Ülkelerde aşılamalar hızla devam ederken, aşı olmayan kişilerle ilgili tartışmalar da sürüyor. Sosyal medyada yaygın bir paylaşımda, hukukçu Prof. Dr. Adem Sözüer’in aşı olmayanlara beş yıldan 30 yıla kadar hapis cezası uygulanabileceğini söylediği iddia edildi. İddiaya yapılan yorumlarda insanların aşılamaya zorlanacağı, sadece aşı olmadığı için hapis cezası alacağı gibi anlaşıldığı görülüyor.
Sözüer’in sözleri bağlamından koparılmış
Muharrem Sarıkaya Haber Türk’teki 7 Temmuz 2021 tarihli köşesinde “Virüs bulaştıran hapis yatabilir” başlıklı bir yazı yayınladı. Sarıkaya, Sözüer’e aşı olmayıp, hastalığın yayılmasına neden olanların hukuk karşısında bir sorumluluğu olup olmadığını sormuş. Sözüer ise, aşı yaygınlaşmadan evvel böyle bir sorumluluğun zor olduğunu, ancak yaygın aşılama sonrası aşı olmayanlar hakkında dava açılabileceğini belirtmiş. Buna göre, aşıyı reddedenler hastalığı kapar ve yayarsa, hem bilinçli taksir, hem de olası kast suçlarından haklarında dava açılabilir. Cezaları ise beş yıldan 30 yıla kadar değişebilir.
Sözüer, Sarıkaya’yla söyleşisinde olası cezaların süreleri ve gerekçelerini de anlatmış. Hasta olduğunu bilmeden virüsü bulaştıranlar hakkında taksirli suçtan beş yıla kadar, hastalığından şüphe etmesine karşın önlem almayanlar için 15 yıla kadar, hastalığını bildiği halde kalabalığa girip yayanlar hakkında da olası kasttan 30 yıla kadar hapis istenebileceğini söylemiş. Sözüer, trafik kazalarıyla ilgili bir örnek de vermiş: Bir kişi kaza yapma olasılığına rağmen kırmızı ışıkta geçerse ya da karşıdan gelen bir araca çarpacağını bilmesine rağmen ters yola girerse ceza alır.
Prof. Dr. Sözüer insanların aşılamaya zorlanacağı, aşıyı yine de reddedenlerin beş yıldan 30 yıla kadar hapis cezası alacağını söylemiyor. Sözüer’in bahsettiği, bu kişilerin bile isteye, sonuçlarını kestirebilmelerine rağmen başkalarına zarar vermeleri halinde, hukuken dava açılabileceği.
Sosyal medyada yapılan yorumlara Sözüer de bir yanıt vererek, yetişkin kişilerin aşılamaya veya tedaviye zorlanamayacağını, tedaviyi ret hakkı olduğunu söyledi. Sözüer, yalnızca aşı olmadığı için kişilere hapis cezası verilsin diye bir açıklamasının olmadığını belirtti.
Türkiye’de aşı zorunlu değil
Anayasanın 17. maddesi “Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz" diyor (sf. 88). Yani zorunlu aşılama için tıbbi zorunluluk da yeterli değil. Anayasa Mahkemesi 2015 tarihli bir kararında, aşılanmayan bir çocukla ilgili sağlık tedbiri uygulanmasını, “hak ihlali” saymıştı.
Zorunlu aşı, tıbbi müdahale nitelikleri gibi konular 1930 tarihli Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’na göre yürütülüyor. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 88. maddesine yalnızca çiçek aşısının zorunlu olduğu belirtilmiş, bu aşı da artık uygulanmıyor.
İlginizi çekebilir: Türkiye'de zorunlu aşı uygulaması olduğu iddiası
Tacikistan Covid-19 aşısının 18 yaş üstü kişilere zorunlu kıldı. ABD’de bazı işyerlerinde çalışanların aşılanması şart koşulabiliyor.
