Sosyal medyada uzun zamandır dolaşımda olan ve Teyit’e birçok defa ihbar olarak gelen iddiaya göre Giresun SEKA Aksu Kağıt Fabrikası, Milda adlı şirkete 5 milyon TL’ye satıldıktan sonra, 68 milyon TL’ye tekrar Giresun İl Özel İdaresi tarafından satın alındı. Devletin bu satıştan 63 milyon TL zarar ettiği öne sürüldü. 5 milyon TL’ye özelleştirilen SEKA fabrikasının değerinin de aslında 60 milyon TL olduğu iddia edilmiş. Öte yandan Milda’nın fabrikadaki makinelerinin 11 milyon TL’ye hurdacıya satıldığı, yıkılan fabrikanın arazisine de TOKİ konutları yapıldığı öne sürülmüş.
Giresun SEKA 5 milyon TL’ye özelleştirildi
Giresun Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası (SEKA) Aksu İşletmesi, özelleştirme programı çerçevesinde 2003 yılında 3,5 milyon dolara özelleştirildi. O günkü doların karşılığı olarak bu miktar 5 milyon TL’ye denk geliyor. SEKA’nın özelleştirildiği Milda Kağıt Sanayi Ticaret A.Ş. ise Ankara merkezli bir şirket. Fabrikanın devri 24 Ekim 2003’te Giresun SEKA Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile imzalanan bir sözleşmeyle gerçekleşti.
Öte yandan SEKA’da üretim, özelleştirilmeden önce, 2002 yılında durdurulmuştu. Selüloz-İş Sendikası Giresun Şube Başkanı Mehmet Aydın aynı yıl kâr eden fabrikada üretimin gerekçe gösterilmeksizin durdurulduğunu açıklamıştı.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın hazırladığı Türkiye’de Özelleştirmenin Hukuk ve Ekonomisi raporunda, özelleştirme sürecine dair detaylar yer alıyor (sayfa 113). Özelleştirme kararının ardından, işletmenin değerinin altında satıldığı gerekçesiyle Selüloz-İş Sendikası tarafından Özelleştirme Yüksek Kuruluna iptal davası açıldı. Ancak mahkeme satışta kamu yararı bulmuş ve dava Mayıs 2004’te reddedilmiş. Danıştay 13. dairesi de ilk mahkemenin kararını onayarak özelleştirmenin iptali davasını reddetmiş.
Giresun SEKA’nın değerinin özelleştirilen fiyatın çok üstünde, 40 milyon kadar dolar olduğu ise mahkeme tarafından da ifade edilmiş. Selüloz-İş Sendikası Giresun Şube Başkanı Mehmet Aydın da, değer tespit raporunda fabrikaya, lojmanları, sosyal tesisleri, arazisi ve makinalarıyla 60 milyon TL değer biçildiğini paylaşmıştı.
Şirket bir süre sonra zarar ederek fabrikayı satışa çıkarıyor
O dönem çıkan haberlere göre Milda fabrikayı aldıktan bir süre sonra TEDAŞ, SSK, maliye, belediye, vergi dairesi gibi birçok kamu kuruluşuna ve işçilere toplam 23 milyon dolar borçlandı. Ancak şirket zarar etti ve fabrika arazisini 2013 yılında satışa çıkardı. 2010 yılında şirketin fabrika makinelerini 11 milyon TL’ye hurdacıya sattığı da belirtiliyor. Şirketin sözleşme gereği fabrikayı beş yıl çalıştırma taahhüdünü yerine getirmediği de ifade edilmiş.
Fabrika sermaye şartlarını yerine getirmediğinden, Özelleştirme İdaresi tarafından geri alınmamış. Ardından Sermaye Piyasası Kurulu tarafından araziye 68 milyon 270 bin TL değer biçilmiş. Giresun İl Özel İdaresi kanalıyla TOKİ fabrika arazisini 68 milyon 500 bin TL’ye satın almış.
Özel idare: “Böyle bir ödeme yapılmadı”
Teyit, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden Giresun İl Özel İdaresi’nin cevaplaması istemiyle bir bilgi edinme başvurusu yaptı. Giresun İl Özel İdaresi Mali Hizmetler Müdürlüğü ‘idaremiz adına böyle bir ödeme yapılmamıştır’ yanıtını verdi.
