Sosyal medyada paylaşılan gönderilerde, 99 ve 98 ile başlayan kimlik numarasına sahip yabancı uyruklu kişilerin oy kullanabildiği iddiası ortaya atıldı. İddiaya göre 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası bittiği için 98’e geçildi.
99 ile başlayan numara geçici koruma altına alınan mültecilere veriliyor
Türkiye, başta Suriye’den gelen mültecilere geçici koruma statüsü sağlıyor. Geçici koruma uygulaması, kişilerin istekleri dışında Suriye’ye geri gönderilmemelerini güvence altına alıyor; kayıt olan kişilere Türkiye’de yasal olarak kalış hakkı sağlıyor ve kaydolan kişilerin sağlık, eğitim, sosyal yardım ve tercümanlık gibi temel hak ve hizmetlere erişebilmelerine de olanak veriyor.
İddialarda bahsi geçen 99 ile başlayan yabancı kimlik numaraları, Türkiye’de geçici koruma statüsüne alınan mültecilere veriliyor.
Geçici koruma için kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra kişiye özel geçici koruma kimlik belgesi düzenleniyor. Bu belgede, fotoğraf ve temel kimlik bilgilerinin yanı sıra 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası da yer alıyor.
Göç İdaresi, 23 Eylül 2021 itibariyle 3 milyon 714 bin 918 Suriyelinin biometrik kaydı yapılarak Geçici Koruma Kimlik Belgeleri düzenlendiğini açıkladı.
Örnek geçici koruma kimlik belgesi.
Yabancılar İletişim Merkezi 99 ile başlayan numaraların bittiğini doğruladı
Teyit’in ulaştığı Yabancılar İletişim Merkezi (157) yetkilileri, 99 ile başlayan yabancı kimlik numaralarının bitmesinin akabinde 98 ile başlayan numaralar verilmeye başlanacağını söyledi.
Yetkililer, eskiden geçici korumaya başvurup ön kayıt yaptıran mültecilere 98 ile başlayan yabancı kimlik numarası verildiğini de ekledi. Ancak bu uygulama son bulmuş.
Yabancı kimlik numarası olan mülteciler oy kullanamıyor
Geçici koruma kimlik belgesi, geçici koruma altındaki kişilere Türkiye’de kalış hakkı sağlıyor ve üzerinde bulunan yabancı kimlik numarası da sağlık ve eğitim başta olmak üzere temel hak ve hizmetlerden yararlanma imkanı sunuyor. Aslında bu belge, resmi işlemlerin yürütülebilmesi ve temel sosyal haklardan yararlanılması için veriliyor.
Ancak geçici koruma kimlik belgesi, ikamet izni ya da ikamet izni yerine geçen belgelerle eşdeğer sayılmıyor. En önemlisi de geçici koruma kimlik belgesi mültecilere oy kullanma hakkı tanımıyor. Çünkü yabancı kimlik numarasına sahip kişiler, Türk vatandaşı değil. Bu numara sadece resmi işlemlerin yürütülebilmesi için veriliyor.
Anayasaya göre yalnızca Türk vatandaşları oy kullanma hakkına sahip. T.C. nüfus cüzdanına sahip kişiler seçmen listesinde de kayıtlı ise, kimlik numarası kaçla başladığı fark etmeksizin oy kullanabilir. Ancak 99 ile başlayan geçici kimlik numaralarının yer aldığı geçici koruma kimlik belgesi sahipleri oy kullanamaz.
2015 yılındaki genel seçimler öncesinde YSK Başkanı Sadi Güven, Suriyelilerin oy kullanacakları yönündeki iddialara karşılık, dokuzlu rakamların yurt dışından gelen, yabancılara verildiğini söylemişti.
Yani iddiada dile getirilen 99 ile başlayan yabancı kimlik numaraları bittiği için 98 ile başlayan numaralar ile devam edileceği doğru olsa da yabancı kimlik numarası verilen mülteciler, oy kullanma hakkına sahip değil.
Suriyeliler nasıl oy kullanabiliyor?
Dünyada en çok mülteciye ev sahipliği yapan Türkiye’deki her seçimde Suriyelilerin oy kullanıp kullanamayacağı gündem oluyor.
Geçici koruma altındaki Suriyeliler ancak Türk vatandaşı olarak, yani statülerinin değişmesi halinde oy kullanma hakkına sahip olabiliyor. 18 yaşını doldurmuş ve Türk vatandaşlığı elde etmiş bir Suriyeli Türkiye’deki seçimlerde oy kullanabilme hakkına sahip. Suriyeli bir kişi, Türk vatandaşlığına geçtiğinde ise geçici koruma statüsü kalkmış oluyor.
Suriyelilerin Türk vatandaşlığı elde edebilmesi için evlenme, istisnai vatandaşlık ya da oturum izni elde etme gibi birçok yol bulunuyor. Her bir vatandaşlık elde etme yolu için seçme hakkı kazanma süresi ise değişkenlik gösteriyor.
Örneğin Türk vatandaşıyla evlenen bir Suriyeli, üç yıl sonra Türk vatandaşlığına başvurabiliyor. Ya da Türkiye’de Suriyeliler de dahil olmak üzere ikamet izniyle yaşayan yabancılara belli koşulları sağlamaları halinde beş yılın sonunda vatandaşlık veriliyor. Bu koşulları sağlayıp vatandaşlık kazananlar arasında 18’i yaşını aşan kişiler, oy kullanma hakkına da sahip oluyor.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, şimdiye kadar vatandaşlık alan Suriyeli sığınmacıların sayısının yaklaşık 1,5 milyon olduğunu iddia etti. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 211 bin Suriyeliye vatandaşlık verildiğini, bu kişilerden reşit olan 120 bininin seçimlerde oy kullanacağını söyledi.
