Bill Gates, Covid-19 salgını başladığı ilk günlerden bu yana tartışmaların ve komploların odağındaydı. Sosyal medyada ve haber sitelerinde yer alan bir iddia da, yine Gates'i merkeze alarak Amerika Birleşik Devletleri kongresine sunulan bir yasa tasarısından bahsediyordu. İddiaya göre yeni koronavirüs (Covid-19) H.R. 6666 adlı tasarı, izinsiz evlere girilmesi, zorla test, pozitif çıkanların izole edilmesi, çocukların ailelerinden zorla alınabilmesi, test yaptırmanın zorunlu olması gibi düzenlemeler içeriyordu. Gazeteci Mehmet Önel’in gündeme getirdiği tasarı kanunlaşırsa, Covid-19 aşısı olmayanların okullara, kiliselere, hastanelere, akademik kurumlara alınmayacağı da iddia edilmiş. Böylelikle Bill Gates’in daha önce söz ettiği dijital aşı pasaportunun zorunlu olacağı öne sürülmüş. Yasanın henüz meclisten geçmeden uygulanmaya başladığı da bir diğer iddia.
Ancak iddia doğru değil. ABD’de kongreye sunulan House Resolution (H.R) 6666 adlı yasa tasarısının amacı, Covid-19 riski taşıyanların testlerinin, temas takibinin ve karantinada kalmalarının sağlanması için kuruluşlara 100 milyar dolar kaynak sağlamak. Bu hizmetler sağlanırken evlere zorla girilmesi, çocukların ailelerinden alınması söz konusu değil. Yasaya göre test ve gerekli durumlarda karantina da rızaya dayalı.
Yasa tasarısı, Covid-19 aşısıyla ilgili bir düzenleme de içermiyor. Gates ise yeni koronavirüs nedeniyle insanların test edildiğini, aşı olduğunu gösteren bir dijital sertifikanın ileride ortaya çıkma ihtimalinden bahsetmiş; zorunlu olacağını söylememiş.
Tasarı test ve temas takibini kolaylaştırmayı amaçlıyor
1 Mayıs’ta kongreye sunulan House Resolution 6666 (Covid-19 Takip) yasası tasarısının metnine Congress.gov üzerinden ulaşılabiliyor. Yasa, ABD Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın evlerde Covid-19 testi yapılabilmesi, karantinaya alınabilmeleri ve enfekte olanların temaslarının izlenebilmesi için uygun kuruluşlara 100 milyar dolar hibe verilmesini amaçlıyor. Yasayla ABD’lilere evlerinde mobil sağlık hizmeti sunulacak.
Tasarı metninde Covid-19 aşısından ve zorunlu hale gelmesinden de söz edilmiyor. Covid-19’un henüz bir aşısının geliştirilebilmiş de değil. Zaten yasanın odağı aşı da değil; ‘temas takibi.’ Tasarıyı kongreye sunan Temsilciler Meclisi üyesi Bobby Rush, aşı bulunana kadar hastalıkla mücadele etmenin tek yolunun ‘temas takibi’ olduğunu belirtiyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi de (CDC) temas takibinin Covid-19 salgınıyla mücadelede önemli olduğunu belirtmiş.
Rush, Twitter hesabından tasarıyla tıbbi açıdan yetersiz olan yerel kuruluşlara sağlanacak 100 milyar dolar fon sayesinde, hastalığın yoğun olduğu bölgelerde temas takibi ve evlere mobil sağlık hizmeti sunmak için bireylerin işe alınıp eğitilmesinin sağlanacağını açıklamış. Bunların yanında Rush, eleştirilere yanıt olarak tasarının Covid-19’un en çok etkilediği dezavantajlı gruplara hizmet için hazırlandığını belirtmiş. Yasayla Covid-19 testinin toplumun her kesimine yaygınlaştırılması amaçlanıyor. Ancak iddia edildiği gibi test zorla değil, rızayla ve gerekli görülenlere yapılacak.
Tasarı zorla evlere giriş yetkisi vermiyor
Test sonucu pozitif çıkanların zorla karantinaya alınmayacağı da Rush tarafından açıklanmış. Yasanın kimseye izinsiz eve girme hakkını tanımadığının da altı çizilmiş. Bu hizmetlerin de yerel kuruluşlarca verilmesi hedeflenmiş. İnsanların zorla evlere girip çocuklarının zorla alınacağı gibi iddiaların sorulması üzerine Rush, iddiaların doğru olmadığını, yasanın kişileri ve sevdiklerini zorlamayacağını, kimseye böyle bir yetki verilmediğini söylemiş.