Ancak Giresun Valisi Dursun Ali Şahin o dönem yaptığı açıklamada arazinin 68 milyon 500 bin TL’ye geri alındığını, bunun 40 milyon TL’sinin İl Özel İdaresi’nden aktarılan kaynakla TOKİ’ye ödediğini, kalan 28 milyon 500 bin TL borcun ise TOKİ’nin yaptığı binalardan elde edilecek gelirlerle kapatılacağını açıklamıştı. Şahin, şirketin borçlarının TOKİ’den alınan rakamdan kesildiğini de belirtmişti.
Konu birçok defa meclis gündemine de taşınmış
Milda’dan arazinin TOKİ kanalıyla satın alınması Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine de taşındı. TBMM’de de milletvekilleri tarafından verilen soru önergelerinde özelleştirme ve geri alınma ile ilgili detaylar yer alıyor. Konuyla ilgili Giresun Milletvekili Selahattin Karaahmetoğlu tarafından 29 Mart 2013’de verilen soru önergesinde Milda’ya ödeme yapılıp yapılmadığı sorulmuş. Yanıt metninde herhangi bir ödeme yapılmadığı yazıyor. Ancak TOKİ zaten arsayı İl Özel İdaresi’nden devralmış. Orada da devir bedeli 68 milyon TL olarak belirtilmiş. Giresun İl Özel İdaresi’nin 2014 yılı faaliyet raporuna bakıldığında da, SEKA fabrikasının arsasının yer aldığı Merkez Aksu Mahallesinin TOKİ’ye devredildiği görülebiliyor.
2015 yılında Balıkesir Milletvekili tarafından verilen bir başka soru önergesinde benzer sorular yöneltilmiş. Dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtında şirketin satış sözleşmesindeki taahhütleri yerine getirdiği ve 31 Aralık 2006 itibariyle sözleşmeden kaynaklanan hiçbir yükümlülüğü kalmadığını belirtilerek, bu tarihten sonra yapılanlar hakkında Özelleştirme Başkanlığı’nda belge ve bilgi bulunmadığını yazıyor.
TOKİ fabrika arazisine konut ve stadyum inşa ediyor
2015 yılında dönemin Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli fabrika alanına inşa edilecek 592 konutun temel atma töreninde yaptığı açıklamada, bölgeye bin 500 konutun yanı sıra, 20 bin kişilik bir stadyum ve 350 yataklı bir şehir hastanesi yapılacağını söylemişti. 2016 yılında Giresun Valiliği’nin resmi internet sitesinde yer alan bir habere göre de, Vali Hasan Karahan inşaatta incelemelerde bulunmuştu. 2017 yılında da benzer bir inceleme duyurusuna rastlıyoruz. TOKİ’nin resmi internet sitesinden de proje görsellerine ulaşmak mümkün.
Fabrikanın yer aldığı araziyi Google Earth üzerinden de görebiliyoruz. Konut ve stadyum inşaatları rahatlıkla seçilebiliyor. Yapımına devam edilen yeni Giresun stadyumu da SEKA fabrika binasının bulunduğu araziye inşa ediliyor.
Ayrıca Google Earth ile fabrikanın bulunduğu arazinin 2006 yılından itibaren belli yıllara ait görünümleri de tespit edilebiliyor. 2006 yılından 2014 yılındaki görünümüne kadar fabrikanın bulunduğu arazide TOKİ konutları ve stadyum yer almıyor. 2016 yılına geldiğimizde fabrikanın bulunduğu arazide TOKİ konutlarının inşa edilmeye başlandığı görülüyor. 2017 yılında ise stadyumun inşasına başlanmış.
Seka Aksu Kağıt Fabrikasının bulunduğu arazinin 2006 yılına ait görünümü.
Arazinin 2016 yılına ait görünümü.
Türkiye Selülöz ve Kağıt Fabrikaları (SEKA) Türkiye’de kağıt üretmek üzere kurulmuş bir kamu kuruluşuydu. Cumhuriyet tarihinin ilk sanayi kuruluşu olan SEKA 1998 yılında özelleştirme kapsamına alınıp anonim şirkete dönüştürüldü. Kuruluş, 2005 yılında Sümer Holding ile birleştirilerek kapatıldı. SEKA özelleştirilmeden önce, 2005 yılına kadar Türkiye’nin kağıt hammaddesi selüloz ve kağıt gereksinimi karşılıyordu. SEKA’nın ardından Türkiye kağıtta dışa bağımlı hale geldi. Şirketin merkezi olan İzmit'teki fabrikası 1934'te kuruldu. Giresun SEKA Aksu Fabrikası ise 1970 yılında işletmeye açılmıştı.
Cumhuriyet tarihinin ilk kağıt fabrikası olan SEKA’nın kuruluşundan dönüşümüne kadar olan süreci SEKA Belgeseli’nde anlatılıyor.
