Adıyaman’a bağlı Sincik ve Akdağ devlet avlağında 9 ve 11 yaşlarındaki iki yaban keçisinin av turizmi sezonu kapsamında ihaleyi alan Michael Shaun Harris ve Emieblcek Harris tarafından avlanması, yaygın medyada yayıldıktan sonra, sosyal medyada da tepki topladı. Haber, Teyit’e de çok kez ihbar olarak gönderildi.
İddia doğru. Michael Shaun Harris ve Emieblcek Harris, Türkiye’ye gelerek Adıyaman’da yaban keçisi avladı. Avı Tarım ve Orman Bakanlığı da doğruladı.
2018 yılında 2 bin 546 hayvan avcılığın kurbanı oldu
Tarım ve Orman Bakanlığı, 3. Bölge Müdürlüğü, Adıyaman Şube Müdürlüğü yetkilisinin Teyit’e verdiği bilgiye göre, Harris çifti “av turizmi” kapsamında, TÜRSAB’a bağlı acentelerden biri aracılığıyla avlanmaya geldi. Av Sincik ve Akdağ Devlet Avlaklarında yapıldı ve öldürülen hayvanlar da “yaban keçisi”.
2019-2020 av turizmi kapsamında 25 Şubat 2020’de öldürülen yaban keçilerini avlayanlardan Emieblcek Harris, İhlas Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada “Çok memnun olduğunu ve önümüzdeki yıl da gelmek istediğini” söyledi.
Av için Amerika Birleşik Devletleri’nden gelen Harris çiftinin aktivitesi, aslında ne ilk ne de son. Türkiye avcılar için ilgi çekici ülkelerden biri; av sezonu içinde ve izin dahilinde avcılık yasal. 2019 yılında ABD Başkanı Donald Trump’ın oğlu da Antalya’ya gelmiş ve geyik avlamıştı. 2018’de de İsveçli futbolcu Zlatan İbrahimoviç de Antalya’yı keçi avlamak için ziyaret eden turistler arasındaydı. Hayvan Hakları İzleme Komitesi’nin (HAKİM) Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan edindiği bilgilere göre, yalnız 2018 yılında 2 bin 546 hayvan resmi avcılık faaliyetleri kapsamında öldürüldü. Bu rakam sadece izinli avları gösteriyor.
Yabancılar geçici avcılık belgesiyle avlanabiliyor
Türkiye’de av turizmi, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce belirlenen esaslar dahilinde yürütülüyor. Yerli ve Yabancı Avcıların Av Turizmi Kapsamında Avlanmalarına İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik’te av turizmi, “Avcı niteliğine sahip kişilerin avlanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere belirlenmiş ilkelerle yaptıkları etkinlikler” diye tanımlanıyor. Türkiye dışından avcılar da, geçici avcılık belgesiyle, “turizm” kapsamında avlanabiliyor.
Av sezonu, avlanması planlanan hayvanların neslini korumak için her yıl üreme dönemleri ve popülasyonlarının göz önünde tutulmasıyla oluşturulan tarih aralığına verilen ad. Türkiye’de bu tarihler Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olarak 2004 yılındaki düzenlemeyle faaliyete geçen Merkez Av Komisyonu tarafından belirleniyor. 2019-2020 sezonu Ağustos 2019’da bazı kuş türleriyle başladı.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı çalışan ve av kotalarını belirleyen kurumsa Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü. Aynı kurum av izinlerini de veriyor. Türkiye’de 15 Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü var. Yaban keçilerinin öldürüldüğü Adıyaman ise üçüncü bölge olarak ilan edilen Şanlıurfa Bölge Müdürlüğü sınırları içinde.
Yaban keçisi, melez yaban keçisi ve dağ keçisi arasındaki farklar
Adıyaman’da yaban keçilerinin bilimsel adı, “capra aegagrus”. Doğal yaşam alanları Türkiye’den Pakistan’ın güneyine kadar uzanıyor ve nesilleri tehlike altında. Doğal ortamda ürüyor ve yaşıyorlar.
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nden Prof. Ahmet Karataş ise, Teyit’e avlananların “melez yaban keçisi” olduğunu söyledi. Bu tür yaban keçilerinin evcil tekelerle (capra aegagrus hircus) çiftleşmesiyle ortaya çıkmış.
Birçok haber sitesinin kullandığı “dağ keçisi” tabiri ise, daha genel bir tanımlama. WWF Yaban Hayatı Danışmanı Ahmet Emre Kütükçü'nün Teyit’e verdiği bilgiye göre, örneğin çengel boynuzlu dağ keçisi, bu gruba giriyor. Kütükçü, Amerikalı çiftin o kadar yol tepip, trofi değeri (post, tüylerin parlaklığı, boynuzları, boyutları) daha düşük olan melez hayvanları avlamasını pek olası görmüyor. Hayvanın türünden yüzde 100 emin olmak için de genetik bir çalışma yürütmüş olmak gerektiğini düşünüyor ve avlananların yaban keçisi olduğunu söylüyor.
