Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada ve haber sitelerinde yayılan bir iddiaya göre, Avrupa Birliği pandemi önlemleri kapsamında Türk vatandaşları için tüm vize işlemlerini süresiz olarak durdurdu. “Türklere giriş yasağı” gibi başlıklar sonrası, konuyla ilgili tartışma ve bilgi kirliliği arttı.
AB Türkiye Ofisi Türkiye’ye özgü yeni bir teklif olmadığı belirtti
İddianın hızla yayılmasının ardından Avrupa Birliği Türkiye Ofisi bir açıklama yaptı ve Türk vatandaşları için vize işlemlerinin durdurulduğu yönünde "yeni bir komisyon teklifi" bulunmadığını belirtti.
Teyit’in de konuyla ilgili detaylı bilgi almak için ulaştığı Avrupa Birliği ofisinden yetkililer şu bilgiyi paylaştı:
“Bu durum Türk vatandaşlarına Schengen verilmeyecek anlamına gelmiyor. Şu anda Schengen vizesi alsa dahi, özel şartları olan Türk vatandaşları dışındakilerin Avrupa’ya seyahat edemeyeceğini söylüyor. Bu ise yeni bir karar değil, pandeminin başında Schengen bölgesi kapandığından bu yana zaten bu böyle. Dereceli olarak kaldırıyor veya geri getiriyoruz. Türkiye’den gidecek kişilere yönelik seyahat kısıtlaması 'özel şartlar' ve 'oturma izni' dışında hiç kaldırılmadı. Örneğin gidip Schengen başvurusu yapabilir, öğrenci vizenizi alıp Paris’te okulunuza Eylül ayında başlayabilirsiniz.”
Karar organı Avrupa Konseyi değil
İddiaya ilişkin haberlerde, Avrupa Birliği’nin Türk vatandaşlarının üye ülkelere girişini süresiz olarak yasakladığı iddia edilerek kaynak olarak Avrupa Konseyi kararı gösterildi. Ancak Avrupa Konseyi, Türkiye’nin de üyesi olduğu, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla kurulmuş uluslararası bir örgüt ve konuyla ilgili yetkili bir karar organı da değil. Birliğe üye ülkelerde uygulanacak kısıtlamalara ilişkin kararlar, ilgili Avrupa Birliği organları tarafından alınıyor.
Nitekim AB'ye bağlı Avrupa Komisyonu'nun yayınladığı konuyla ilgili son güncellemeyi incelediğimizde, iddia edildiği şekliyle bir giriş yasağı getirilmediğini görebiliyoruz. Konuya ilişkin kaynak olarak gösterilen kararlar yeni de değil, salgının pandemi halini almasının ardından, 17 Mart 2020 tarihinden itibaren bölgeye yapılacak seyahatler, zorunlu haller dışında kısıtlanmıştı. Kaynak gösterilen karar, kademeli olarak kaldırılacak kısıtlamaların, hangi ülkeleri kapsadığı ve bu ülkelerin nasıl belirlendiğine ilişkin.
Üye ülkelerin turistik vize işlemlerine yönelik uygulamaları ise şu an farklılık gösteriyor. Ağustos 2020 itibariyle Yunanistan ve İspanya, turistik vize için randevu veriyor, ancak AB dışından ziyaretçi alınmayacağı da ekleniyor. İtalya ise vize randevu işlemlerini zorunlu haller dışında askıya aldığını belirtti.
AB’de pandemi kapsamında uygulanan seyahat kısıtlamaları
16 Mart 2020'de Avrupa Komisyonu, üçüncü ülkelerden AB'ye zorunlu olmayan (non-essential) tüm seyahatlerin bir aylığına geçici olarak kısıtlanmasını tavsiye eden bir tebliği kabul etmişti. Üye ülkeler bu kısıtlamayı 17 Mart'tan itibaren uygulamaya karar verdi. Seyahat kısıtlaması sırasıyla 8 Nisan 2020 ve 8 Mayıs 2020'de birer ay daha uzatıldı. Kısıtlamalardan muaf olacak olanlar ise ayrıca belirtildi.
11 Haziran'da komisyon, kısıtlamanın 30 Haziran 2020'ye kadar uzatılmasını ve 1 Temmuz itibariyle AB ülkelerine yapılacak zorunlu olmayan seyahatlere ilişkin kısıtlamanın kademeli olarak kaldırılmasına ilişkin tebliği kabul etti. Buna göre 1 Temmuz 2020’den itibaren üye ülkelere yapılacak seyahatlerde uygulanan kısıtlamalar kademeli olarak kaldırılacak ve kısıtlamanın kaldırıldığı üçüncü ülkelerin listesi düzenli olarak güncellenecekti. Bu ülkelerin listesi belirlenirken dikkate alınan kriterler ise; son 14 gün içinde ve 100 bin ülke sakini başına AB ortalamasına yakın veya altında yeni Covid-19 vakasının tespit edilmiş olması. Ülkedeki vakaların önceki 14 güne kıyasla istikrarlı veya azalan eğilim gösteriyor olması ile test, gözetim, temas takibi, tedavi, raporlama ve bilgi güvenliği gibi hususlarda Covid-19’a verilen genel yanıt da dikkate alınıyor.
Yayınlanan 30 Temmuz tarihli son listeye göre, uygulanan kısıtlamalar Avustralya, Kanada, Gürcistan, Japonya, Yeni Zelanda, Ruanda, Güney Kore, Tayland, Tunus, Uruguay, Çin vatandaşları için kaldırıldı. Komisyon kararlarında, ilgilileri üye ülkelerde uygulanan seyahat sınırlaması kararlarını detaylı olarak takip edebilecekleri sitelere de yönlendiriyor.
Yayınlanan listede Türkiye yer almıyor
Paylaşımlar incelendiğinde, iddianın AB’nin Türkiye için özel bir karar aldığı algısı yarattığı görülebiliyor. Oysa ki durum kısıtlamaların kaldırıldığı ülkeler listesinde Türkiye’nin yer almamasından ibaret.
Özel olarak Türkiye ile ilgili verilmiş bir kısıtlama kararı yok. Verilen karar ise vize prosedürünün durdurulması yönünde değil, mevcut seyahat kısıtlamalarının devam etmesi yönünde. Ancak pratikte konsoloslukların turistik vize başvuru işlemleri için randevu vermedikleri de görülebiliyor.
Robert Koch Enstitüsü’nün Almanya’daki güncel koronavirüs tablosunu açıkladığı 11 Ağustos tarihli raporuna göre Türkiye’den Almanya’ya giden 501 kişinin Covid-19 testi pozitif çıkmıştı. Bu ve benzeri durumların ise, birliğin Türkiye için kısıtlamaları kaldırılıp kaldırılmaması konusunda alacağı kararlarda etkili olabileceği söyleniyor.
