Soner Yalçın, Kara Kutu adlı kitabında, ABD’deki ölüm sebepleri sıralamasında ilaç yan etkilerinin dördüncü sırada yer aldığını iddia ediyor. İddia kitabın yedinci bölümü olan Antibiyotik bölümünde yer alıyor (sf. 339).
Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi’nin (National Vitan Statictics System) Kasım 2018’de yayımladığı son verilere göre, Amerika Birleşik Devletleri’nde 2016’da ve 2017’de en çok görülen ölüm sebepleri arasında ilaç yan etkileri yer almıyor. 2016 ve 2017’de en sık görülen ölüm sebepleri sırasıyla kalp hastalığı, kanser, kazalar, kronik alt solunum yolları hastalıkları, felç, alzheimer, diyabet, grip ve zatürre, böbrek hastalığı ve intihar.
Bu 10 ölüm sebebi 2016’da toplam ölümlerin yüzde 74,1’inden, 2017’de ise yüzde 74’ünden sorumluydu.
- Kalp hastalıkları, 2. Kanser, 3. Yaralanmalar, 4. Kronik alt solunum yolu hastalıkları, 5. Boğulma, 6. Alzheimer 7. Diyabet 8. İnfluenza
İddianın kaynağındaki orijinal metin varsayımlara dayalı
Kitapta, ABD’deki ölüm sebepleri arasında ilaç yan etkisinin dördüncü sırada yer aldığı iddiasına kaynak olarak ABD’li gazeteci Stephen Fried’ın “Acı Haplar: Yasal İlaçların Tehlikeli Dünyası” (Bitter Pills: Inside the Hazardous World of Legal Drugs) kitabı gösteriliyor. Kitabın tanıtım metninde, Kara Kutu’da geçen iddiaya yer veriliyor ve bu iddia da Amerikan Tıp Derneği Dergisi’ne (The Journal of the American Medical Association) dayandırılıyor.
Detaylı bir arama yapıldığında iddia edilen bilgiler FDA (Federal İlaç ve Gıda İdaresi) tarafından, stajyer hekimler için hazırlanan bir öğrenme modülünde bulunabiliyor. “Yan Etkileri Neden Öğreniriz? (ADR)” başlıklı bölümde, ilaç yan etkileri yüzünden yılda 100 bin kişinin öldüğü; bu yan etkilerin diyabet, AIDS, zatürre ve kazalardan daha önde, dördüncü ölüm sebebi olabileceği yazıyor. Ancak bu pasajda yer alan rakamlar bazı varsayımlara ve tahminlere dayalı. Nitekim alıntının ilk paragrafında referans verilen araştırmanın sonuç bölümünde, araştırmanın yöntemsel sorunları açıkça ifade edilmiş. Sonuç olarak, resmi rakamlara göre ilaç yan etkileri, ABD’de dördüncü yaygın ölüm sebebini oluşturmuyor.
