Dünya genelinde 200 milyondan fazla insanın Covid-19’a karşı aşılanmasıyla birlikte, aşıyla ilgili yanlış bilgiler de yayılmaya devam ediyor.
Bu kez Almanya'daki ölümler ile ilgili iddialar ortaya atıldı. Haber sitelerinde yer alan iddiaya göre Almanya’da aşıdan sonra ölümler arttı. Özellikle haber başlıklarında ve girişinde 20’den fazla insanın mRNA aşısı sonrası hayatını kaybettiğinin belirtilmesi, ölümlere aşının neden olduğu izlenimi yaratıyor. Bazı sosyal medya paylaşımlarında da aşı sonrası ölümlerin artması iddiaları öne çıkarılmış. Ayrıca haberlerde Johanna Bradke adlı 91 yaşındaki yaşlının ikinci doz aşıyı alacağı gün kızına, “cildinin komple griye döndüğünü” söylediği ve ertesi gün öldüğü iddia ediliyor.
Ocak ayında da Almanya’da, aşı sonrası 10 kişinin hayatını kaybettiği iddiaları yayılmıştı.
Ölümlerin aşıyla doğrudan bağlantısı bulunamadı
Almanya’da Pfizer & BioNTech’in geliştirdiği mRNA Covid-19 aşı uygulaması Aralık 2020’de, yaşlı bakım merkezindeki yaşlılarla başlamıştı. Şimdiye kadar 5 milyondan fazla insanın aşılandığı Almanya’da, aşı 21 gün arayla iki doz olarak uygulanıyor. Almanya’da ilk aşamada aşılanan kitle de yaşlılar. İddialarda adı geçen ölümler de genelde bu grupta görülüyor. Aşı uygulaması sonrası ölümlere dair haberler Alman medyasında da yer alıyor. Ölümlerin araştırıldığı da belirtiliyor.
Araştırmayı Paul Ehrlich Enstitüsü yürütüyor. Enstitü, aynı zamanda aşıyı onaylayan kurum olarak, etki ve güvenliği de takip ediyor. İnternet sitesinden de, düzenli olarak, aşı hakkında güvenlik raporları yayınlıyor. Şu ana kadar aşılamanın ardından 100’den fazla ölüm bildirildiği aktarılıyor. Peki ölüm aşılamanın ardından gerçekleşti diye sebep bu olmak zorunda mı? Tatlı yedikten sonra ayağınız takılsa ve düşseniz, bunu doğrudan tatlıya bağlayabilir misiniz? İşte takip ve araştırmalar tam olarak buna bakıyor.
Nitekim raporlarda ölümlerin nedeninin aşı olduğuna dair kanıt olmadığının altı çiziliyor. Ölümlerin nedeni genellikle yaş ve altta yatan rahatsızlıklar. Yani bu 100 kişinin, aşı olmasalardı da yaşamlarını yitireceklerini kestirmek çok da hatalı olmaz. Peki bu sonuca nasıl varıyoruz? Beklenen ölümlerle gerçekleşenler arasında bir makas olmamasından. Şöyle ki…
Almanya’da aşıdan sonra ölümler artmadı
İddialarda özellikle üzerinde durulan 22 ölüm vakasıyla ilgili de, ölümlerin aşılamadan bağımsız olarak altta yatan hastalıklardan kaynaklandığı aktarıldığını biliyoruz. Bu kişilerin kanser, böbrek hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon ve Alzheimer gibi sağlık sorunları olduğu verilen bilgiler arasında. 22 kişi arasından dokuz hastada ölüm nedeni net olarak belirlenemese de, ölüm oranının yaş ve hastalıklar göz önüne alındığında istatistiksel olarak beklenen aralıkta olduğu görülüyor. Yani beklenen ölümlerle, gerçekleşenler arasında aşının dahlinden şüphe etmeyi gerektirecek bir makas yok.
Ancak aksini söylemek mümkün olabilir. Almanya’da aşılamadan önce de koronavirüs ölümlerinin büyük bir kısmı huzur evlerinde ve ileri yaşlarda gerçekleşiyordu. Aşılamadan sonra 65 yaş üstü yaş grubunda ölüm oranlarının artmadığı, hatta beklenenden daha az insanın hayatını kaybettiği görülüyor.