Av faaliyetlerini izleyen sisteme açık erişim yok
Avlanma ihalelerine, gerekli izne sahip kişiler ya da acenteler katılabiliyor. Avlanma, yalnızca belirli coğrafi sınırlar içinde yapılabiliyor. Bunlara “avlak” deniyor. Adıyaman’da toplam sekiz devlet avlağı var. Belirlenen kotalar, devletin her avlağı için acenteler ve yerli avcılar arasında dağıtılıyor.
Haberlere göre Harris’ler keçileri Akdağ ve Sincik Devlet Avlağında öldürdü. Akdağ Devlet Avlağı’nda toplam iki acente, bir yerli kişi ve Sincik’te de toplamda iki acente için avlanma hakkı verilmiş. Yabancı misafirler için belirlenmiş kota ise sıfır. Belirlenen kota içinde hayvanların kaçının avlandığını çevrimiçi izlemeye izin veren “AVBİS” adlı bir sistem var, fakat giriş yapabilmek için avcı derneği, acente ya da kayıtlı avcı olmak gerekiyor.
Kota belirlendikten sonra, avlanacak hayvanlar için ihale açılıyor. İhaleye kayıtlı bireysel avcılar ya da acenteler katılabiliyor. Bu dönem acenteler için “Av turizmi kapsamında Adıyaman ilinde Yaban Keçisi Avlattırılma İhalesi” 2019 yılı Haziran ayında duyuruldu. İhale toplam dokuz yaban keçisinin acenteler aracılığı ile avlanmasını öngörüyordu. Çünkü ihale bireysel avcılar için açılmış olsaydı, bedeli 6 bin 800 TL olurdu; oysa bu ihalenin bedeli acente bedeli olan 8 bin 100 TL.
Boynuzun 100 santimetreden sonraki her santimetresine 100 lira ödeniyor
Acenteler vesilesiyle bir yaban keçisini avlayan kişi, her hayvan için 8 bin 100 lira ödüyor, bu avcı Türkiye vatandaşı ise ödeyeceği tutar 6 bin 800 lira. Gelirin yüzde 40’ı bakanlığa kalırken, kalan pay öldürülen hayvanın sahibi ile muhtarlıklar arasında pay ediliyor.
Avlanma ücreti, 100 santimetreden uzun boynuzlar için, santimetre başına belirleniyor. Yaban keçileri için acenteler aracılığıyla gelen kişilerin santimetre başına ödeyeceği fiyat ise 100 TL. Bu durumda boynuzu 130 santimetre olarak belirlenen yaban keçisi için avcı toplamda 3 bin lira daha ödemiş olmalı. Avlanan 118 santimetre boynuza sahip diğer yaban keçisi için de 1800 lira ek bedel ödendiğini düşünürsek, çift iki hayvanı avlama karşılığı, devlete 21 bin lira ödemiş. Bu rakamlara KDV ve acenteye ödenen rakamlar dahil değil. Yani avcılık ucuz bir “zevk” sayılmaz.
Ayrıca Türkiye yasalarına göreAvlanma İzin Ücret Tarifesi’ne göre açıklanan rakamlar avcı derneğine üye olanlar için sezonluk 150 TL, üye olmayanlar için ise 300 TL olarak belirlenmiş. Yasalar avcıların kurumsallaşmasını teşvik ediyor.
Avcılığın yasaklanması gerektiği düşünenler artıyor
Türkiye’de avcılık bir spor olarak kabul ediliyor. Örneğin bünyesinde atıcılık ve avcılık faaliyetlerini bir araya getiren Türkiye Avcılık ve Atıcılık Federasyonu, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı bir alt kurum olarak faaliyet yürütüyor. Diğer yandan hem Türkiye hem de dünyada birçok hayvan hakları örgütü, avcılığın yasaklanması gerektiğinisavunuyor. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) Adıyaman’da öldürülen iki melez dağ keçisiyle ilgili açıklamasında “Yaşadığımız çağda beslenmek için avlanmaya ihtiyacımız yok. Aslında avlanmasına izin verilen bu bireylere, doğadaki leopar, kurt, ayı gibi büyük yırtıcıların, ekolojik sistemin işleyişi açısından, avcılardan daha fazla ihtiyacı var” demişti. Prof. Ahmet Karataş da benzer fikirde: “Avcılık, toplayıcılık avcılık döneminde gerekliydi. Bugün dünyada ender de olsa hâlâ avcılıkla beslenen topluluklar var. Himbalar, iki üç günde bir domuz, balina, ceylan öldürür örneğin. İçim sızlar ama anlarım. Ama günümüz avcılığı anlaşılmaz durumda.”
Yaban keçileri ve çengel boynuzlu dağ keçileri, Türkiye’nin de taraf olduğu Bern Sözleşmesi’ne göre kesin koruma altında olan türler arasında. Yaban keçisi, Dünya Doğa Koruma Birliği (UICN) tarafından “Nesli tükenme tehlikesi altında olan türlerin kırmızı listesi”nde de bulunuyor.
Sonuç olarak iddia doğru. Türkiye’ye av için gelen Harris’ler Adıyaman’da yaban keçisi avladı.
