Covid-19 hayatımıza girdiğinden bu yana, virüsün nasıl ortaya çıktığı da merak ediliyor. Bu merakın komplo teorileriyle giderilmesi de sıradanlaştı. Virüsün laboratuvar ortamında belli ülkeleri geriletmek ya da yaşlı nüfustan kurtulmak için üretildiği teorilerini biliyorduk. Bu defa 5G teknolojisi gündemde; komplo teorisi o ki salgına neden olan 5G teknolojisi idi. Sosyal medyada ve kapalı mesajlaşma platformlarında konuyla ilgili uzun bir mesaj zinciri de yayıldı. İlk iddiada videodaki görüntülerin Wuhan’daki kişilerin kendilerini 5G’nin öldürdüğünü bildikleri için güvenlik güçlerine direnişini gösterdiği söyleniyordu.
Ancak bu iddia doğru değil. Videoda montajlanarak bir araya getirilmiş dokuz ayrı görüntü var ve hiçbiri 5G’ye karşı bir protestoyu göstermiyor. Hong Kong’da 2019 yılında başlayan eylem görüntüleri de var, tren kazası görüntüsü de.
Videodaki görüntüler farklı olaylardan
Sosyal medyada ve kapalı mesajlaşma platformlarında hızla yayılan paylaşımda, 10’dan fazla iddia yer alıyor. Bunlardan ilki, farklı olayları gösteren dokuza yakın videonun birleştirilmesiyle oluşan bir video. Görüntülerin hiçbiri 5G protestosundan değil.
Videodaki açılış görüntüsü (Açılış-01.25) Çin’in Hubei ve Jiangxi eyaletlerinde 27 Mart 2020’de Jiujiang Köprüsü üzerinde gerçekleşen protesto eylemlerini gösteriyor. Eylemin sebebi ise, Covid-19 nedeniyle eyaletlere giriş çıkışlardaki kontrol noktalarının kaldırılmaması ve karantinanın devam etmesi. İddiadaki videoda yer alan görüntüler dışında olayı gösteren başka fotoğraf ve görüntüler de bulunuyor. Ayrıca bazı televizyon kanalları haber bültenlerinde olaya yer vermiş. Olayın yaşandığı günle ilgili güvenlik güçlerine ait bir rapor da bulunuyor.
Paylaşımda yer alan bir diğer video, Ağustos 2019 tarihinde Hong Kong’da gerçekleşen eylemleri gösteriyor. Bu eylemlerde göstericiler, caddelerdeki yüz tanıma sistemi taşıyan direkleri söküyor. Konuyla ilgili haberler birçok haber sitesinde yer almış. Ayrıca görüntüler The Guardian’da yer alıyor ve iddia videosuna da aynı Guardian’da yer alan görüntüler eklenmiş. Teyit, videonun yanlış olduğuna ilişkin bir analiz de hazırlamıştı.
5G protestosu olarak videoda yer alan bir diğer görüntü de konuyla ilgisiz. 01.51 ila 02.05 dakikaları arasında yer alan görüntü ilk olarak 31 Mart 2020 tarihinde Jennifer Zeng isimli bir YouTube kullanıcısı tarafından paylaşılmış. Video açıklamasında görüntünün Çin'in Hunan Eyaleti, Zhuzhou Belediyesi önünde gerçekleşen bir hükümet protestosunu gösterdiği bilgisi yer alıyor. Protesto, salgın nedeniyle uzun süre çalışamayan işletme sahiplerinin kira indirimi talep etmesinden dolayı yapılmış.
Videoda protestonun yapıldığı yere Baidu Haritalar sayesinde ulaşabiliyoruz. Görüntüdeki yerin Zhouzhu Belediye binası olduğu görülüyor.
Paylaşımdaki videoya eklenen bir başka görüntü, (02.28 - 02.41) ise 28 Ocak 2020 tarihinde Wuhan’daki yeni koronavirüs karantinasından kaçmak isteyen kişileri ve yapılan polis müdahalesini gösteriyor. Yine 5G ile ilgisi yok.
Videonun devamında 02.55 ve 02.59 dakikaları arasından yer alan görüntü, 30 Mart 2020 tarihinde Çin’in Hunan eyaletinde toprak kayması sonucu gerçekleşen bir tren kazasını gösteriyor. Çin’in Jinan şehrinden Guangzhou şehrine giden trenin öğlen saatlerinde kaza yaptığı biliniyor. Görüntülere The Epoch Times (30. saniye) ve New China TV’den de ulaşılabiliyor. Bölgede yapılan çalışmaları ve kazanın yaşandığı anları da görmek mümkün.
Videoda yer alan görüntü ve haberlerde yer alan kaza görüntüsü aynı
Art arda eklenen ve farklı görüntülerin bulunduğu videoda, 5G’yle ilgisi bulunmayan bir başka görüntü 03.00 ve 06.04 dakikaları arasında yer alıyor. Üç dakikalık videonun tamamı South China Morning Post’ta yer alıyor. Görüntüler, Hong Kong’da Temmuz 2019’dan bu yana süren hükümet politikalarına karşı yapılan eylemleri gösteriyor. Videonun altyazılarından da bu anlaşılıyor. 29 Kasım 2019 tarihinde YouTube’a yüklenen videoda, Hong Kong’daki Politeknik Üniversitesi Kampüsü’nde güvenlik güçleri ve göstericiler arasında bir çatışma yaşandığı bilgisi yer alıyor. Ayrıca SouthChina Morning Post ve uluslararası basında benzer başka görüntüler de bulunuyor.
Yangının sebebi halen araştırılıyor
Kapalı mesajlaşma platformlarında paylaşılan ve iddia zincirinde yer alan bir başka videoda, Avrupa ve Amerika’da vatandaşların 5G direklerini yıkmaya başladığı da iddia edildi. Görüntülerde İngiltere’nin Birmingham şehrinde 5G direklerinin yakıldığı açıklamasıyla bir video yer alıyor. İnternette yer alan videonun 2 Nisan 2020 tarihinde yüklendiği görülüyor. Olay, acil servis ekiplerine 2 Nisan Perşembe akşamı 20.00 sıralarında şüpheli bir kundaklama olduğu söylenerek bildirilmiş. Sky News ve BBC gibi haber sitelerinde yer alan olayla ilgili, West Midlands İtfaiye Servisi yetkilisi de yangının nedenine dair araştırmanın devam ettiğini paylaşmış. Özellikle ABD ve Britanya’da aralarında aşı karşıtlarının da bulunduğu grupların 5G ve koronavirüs arasında ilişki olduğunu iddia ettikleri ve bunun yaygınlaştığı medyaya yansımıştı. 2 Nisan’da gerçekleşen olayın bu haberlerden etkilenenlerce yapılmış olabileceği tartışılıyor.
WhatsApp’tan yayılan uzun iddia zincirine dair hazırladığımız yazıların ikincisinde 5G kullanan ülkeler ve son bölümde koronavirüs ile 5G arasında bir bağlantının kurulması mümkün mü konularına bakacağız.
