Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu’nun 16 Kasım 2020’de Demirören Haber Ajansı’na (DHA) yaptığı açıklamaya göre, adaçayı ve ebegümecinin belirli oranlarda karıştırılarak her gün gargara yapılması koronavirüse karşı bedeni koruyor. Tartışma yaratan bu açıklama, birçok internet sitesi tarafından da haberleştirildi. Açıklamanın ardından aktarlarda adaçayı ve ebegümeci satışlarının arttığına dair haberler de internette yer aldı.
Yine Ekim 2020’de Canan Karatay, karbonat suyu ile gargara yapmanın koronavirüse karşı etkili olduğuna dair sözleriyle dikkat çekmişti.
Koronavirüs için ilaç ve aşı araştırmaları devam ediyor
Kasım 2020 itibarıyle Covid-19’u iyileştiren ya da önleyen kesinleşmiş herhangi bir ilaç ya da tedavi bulunmuş değil. Hastalığı önlemede hala en etkili yol, maske takmak, sosyal mesafeye ve kişisel hijyene dikkat etmek. Bazı aşı çalışmalarında önemli gelişmeler sağlansa da, şu anda nüfusun geneli için onaylanmış ya da erişilebilir bir aşı yok.
Covid-19’un ortaya çıkmasından yıllar önce adaçayı hakkında yapılan bazı araştırmalar, bitkinin antienflamatuvar ve antioksidan özelliklerine işaret etmişti. Örneğin 2015 yılında yapılan bir araştırmada, adaçayı gargarasının zararlı bir diş plağı olan streptococcus mutans bakterisini önemli ölçüde azalttığı görülmüş. Covid-19’un bir bakteri değil, virüs olduğunu hatırlatmakta fayda var. Yani bu, bakterilerde olduğu gibi koronavirüste işe yaramayabiilir. Adaçayının koronavirüsü önleme ve tedavi etmede etkili olduğuna dair bir bulgu ya da çalışma yok.
Karbonat gargarasında da durum farklı değil
Koronavirüsün ortaya çıkmasının ardından adaçayı hakkında benzer iddiaların dünyada da yayıldığını söylemek mümkün. Adaçayı yakmanın havada bulunan koronavirüsü etkisiz hale getirdiği iddiası Temmuz 2020’de Snopes tarafından yanlışlanmış.
Saraçoğlu’nun aynı tarifte bahsettiği ebegümecinin de koronavirüse iyi geldiğine dair bir bulgu yok.
Halk arasında kabartma tozu olarak bilinen karbonat gargarası da koronavirüs tedavi yöntemleri arasında değil. Ancak bilimsel adı sodyum bikarbonat olan karbonat, bazı koronavirüs araştırmalarına dahil edilmiş. Bu çalışmalarda karbonatın gargara şeklinde kullanılmadığının altını çizmek önemli. Mayıs 2020’de bazı koronavirüs hastalarına inhaler olarak (soluma yöntemiyle) sodyum bikarbonat verilmiş. Karbonatın bazı hücrelerin pH değerini yükselterek Covid-19’un hücre içine girmesini önleyebileceği düşünülmüş. Sadece dört hasta üstünde uygulanan yöntemin umut verici olduğu ifade ediliyor, ancak kesin bir sonuca varılmamış. Son olarak başka bir araştırmada da ajan olarak kullanılan karbonatın enfeksiyonu sınırlayabileceği ifade edilmiş.
Karbonat hakkında bu iddialar benzer şekilde yine dünyada ilgi görmüş. Limon suyu ile karıştırılan karbonatın koronavirüsü önlemede yardımcı olduğu iddiası Reuters ve National Academies of Science tarafından hazırlanan yazılarda çürütülmüş.
Teyit, koronavirüsün ortaya çıkmasından sonra benzer birçok iddia ile karşılaştı. Sarımsak ve sumak suyunun Covid-19’a iyi geldiği gibi iddialar daha önce yanlışlanmıştı. Teyit’te koronavirüs hakkında şimdiye kadar ortaya atılan 200’e yakın iddiaya buradan ulaşılabilir.