Vakalardan ikisinin ilk aşılamadan birkaç gün sonra, aşının koruması başlamadan enfekte olduğu da belirtiliyor. Pfizer & BioNTech’in ilk dozdan sonra yaklaşık yüzde 52 etkili olduğu biliniyor. İlk dozdan sonra 12 güne kadar bağışıklık gelişmiyor. İkinci doz alındıktan sonra ise koruma oranı yüzde 95’lere çıkıyor. Dolayısıyla ilk doz alındıktan hemen sonra koronavirüse yakalanmak mümkün ve önlem alınmazsa beklenen bir durum.
Diğer ölümler üzerinde yürütülen çalışmalarda da ölüm nedeni aşıya bağlanmamış. Bu kişiler zaten yüksek risk grubundaymış. Ocak ayındaki 10 ölümün de aşıyla bağlantısı olmasının mümkün olmadığı söylenmişti. Dolayısıyla çalışmalarda ölümlere en büyük etken olarak, yaş ortalaması ve bu kişilerin yüksek ölüm riskine sahip olması gösteriliyor. Otopsi çalışmaları da aynı sonuca işaret ediyor.
Paul Ehrlich Enstitüsü yetkilisi Klaus Cichutek de, aşılarla ilgili yanlış haberlere karşı uyarmıştı. Almanya sağlık otoriteleri de aşının herhangi bir yaş için tehlikeli olabileceğine dair kanıt olmadığını belirtiyor. Ölümlerin aşıya bağlanmayacağının altı çiziliyor.
Avrupa İlaç Ajansı (EMA) da ölümler ile aşı arasında bağlantı görmüyor. Pfizer & BioNTech, Moderna aşısında herhangi bir güvenlik sorunu tespit edilmediğini açıkladı. Olası olumsuz sonuçlar ve yan etkilere karşı incelemeler de devam ediyor. EMA, şüpheli vakaların tespit edilip raporlanacağını da belirtti. Aşılamanın ardından meydana gelen ölümlerin yaş ve altta yatan hastaların göz önünde bulundurulması gerektiği EMA tarafından da dile getirildi. Bunlarla ilgili güvenlik endişesi olmadığı aktarıldı.
İlginizi çekebilir: Pfizer/BioNTech aşısının beklenenden daha az etkili olduğu iddiası
Bradke’nin ölümüne aşının neden olduğuna kanıt yok
91 yaşındaki Johanna Bradke’nin Covid-19 aşısının ikinci dozunu alacağı gün öldüğü haberi de Alman medyasında yer buldu. Bradke’nin aşı sonrası vücudunun griye döndüğünü kızına söylediği haberi Alman Bild Gazetesindeki habere dayanıyor. Kızı, Bradke’nin koronavirüse yakalandığını da söylüyor. Ancak Bradke’nin ölüm nedeninin aşı olduğuna ilişkin kanıt yok. Yüksek risk grubunda olması da ölüm nedeninin aşıya bağlanamayacağını gösteriyor.
Bild Gazetesi’ndeki Johanna Bradke haberi.
Bradke’nin vücudunun griye döndüğünü belirtmesi akla, aşının alerjik bir reaksiyon geliştirmiş olabileceği ihtimalini getiriyor. Bu alerjik reaksiyon kısa süreli duyarlılık reaksiyonları olabileceği gibi, daha sarsıcı da olabilir. Paul Ehrlich Enstitüsü de Pfizer & BioNTech ve AstraZeneca aşısı üzerinde yürüttüğü çalışmada, çok nadir de olsa, anafilaksi yani müdahale gerektiren ciddi yan etki gösteren vakalara rastladığını belirtmiş. Enstitü, anafilaksi reaksiyon görülme sıklığının da, 1 milyonda doz başına 0,4 ila 11,8 olarak belirtiyor. Yani bu da epey nadir ve ölümle sonuçlanmıyor.
Bradke’nin ölümüne dair çok fazla bilgi yer almıyor. Ancak Almanya’daki ölümler üzerine yürütülen genel araştırmalar, aşı ile bağlantı olmadığını gösteriyor. Bradke’nin ölümünün nedeninin aşı olduğunu söyleyecek veriden yoksunuz.