Ödenek içinse hastalığın yoğun olduğu ve tıbbi olarak yetersiz olan kuruluşlara öncelik verileceği belirtilmiş. Fona sağlık kuruluşları, tıp okulları, hastaneler, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, üniversiteler, kiliseler başvurabiliyor. Fondan yararlanacak yerel kuruluşlar Covid-19 test kiti ve kişisel koruyucu ekipman sağlayıp, personel yetiştirerek hizmet sağlayacak. Tasarıyla öngörülen fonun sağlanması da CDC’nin denetimi altında olacak.
Yasayla birlikte sağlık sistemindeki yükün azaltılması, önlemlerin gevşetilmesi sürecinde vakaların tespiti ve teması izleyecek bir sistem oturtulmaya çalışılıyor. Dolayısıyla kapıdan kapıya sağlık hizmeti sunulucak, herkese ulaşılmaya çalışılarak, test edilmeleri sağlanacak. Böylelikle test sayısı da artacak.
Aynı iddiaların ABD’de de yayılması üzerine Snopes, Factcheck.org gibi teyit platformları da konuyu ele almış ve yanlışlamış.
Tasarı henüz yasalaşmadı ve yürürlüğe girmedi
Gazeteci Mehmet Önel yasanın daha çıkmadan uygulanmaya başladığını da iddia etmiş.
Ancak tasarı henüz kanunlaşmadı ve uygulamaya da geçmedi. Tasarının en son 5 Mayıs tarihinde Temsilciler Meclisi'nde yer alan Enerji ve Ticaret Komitesi’nde olduğu belirtilmiş. Öte yandan ABD’de bir tasarının yürürlüğe girip yasalaşması ve uygulanmaya başlaması için hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’dan geçmesi gerekiyor. Sonrasında yasanın başkanın onayına da ihtiyacı var. Haberde kullanılan görsel ise eski tarihli. Fotoğraf 2013 yılında ABD’de Boston Maratonu sırasında gerçekleşen bombalı saldırının ardından şüphelileri bulmak için bir binaya düzenlenen operasyonu gösteriyor.
Bill Gates aşı pasaportu için çağrı yapmadı
İddiada Gates’in ‘dijital aşı pasaportu zorunlu olsun’ çağrısının bu tasarıyla hayata geçeceği de söyleniyor. Gates dijital sertifikalardan, Reddit’te ‘Bana Her Şey Sor’ etkinliğinde sosyal mesafe korunurken işletmelerin nasıl faaliyet gösterebileceğiyle ilgili soru sorulması üzerine bahsediyor. Gates, burada yeni koronavirüs için kimin hastalığı atlattığını, test edildiğini ve aşı olduğunu gösteren ‘dijital sertifikaların’ hayata geçirilme ihtimalini dile getirmiş, bir zorunluluğu değil. Ayrıca Bill ve Melinda Gates Vakfı Reuters'a konuyla ilgili açıklama da yapmış. Dijital sertifikalardan kastedilenin, güvenli testlere erişimi genişletmek amacıyla açık kaynaklı bir dijital platform oluşturmak olduğu belirtilmiş. Dijital sertifika kişiyi tanımlayan, ehliyet, pasaport gibi kişinin kimliği görevi gören elektronik bir doküman.
Dijital sertifikalardan bahsetmesi Bill Gates’in aşı kayıtlarını tutmak için insanlara implante edilebilen mikroçipleri kastettiği iddialarıyla da gündeme gelmişti. Ancak kuantum nokta dövmeler olarak da bilinen mikroçip implantının, yeni koronavirüs için kullanılmasının planlanmadığını uzmanlar ifade etmişti.
ABD yeni koronavirüs salgınından en çok etkilenen ülkeler arasında en başta yer alıyor. Johns Hopkins Üniversitesi'nin verilerine göre 19 Mayıs itibariyle ABD'de de 1 milyon 500 binin üzerinde Covid-19 vakası bulunuyor.
Sonuç olarak H.R 6666 adlı yasa tasarısı iddia edildiği gibi devlet eliyle dayatılan sert önlemler içermiyor ve henüz meclisten geçmiş değil. Tasarı ülkede yapılan test sayısının artması ile toplumun her kesimin yerel kuruluşlar eliyle koruyucu sağlık hizmetlerine erişebilmesini amaçlıyor. Tasarıda aşı zorunluluğundan da bahsedilmemiş. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden çarpıtmaya örnek.
