016 yılında Yasemin Baban ve Hande Demirkurt’un da aralarında bulunduğu 6 kişi benzer iddialarla suçlanmıştı. Amerika’da Golden köpekleri sahiplendiren bir organizasyon için gönüllü olarak çalışan ve 200’den fazla köpeği Amerika’ya gönderen Yasemin Baban kaçakçılıkla suçlanırken konu NTV'de de gündem olmuştu. Gönüllü Baban'ın açıklaması haberin videosunda görülebiliyor.
teyit.org’un ulaştığı diğer gönüllü Hande Demirkurt da konuyla ilgili şöyle bir açıklamada bulundu:
“...Sürekli şikayet edip hakkımızda soruşturma açılmış gibi yayınlayıp durdular, esas olan sosyal medyada kendi oluşturdukları bir mahkeme var ve bizi yargılıyorlar. Onlar tarafından bize açılan bir dava olmadı, sadece şikayet oldu, gittik ifademizi verdik ve dosya takipsizlik alarak kapandı…”
Deneylerde kullanılan köpekler çoğunlukla laboratuvarlarda doğuyor
Aynı sayfada daha önce de benzer iddialarınpaylaşıldığıgörülebiliyor. Gönderilerden bir tanesinde PETA imzalı bir video da paylaşılmış. "Türkiye’den ABD'ye giden Goldenler Teksas A&M Üniversitesi kas distrofisi (MD) deneylerinde" başlığıyla 6 Şubat 2019’da bir video paylaşılmış.
Videonun uluslararası bir hayvan hakları organizasyonu olan PETA tarafından çekildiği ve Teksas A&M Üniversitesi’nde deney yapılan köpekleri gösterdiği iddiası doğru. Ancak videodaki köpeklerin çoğu bu deney için laboratuvarda üretiliyor. PETA’nın resmi internet sitesinde de videoyu da içeren konuyla ilgili yazıya ulaşılabiliyor. Yazıdan deneyde herhangi bir köpeğin kullanılamayacağı, sadece DMD yani Duchenne kas distrofisi geni taşıyan köpeklerin kullanıldığı anlaşılabiliyor. PETA teyit’e gönderdiği e-postada görüntülerdeki köpekler ile ilgili şöyle bir açıklamada bulundu:
“Bildiğimize göre, videodaki köpekler araştırmacı Joe Kornegay’ın kolonisi. Köpeklerin çoğu, ya Texas A&M Üniversitesi’nde ya da Chapel Hill’deki Kuzey Carolina Üniversite’sinde doğdu.Bazı köpekler Kornegay’ın ekibine deney için verildi. Onlar arasında, bizim bildiğimiz, Buckley araştırmacılara Amerika Georgia’daki biri tarafından verildi.”
Kas distrofisi hastalığı ile ilgili ayrıntılı bilgilere de Türk Nöroloji Derneğinin internet sitesinden ulaşılabiliyor.
İddialarda kullanılan fotoğraflardaki köpekler Türkiye’den götürülmedi
Aynı sayfada 30 Mart 2018 tarihinde paylaşılan başka bir gönderide kullanılan fotoğrafların ABD'deki deneylerde öldürülen ve kafeslerde ölümü bekleyen köpeklere ait olduğu iddia edildi.
Ölü köpekleri gösteren fotoğraf daha önce de Facebook’ta Kuveyt’te bulunan bir Amerikan güvenlik şirketi tarafından 17 Haziran 2016’da katledilen K9 köpeklerini gösterdiği iddiasıyla paylaşılmış.
Snopes isimli haber doğrulama sitesi tarafından da incelenen iddiadaki fotoğrafın Kuveyt’te öldürülen köpekleri gösterdiği bilgisi doğru.
Kafeslerde bekleyen köpeklerin fotoğrafı ise internette ABD'deki hayvan deneyleriyle ilgili haber ve paylaşımlarda daha önce de kullanılmış.
One Green Planet isimli sitede “Deney endüstrisinde kullanılan köpeklerin hayatı hakkında 10 şok edici bilgi” başlığıyla yer alan yazıda da kullanılan fotoğraftaki köpeklerin Türkiye’den götürülen köpekler olduğuna dair bir bilgi yok. Fotoğraftaki köpeklerin Golden Retriever cinsine benzemedikleri de açıkça görülebiliyor. Köpeklerin cinsinin yazıda “beagle” olduğu belirtiliyor.
Sema Rosinbum’ın ismiyle paylaşılan gönderide kullanılan fotoğrafın da Türkiye’den götürülen Golden köpeklerle bir ilgisi yok. Fotoğraf 1975 yılında, İngiltere’de, gazeteci Mary Beith tarafından çekilmiş. Bu fotoğraftaki köpeklerin cinsi de “beagle”.
The Guardian gazetesinin internet sitesinde “Mary Beith, sigara içen beagle’lar hikayesini çözen gazeteci” başlığıyla yayımlanan yazıda fotoğrafın öyküsü okunabiliyor. 1975 senesinde, İngiltere Macclesfiel’daki bir laboratuvarda yeni sigara üretimi için yapılan testlerde köpekler kullanılmış.
Aynı gönderide kullanılan diğer fotoğrafta ise yanyana duran 10 adet Golden cinsi köpek görülüyor.
Bu fotoğraf da daha önce Hürriyet gazetesinin internet sitesinde “Savulun Golden çetesi geliyor!” başlıklı haberde kullanılmış. 21 Mayıs 2016 tarihli haberde, Bodrum’da yaşayan Şenol Kaptan’ın sahiplendiği 10 adet Golden köpek anlatılıyor. Şenol Kaptan köpeklerle birlikte bir minübüste yaşıyor.
“Dünya Bir Cehennem” Facebook grubunun iletişim bilgileri yanlış
Bunlara ek olarak, Dünya Bir Cehennem isimli Facebook sayfasının iletişim bilgilerine bakıldığında, verilen telefon numarasının da doğru olmadığı anlaşılabiliyor. Telefon numarası The Vegan Society isimli veganlık üzerine yazılar yayımlayan bir internet sitesinin telefon numarasıyla aynı. The Vegan Society İngiltere’de ofisi bulunan ve vegan kişilerden oluşan bir topluluk. İnternet sitesinin ekip bilgilerine bakıldığında toplulukta, Türkiye’den herhangi birinin olmadığı görülebiliyor.
Sonuç olarak, Türkiye’den Amerika’ya götürülen Golden Retriever cinsi köpeklerin deneylerde kullanıldığı iddiası doğru değil. İddiada ismi geçen Sema Rosinbum’ın gönüllü olarak çalıştığı birçok Golden kurtarma organizasyonu, Türkiye’deki sahipsiz Golden köpekleri Amerika’ya sahiplendirmek için götürüyor. Dünya Bir Cehennem isimli Facebook sayfasında paylaşılmış benzer iddialarda kullanılan fotoğraflar da Türkiye’den götürülen Golden köpeklerini göstermiyor. İddia gönderilerden birinde paylaşılan ve PETA tarafından çekilen videodaki köpeklerin büyük bir kısmının da laboratuvarda deney için üretildiği biliniyor.
